اعتراض با نفت

پانته‌آ بهرامی

تلاش بشر برای کشف انرژی و در بسیاری مواقع، سودجویی بیش‌تر، منجر به فاجعه‌های زیست محیطی بسیار در سده‌های اخیر شده است. انفجار سکوی نفتی دیپ‌واتر هرایزن، در خلیج مکزیک، یکی از بزرگ‌ترین فاجعه‌های زیست‌محیطی در آمریکا است. بسیاری از ماهی‌ها و جانوران دریایی بر اثر نشت نفت یا مرده‌اند و یا در معرض نابودی قرار دارند.

شرکت بی‌پی، سکوی نفتی هرایزن را که متعلق به شرکت ترنزاوشن بوده از این کمپانی اجاره کرده است. انفجار در روز ۲۰ آوریل رخ داد. ژنراتورهای برق سکوی نفتی، بر اثر شدت گازی که از چاه بیرون زده بود منفجر شدند.

این انفجار منجر به آتش‌سوزی مهیبی شد که طی آن ۱۱ کارگر در میان کوهی از آتش سوختند و ۱۷ نفر مجروح شدند.

گروه کد پینک (Code Pink) که یک گروه فمینیستی در امریکا است، هفته‌ی گذشته تظاهراتی را در نیویورک برای اعتراض به این فاجعه سامان داد

سکوی هورایزن که در هفتاد کیلومتری جنوب سواحل لویزانای آمریکا قرار دارد، سکوی حفاری است و نه سکوی استخراج نفت. در کم‌تر از یک سال پیش، عملیات حفر چاه در این منطقه برای نمونه‌ای که عمیق‌ترین در دنیا به‌شمار می‌آید، آغاز شد. عمق چاه، ۱۰۷۰۰ متر از سطح دریا است. در دیرگاه روز ۲۰ آوریل، درواقع عملیات حفاری روبه پایان بود. قرار بود در چاه بسته شود که ناگهان انفجار رخ داد.

این انفجار، منجر به نشت نفت در سه نقطه‌ی لوله‌ای شد که ذخایر نفتی را به‌سکوی هرایزن متصل می‌کرد. این تنها شروع فاجعه بود. کارشناسان معتقدند در بهترین حالت، روزانه ۵۰۴ هزار گالن نفت و در بدترین حالت ۴.۲ میلیون گالن نفت به‌سطح دریا ریخته می‌شود. این لکه‌ی نفتی، فاجعه‌ای محیط‌زیستی در سواحل لویزانا آفریده و دولت، ماهیگیری در بخش بزرگی از خلیج مکزیک را ممنوع اعلام کرده است.

کارشناسان هشدار داده‌اند این آلودگی به صخره‌های مرجانی منطقه، ضربه‌ی شدید وارد کرده و حیات وحش این مناطق در مرض خطر جدی قرار دارد. بخصوص که سواحل لویزانا، برای زاد و ولد پستانداران دریایی از قبیل دلفین‌ها اهمیت حیاتی دارد.

دولت امریکا در ایالت‌های لویزانا، می‌سی‌سی‌پی و آلاباما، یک فاجعه‌ی شیلاتی اعلام کرده است. شرکت بی‌پی برای مقابله با مواد نفتی از مواد شیمیایی تجزیه‌کننده استفاده می‌کند. این مواد، مردم محلی مناطق یادشده را‌ آلوده می‌کند. بر اساس گزارش‌های رسمی، تاکنون هشت‌نفر از ماهیگیران محلی، بیمار و چهار نفر در بیمارستان بستری شده‌اند.

فاجعه اما بسیاری از فعالان سیاسی، محیط‌ زیستی و هنرمندان را وادار به واکنش کرده است. جانی بی‌آذری، از هنرمندان فعالی است که همراه با گروه کد پینک (Code Pink) که یک گروه فمینیستی در امریکا است، هفته‌ی گذشته تظاهراتی را در نیویورک برای اعتراض به این فاجعه سامان داده‌اند.

