بابک تختی: تختی نسبتی با سرکوب‌گران ندارد

فرنگیس محبی

چهل و دوسال پیش درروز هفدهم دی‏ماه درهتلی در تهران غلامرضا تختی با زندگی وداع کرد. اما هم‏چنان نام تختی در میان مردمی که او را جهان پهلوان خود می‌دانستند، زنده است و هرساله سال‏روز مرگ تختی را گرامی می‏دارند.

مهدی رستم پور روزنامه نگار و کارشناس ورزشی که اخیرا ایران را ترک کرده، در این باره می‏‌گوید:

این پرسشی است که طی سال‏های گذشته هم طرح شده و مطالبی نوشته شده است، مبنی بر این که شاید بخش عمده‏ای از محبوبیت تختی با جوان‏مرگ شدن این قهرمان نام‏دار شکل گرفته و چه بسا اگر سال‏های بیشتری زندگی می‏کرد و دوره‏ی میان‏سالی را سپری می‏کرد، شاید به چنین درجه‏ای از محبوبیت و اشتهار نمی‏رسید.

اما من تصور می‏کنم که اگر تختی زنده بود، سال ۵۷ را نیز تجربه می‏کرد و پس از انقلاب نیز زنده بود، شاید همان دو سه سال اول انقلاب را دوام می‏آورد و بعد اتفاقی برایش می‏افتاد. تختی کسی نبود که در آن فضای ملتهب و بگیر وببندهای سال‏های اول انقلاب سکوت کند. همان‏‏طور که پیش از انقلاب نیز سکوت نمی‏کرد و اهل کرنش نبود.

اما همه می‏دانند که نرمشی که در برابر اعتراضات پیش از انقلاب وجود داشت، بسیار بیشتر از فضای پس از انقلاب بود. رعب و وحشتی که بعد از انقلاب ایجاد می‏شود؛ بگیر و ببندها و تصفیه‏های گسترده و اتفاقاتی که تحت عنوان پاک‏سازی، حتی در عرصه‏ی فرهنگی و ورزشی رخ می‏دهد، به گونه‏ای بوده که تختی در آن فضا شاید یکی دو سال بیشتر دوام نمی‏آورد. حتما اتفاقی برایش می‏افتاد و دیگر به این روزها نمی‏کشید.

اما اگر تصور کنیم که تختی در برهه‏ی کنونی زنده بود، همان‏طورکه بابک تختی، پسر شادروان تختی به درستی اشاره کرده، تختی ورزش‏کاری نبود که در برابر پرتاب کردن دانشجویان از طبقه‏ی دوم به حیات دانشگاه سکوت کند.

کرنش نکردن، اعتراض و هم‏راهی با مردم در صحنه‏های این‏چنینی جزو شخصیت تختی است و فکر می‏کنم همه‏ی ما بر سر این مساله توافق داشته باشیم.

مراسم سال‏روزدرگذشت و گرامی‏داشت تختی هرساله در گورستان ابن بابویه برگزار می‏شود. آن‏چه که چهل و دومین سال‏روز تختی و این مراسم را بیش از پیش مد نظر قرار داد، سخنان مقامات دولتی و نمایندگان مجلس درمدح ویژگی‏های تختی، مردم دوستی ، دلسوزی و جوان‏مردی اوست.

مهدی رستم پور:

دقیقا؛ این تناقض الان کاملا نمود پیدا کرده است. برای نمونه، یک روز می‏گویند خانواده‏ی ندا آقاسلطان تحت پوشش بنیاد شهید قرار می‏گیرد و چند روز بعد اعلام می‏کنند که ندا آقاسلطان بازی‏گر ماهری بوده که خود را در شرایطی قرار داده است که کشته شود و باقی قضایا.

یا این که سران مملکت ما گاهی اوقات از حافظ، سعدی و فردوسی و خیام در اظهارات‏شان شاهد مثال می‏آورند، اما کیست که نداند که اگر این بزرگان تاریخ ما زنده بودند، یکی از آثارشان هم از این وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز نمی‏گرفت و با سانسور شدیدی که الان وجود دارد، آن‏ها به آن درجه‏ی اشتهاری که در تاریخ ادبیات ایران دست پیدا کردند، نمی‏رسیدند.

