حمله‌ی اسرائیل؛ حمله به تروریسم یا حقوق بشر

کیارش پارسا عالی‌پور

در بامداد روز سی‏ویکم ماه می، در پی حمله‏ی کماندوهای اسراییلی، به یک کشتی امدادرسانی ترکيه که راهی نوار غزه بود، دست‏کم ۱۰ نفر از سرنشینان این کشتی کشته شدند. این حادثه در فاصله‏ی ۶۴ کیلومتری آب‏های اسراییل و در آب‏های بین‏المللی رخ داد.

برای بررسی این حمله و شنیدن شرح ماجرا، با دو نفر که دو دیدگاه متفاوت نسبت به این واقعه دارند، گفت‏وگو کرده‏ام.
نخست به سراغ یاعیر اون، جانشین سفیر دولت اسراییل در هلند رفتم و از او پرسیدم روز دوشنبه چه اتفاقی افتاد و علت این حمله چه بود؟

شب گذشته حادثه‏ی تأسفباری در دریای مدیترانه رخ داد، اما می‏خواهم به شما و مخاطبانتان اعلام کنم که ما بر اساس قوانین بین‏المللی عمل کردیم. علت حادثه‏ی روز گذشته، تحریک عمدی‏ای بود که متأسفانه از سوی رژیم کنونی ایران و سایر گروه‏های تروریستی مانند حماس در غزه هدایت شد.

درباره‏ی کمک‏های انسان‏دوستانه- البته کمک‏های انسان‏دوستانه‏ی خالص و بی‏غش- ما خط‏ مشی شفافی داریم. ما می‏گوییم هرگونه کالا، هرگونه کمک انسان‏دوستانه می‏تواند از راه اسراییل به غزه برود.

ما چندین‌بار حتی تا ده‌دقیقه‏ی پایانی پیش از درگیری، از هر شش کشتی در فلوتیلا درخواست کردیم که در بندر آشتوت در اسراییل پهلو بگیرند و بار خود را تخلیه کنند تا ما آن را به غزه حمل کنیم. پنج کشتی از شش کشتی، بدون هیچ‏گونه خشونتی این درخواست را پذیرفتند، اما ظاهراً تنها یک کشتی به نام ماوى مرمره در انتظار سربازان ما که تقریباً دست خالی بودند، ماند. زمانی که سربازان ما به عرشه‏ی کشتی رفتند، خشونت علیه‌شان اعمال شد و آن‏ها هیچ گزینه‏ی دیگری نداشتند، جز این که از خودشان دفاع کنند.

ما تحقیقاتی در این زمینه را آغاز کرده‏ایم. نتیجه‏‌ی تحقیقات ما تاکنون این است که دست‏کم دو سلاح کمری از سربازان ما گرفته شده است و سربازان ما مورد اصابت گلوله‏های این دو سلاح قرار گرفته‏اند.

بنابراین آن‏ها فعالان صلح‏جو نبودند. ما صلح‏جوتر از آن‌ها بودیم. رفتار آن‌ها هیچ ارتباطی با امدادرسانی انسان‏دوستانه نداشت. آن‏ها تلاش کردند دست به تحریک سربازان ما بزنند و متأسفانه این تحریک به‏وقوع پیوست.

اما آقای اون، این حادثه در فاصله‏ی ۶۴ کیلومتری آب‏های اسراییل و در آب‏های بین‏المللی رخ داد. این را چگونه توضیح می‏دهید؟

قوانین بین‏المللی به همه‏ی کشورها، از جمله دولت اسراییل اجازه می‏دهد که در آب‏های بین‏المللی دست به عملیات بزنند. ما در شرایط جنگی با غزه به‏سر می‏بریم و مانند هر کشور دیگری اجازه داریم بر اساس این قوانین، دست به‌عمل بزنیم.

این قوانین در وزارت خارجه‏ی هلند و سایر کشورها نیز به‏رسمیت شناخته شده‏ است. آن‏ها کسانی بودند که متأسفانه نیت صلح‏طلبانه نداشتند و قوانین بین‏المللی را رعایت نکردند.