جانی بی‌آذری می‌گوید: «من قبل از هرچیز یک هنرمند هستم. ایده‌ام این بود که یک قطعه کار هنری اعتراضی در مقابل یکی از پمپ بنزین‌های شرکت بی‌پی اجرا کنم. ایده‌ی اولیه این بود که ۱۰ یا ۱۵ نفر از ما خود را به نفت آغشته کنیم و بعد موزیک بنوازیم. قرار بود کاری هنری باشد.

وقتی از دوستانم کمک خواستم این ایده مثل جرقه‌ای شعله‌ور شد و افراد دیگری خواستند که در این حرکت شرکت کنند. بنابراین در عرض دو روز، ایده‌ی اولیه تبدیل به حرکتی دیگر، یعنی تظاهرات شد. ما هفت‌هزار اطلاعیه در سطح شهر نیویورک پخش کردیم. اجازه‌ی تظاهرات نیز نداشتیم.

گروه دیگری به‌نام کد پینک که یک گروه از فعالان فمینیست هستند نیز می‌خواستند در همان روز همان حرکت را علیه شرکت بی‌پی انجام دهند. بنابراین تظاهرات را به‌طور مشترک گذاشتیم که خیلی جالب بود.»

این فاجعه‌ی محیط زیستی، پیامدهای سیاسی نیز برای دولت اوباما به همراه داشته است. رییس آژانس فدرال آمریکا که بر حفاری‌های دور از ساحل نظارت دارد از سمتش استعفا داد. برخی منابع آگاه می‌گویند که او اخراج شده است. بین نیسون و جیمز کارول، سیاست‌مداران ارشد دموکرات، به‌شدت از دولت اوباما به‌خاطر تعلل و عدم عکس‌العمل سریع به این فاجعه انتقاد کردند.

رییس جمهور آمریکا، زمان ممنوعیت حفاری در آب‌های عمیق این کشور را به‌مدت شش‌ماه تمدید کرده است. وی هم‌چنین فعالیت کاوش نفتی در ده‌ها چاه عمیق در خلیج مکزیک را به‌حالت تعلیق درآورده است. کارشناسان هنوز میزان دقیقی از نفتی که در خلیج مکزیک به‌دریا ریخته می‌شود ندارند.

آمارها بسیار متفاوت هستند، اما آن‌ها این فاجعه را بسیار بیش‌تر از میزان نفتی می‌دانند که در سال ۱۹۸۹ از طریق غرق شدن نفتکش اکزان والتز وارد سواحل صخره‌ای آلاسکا شد. در آن زمان ۱۰.۹ میلیون گالن نفت، سواحل این کشور را آلوده ساخت.

جانی آذری که از بنیان‌گذاران پروژه‌ی شکوه آزادی و از بانیان موزیک الکتریک بلک است، عمق فاجعه را در این می‌داند که کل حادثه قابل پیش‌بینی بوده است: «تراژدی واقعی آن‌جا است که این ۱۰۰ درصد، کاملاً قابل پیش‌بینی بود. هفته‌ها قبل از انفجار سکوی نفتی مهندسان و مسئولان محافظتی سکوی هرایزن گفته بودند ضامن حفاظتی چاه عمل نمی‌کند و باید عملیات متوقف شود.

منبع این اطلاعات برنامه‌ی ۶۰ دقیقه‌ی شبکه‌ی تلویزیونی سی‌بی‌اس است. طراحان و سرمهندس مایک ویلیامز، جلسه‌ای روزانه با شرکت بی‌پی داشتند. نماینده‌ی شرکت که در جلسه حضور داشته گفته عدم عملکرد ضامن حفاظتی چاه مهم نیست. همه‌ی علائم اخطار را نادیده بگیرید، فقط عملیات ادامه یابد. چه شرکت سه هفته از پروژه عملیاتی عقب است و برایش میلیون‌ها ضرر در روز محسوب می‌شود.