این تناقض‏ها وجود دارد و حالا که تختی نیست و از دنیا رفته است، بهترین کار برای مسئولین سازمان تربیت بدنی این است که مصادره‏اش کنند و او را به خودشان منتسب کنند. این مساله را در سایر حوزه‏ها می‏بینم و به کرات همه روزه اتفاق می‏افتد.

غلامرضا تختی ۲۰ ساله بود که پا بر روی تشک کشتی گذاشت. از همان دوران آرزویش قهرمانی بود و خواب خم شدن برای دریافت مدال طلای جهان بر گردنش را می دید. به‏دلیل جثه‏ی لاغر و وزن کم‏اش که در اوایل کار مورد تمسخر دیگران درسالن‏های تمرین قرار می‏گرفت، فکرنمی‏کرد که به این آرزویش نائل آید.

مهدی رستم پورجدا از ویژگیهای تختی که نام او را هم‏چنان زنده نگاه داشته می‏گوید که چرا فاصله تختی با دیگر قهرمانان ایران تا این حد زیاد است و چرا پهلوانی که بشود با جهان پهلوان تختی مقایسه کرد در صحنه ورزش ایران دیده نمی‏شود:

این فرصت به ورزش‏کاران ما داده نمی‏شود. یا به بیان دقیق‏تر، زمانی که یک ورزش‏کار در مرتبه‏ای قرار می‏گیرد که می‏تواند شهرت فوق‏العاده زیادی داشته باشد و محبودیت زیادی در سطح جامعه کسب می‏کند، با تمهیداتی برای آن ورزش‏کار شرایطی فراهم می‏کنند که از نگاه مردم سقوط کند و محبوبیت خود را از دست بدهد.

مانند زمانی که پس از بازگشت حمید سوریان از مسابقات قهرمانی جهان، در همان فرودگاه با او صحبت می‏کنند، بیانیه‏ای را می‌‏نویسند، به دست‏اش می‏دهند که مدال‏اش را به آقای احمدی‏‏نژاد تقدیم کند. به کسی که دست‏کم من می‏دانم حمید سوریان هیچ علاقه‏ای به او ندارد.

این تدابیر و تمهیدات در ارتباط با ورزش‏کارانی که ممکن است محبوبیت‏شان در آینده دردسرساز باشد، به کار گرفته می‏شود و بلافاصله با مسایل این‏چنینی باعث می‏شوند که او از نگاه‏ها بیفتد.

ضمن این که در جمع ورزش‏کاران مطرح خیلی موفق عمل می‏کنند؛ به انحای مختلف از قبیل واگذاری اماکن ورزشی، همراه‏ کردن آن‏ها با خود و جهت‏گیری سیاسی دادن به آن ورزش‏کاران که در پست‏هایی مانند شورای شهر، مجلس و امثال آن فعالیت سیاسی کنند.

به همین خاطر است که با گذشت دهه‏ها از مرگ جهان پهلوان تختی، تختی دیگری در ورزش کشورمان ندیده‏ایم.

جمهوری اسلامی ایران از آغاز با روح زنده ومحبوب غلامرضا تختی برای خود فخر خریده و با هم‏طراز قرار دادن ارزش‏های اخلاقی تختی با ارزش‏های دینی که خود را دنباله‏رو آن می‏داند، جهان پهلوان تختی را از نوع خود دانسته و به‏نوعی او را خودی معرفی می‏کند.

اما بابک تنها فرزند تختی نظر دیگری دارد. او در قسمتی از نوشته‏اش به مناسبت سال‏روز درگذشت پدر می‏گوید:

«آن‏ها می‏دانند که اویی که در این خاک نهفته است سر بر هیچ قدرتی خم نکرده و نسبتی با کسانی ندارد که ظهر عاشورا مردم را از پل به پایین پرت می‏کنند یا آنها را در جلو چشم همه در زیر چرخ می‏گذارند».