من ویدئویی را روی اینترنت دیدم که نشان می‏دهد، تعدادی از شهروندان اسراییل روبه‌روی سفارت ترکیه در تل‏آویو، به‏گونه‏ای به‌خاطر حمله‏ی اسراییل به آن کشتی جشن گرفته‌اند. دلیل چنین جشنی چیست؟

فکر نمی‏کنم مردمی که روبه‌روی سفارت ترکیه در تل‏آویو جمع شده بودند، در حال جشن گرفتن به‌خاطر حمله به آن کشتی بودند. فکر می‏کنم آن‏ها از این که دولت ترکیه در چند ماه یا حتی چندسال اخیر، شرایط و روابط بین دوکشور را به یکی از پایین‏ترین درجات در تاریخ روابط دو کشور تبدیل کرده، ناراحت بودند.

به‌نظر من، مردم اسراییل نسبت به ترکیه دلسرد شده‏اند. اگر به وضعیت گردشگری ترکیه نگاهی بیاندازیم، می‏بینیم که ترکیه یکی از کشورهای مورد علاقه‏ی گردشگران اسراییلی بوده است.

دلیل تجمع دیروز، ناراحتی و ناامیدی مردم اسراییل بود. شاید مردم فکر می‏کنند دولت ترکیه در این ماجرا نقش داشته، به‌همین دلیل مردم عصبانی هستند که دولت کنونی آنکارا چنین خط‏ مشی‏ای را دنبال می‏کند.

به‏منظور بررسی علت‏های این حادثه از زاویه‏ی دیگری، به سراغ یکی از فعالان صلح رفتم که همکارانش از سرنشینان کشتی مورد حمله بودند. از پژاره حیدری، فعال صلح در فرانکفورت آلمان پرسیدم:

به‏گفته‏ی مقامات اسراییلی، آغازگر این درگیری سرنشینان این کشتی ۵۰۰نفره‏ی امدادرسانی بودند. چرا که سرنشینان این کشتی با استفاده از اسلحه‏های گرم و سرد، به مقابله با کماندوهای اسراییلی پرداخته‏اند و نیروهای اسراییلی نیز در دفاع از خود، با آن‏ها مقابله کرده‏اند. ارزیابی شما از این حادثه چیست؟

این که گفته می‏شود سرنشینان این کشتی با اسلحه‏های گرم به سربازان اسراییلی حمله کرده‏اند و یا این که شروع درگیری از طرف آن‌ها بوده است، حرف‏هایی است که فقط از طرف دولت اسراییل بیان می‏شود. هیچ مدرکی هم برای این گفته‏ی خودشان ندارند.

آن‏طور که من از دوستانی که در این کشتی بوده‏اند و برخی از آن‌ها امروز به آلمان رسیده‏اند شنیده‏ام، ساعت چهارونیم صبح روز دوشنبه، کشتی‏هایی که به سمت نوار غزه می‏رفتند، توسط ارتش اسراییل با هلی‏کوپتر و کشتی‏های اسراییلی محاصره شدند.

فعالینی که در درون کشتی بودند، ترسیده بودند. چون آن‏ها در آب‏های بین‏المللی بودند و ارتش اسراییل هیچ حقی نداشت به آن‌ها حمله کند، محاصره‌شان کند و یا بخواهد جلوی حرکت‌شان را بگیرد. به‏هرحال ارتش اسراییل این کار را کرده بود. با هلی‏کوپتر از بالا طناب می‌اندازند و چند نفر از سربازان‌شان وارد کشتی‌ها می‌شوند.

فعالینی که در کشتی بودند، از قبل با پرچم‏های سفید اعلام صلح کردند که ارتش اسراییل به آن‌ها حمله نکند. روشن است وقتی به‌عنوان یک فعال صلح، هیچ وسیله و سلاحی در دست نداری، تنها چیزی که به‏ذهنت می‏رسد، نشان دادن پرچم سفید است. ولی این هم نتوانست جلوی ارتش اسراییل را بگیرد. آن‏ها به کشتی‏ها حمله می‌کنند، وارد آن‌‏ها می‌شوند و شروع به تیراندازی می‌کنند.

این باعث شد که فعالین کشتی به‌خاطر ترس‏شان شروع به دفاع از خود بکنند، ولی اسلحه‏ی گرمی وجود نداشت. چون این‏ها واقعاً کشتی‏های امدادرسانی بودند. فقط مواد غذایی و دارو همراه‏شان بود. آن‏ها با وسایلی مانند میله یا صندلی که دم دست‏شان بوده، از خودشان دفاع کرده‌اند. وضعیت واقعاً وحشتناکی روی کشتی‌ها برقرار بوده است.