به‌دلیل این حرص و آز و عدم رعایت مسائل ایمنی، انفجار سکو منجر به سوختن و کشته شدن ۱۱ کارگر در جریان انفجار شد. هم‌چنین سکوی هرایزن در خلیج مکزیک غرق شد. لکه‌ی نفتی بیش از ۴۰ روز است که در سطح آب گسترده شده است. میزان دقیق بشکه‌ی نفتی که روی خلیج روان است از طریق شرکت بی‌پی به‌طور واقعی ارزیابی نمی‌شود ولی حدس زده می‌شود که ۸۷ میلیون گالن باشد. این لکه‌ی نفتی می‌تواند روی حیات ماهی‌های همه‌ی سواحل شرقی آمریکا و موجودات دریایی اثر بگذارد.»

سهام‌داران شرکت بی‌پی، ۴۴ درصد انگلیسی، ۳۹ درصد آمریکایی و بقیه متعلق به برخی دیگر از کشورهای جهان هستند. جانی آذری ادامه می‌دهد که ممکن است فاجعه‌ی دیگری در راه باشد: «شرکت بی‌پی دارای سکوی نفتی دیگری به نام آتلانتیس است. این سکو نیز در خلیج مکزیک قرار دارد و ده‌برابر سکوی هرایزن است که غرق شد.

سرمهندس این سکو، کن آبوت در برنامه‌ی ۶۰ دقیقه‌ی شبکه‌ی تلوزیونی سی‌بی‌اس اعلام کرده است که ۸۹ درصد نقشه‌هایی که حاوی اطلاعات در مورد بسته شدن سکو در یک حالت بحرانی هستند هرگز نه ارزیابی و نه تایید شده‌اند. اگر چنین اتفاقی برای این سکو بیفتد، این فاجعه دوباره تکرار خواهد شد. اگر این حادثه اتفاق بیفتد، ده‌برابر حادثه‌ی خلیج مکزیک خواهد بود. سکوی آتلانتیس باید فورا تعطیل شود.»

تاکنون همه‌ی عملیات شرکت بی‌پی، برای جلوگیری از بازنشت نفت، از جمله عملیات شرکت تاپ‌کید با شکست روبه‌رو شده است. این عملیات، مایعات و مواد سنگین حفاری مانند گل را با فشار درون چاه تزریق می‌کند تا دهانه‌ی‌ آن بسته شود. سپس سیمان به آن تزریق می‌کنند تا چاه به‌طور کامل مهر و موم شود.

کارل براونر، مشاور انرژی کاخ سفید، روز یکشنبه، در مصاحبه‌‌ای با شبکه‌ی تلویزیون ان‌بی‌سی اعلام کرد مهار کامل این نشت نفتی، احتمالاً در گرو حفر یک چاه فرعی در کنار محل وقوع این حادثه است که بتواند فشار چاه پیشین را کاهش دهد. عملیات حفر چاه جدید حداقل دو ماه طول خواهد کشید.

وی اشاره کرد که به بی‌پی گفته شده است چاه سومی نیز حفر کند. زیرا ممکن است چاه دوم به تنهایی قادر به کاهش فشار نشت نفت از چاه اصلی نشود.

هم‌اکنون شرکت بی‌پی با استفاده از ربات‌های دریایی، در حال بریدن بخش آسیب‌دیده‌ی لوله است تا بتواند لوله‌ی جدیدی به آن متصل کند، اما نگرانی عمیق کارشناسان این است که در طول این مدت، نشت روزانه‌ی نفت به خلیج مکزیک و سواحل آمریکا ادامه خواهد داشت. در چنین شرایطی بیم آن می‌رود که همه‌ی سواحل شرقی این کشور آلوده شوند و حیات جانوران دریایی در معرض نابودی جدی قرار گیرند.

ویدئو کلیپ ترانه Top Kill از گروه Electric Black را از اینجا مشاهده کنید.