آیا پیش از حمله‏ی کماندوهای اسراییلی به این کشتی‏ها، از سوی نظامیان اسراییلی اخطاری هم داده شده بود؟

برای صحبت در این مورد، باید کمی به وضعیت نوار غزه برگردم. می‏دانیم که تقریباً سه‌سال است دولت اسراییل نوار غزه را محاصره کرده است و این پی‏آمدهای فجیعی را برای یک ونیم میلیون جمعیتی که در غزه زندگی می‏کنند، به‏بار آورده است.

علاوه بر این که اقتصاد نوار غزه درهم شکسته شده، مردم غزه به هیچ امکاناتی دسترسی ندارند. بیمارستان‏ها از کار افتاده‏اند و کمبود شدید دارو، مواد غذایی و محرومیت از حداقل‏های لازم برای زنده ماندن، مشکل بزرگی است که مردم آن‏جا با آن مواجه هستند.

دسامبر ۲۰۰۸، دولت اسراییل نوار غزه را بمباران کرد و با ارتش‏ خود وارد غزه شد. درنتیجه حالت محاصره تبدیل به جنگ علیه مردم غزه شد.

این که دولت اسراییل می‏گوید که همیشه اجازه می‏دهد کشتی‏های کمک‏رسانی زیادی به نوار غزه بروند، دروغ محض است. به‏خاطر این که دولت اسراییل همیشه جلوی کشتی‏های امدادرسانی و جلوی کمک به مردمی که در نوار غزه زندگی می‏کنند را گرفته است.

کاری که اسراییل انجام می‏دهد، یعنی مجازات جمعی مردم، طبق کنوانسیون ژنو، کاری غیر قانونی است که نمی‏شود آن را با وجود اختلاف و درگیری سیاسی با یک گروه خاص که در این‏جا حماس است، توجیه‏ کرد.

سازمان ملل نیزغیر قانونی بودن این محاصره و هم‌چنین این که برعلیه قوانین حقوق بشری و کنوانسیون ژنو بوده را تایید کرده است. ریچارد فالک، بازرس سازمان ملل، این مسئله را چند هفته‏ی پیش به‌طور رسمی اعلام کرده است.

دوستان و همکاران‏تان که از سرنشینان کشتی مورد حمله‌ی اسرائیل بودند، آیا پیش از حمله، متوجه اخطاری از سوی نظامیان اسراییل به کشتی شده بودند یا خیر؟

آن‏طور که من شنیده‏ام، همه چیز خیلی ناگهانی اتفاق افتاده است. ساعت چهارونیم صبح اکثر ساکنین کشتی در خواب بوده‏اند. یک‏باره صدای هلی‏کوپتر و صدای انفجار نارنجک شنیده‏اند و این که به کشتی حمله شده است. محاصره شده بودند.

جواب اخطار را هم با پرچم‏های سفید داده‏اند، ولی پرچم‏های سفید، جلوی حمله‏ی اسراییل به این کشتی‏ها را نگرفته است. من نمی‏توانم بفهمم که ساکنین این کشتی‏ها چه کار دیگری باید انجام می‏دادند.

به‌نظر شما، دلیل حمله‏ی کماندوهای اسراییل به این کشتی چه بوده است؟

حرکت کشتی‏های امدادرسانی به‌سمت غزه، یک هدف داشت. این که بتواند توجه دنیا و کشورها را به مسائلی که در غزه اتفاق افتاده، جلب کند. این کار به‌معنای محکوم کردن دولت اسراییل و محکوم کردن محاصره‏ی غزه است. دولت اسراییل می‏خواست جلوی این مسئله را از لحاظ سیاسی بگیرد. می‏خواست قدرت‏نمایی کند که قادر است جلوی هر حرکتی علیه خود را بگیرد.

دولت اسراییل از قبل نیز تاکید کرده بود که می‏خواهد جلوی این کشتی‏ها را بگیرد. وقتی بچه‏ها در تدارک این کمپین بودند، اصلاً جو خوبی برقرار نبود. هیچ‏کدام از دولت‏های اروپایی هم از آن حمایت نمی‏کردند. بنابرین برای دولت اسراییل، زدن این کشتی‏ها و گرفتن جلوی آن‏ها، خیلی راحت بود.