توسعه فرهنگ حجاب و زنان ایرانی

ایرج ادیب‌زاده

مصطفی محمد‌نجار، وزیر کشور جمهوری اسلامی ایران، روز دوشنبه در برابر کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی از قابل اجرا شدن طرح «توسعه فرهنگ عفاف و حجاب» با هدف کنترل بیشتر وضعیت پوشش زنان خبر داد.

این نکات را با خانم دکتر بهیه‌ جیلانی، جامعه‌شناس و فعال حقوق زنان در میان گذاشتیم و از وی پرسیدیم: چرا این طرح و اجرای آن در شرایط کنونی کشور مطرح شده است؟

در این مقطع زمانی که نیاز داریم مشکلات بزرگ‌تر را حل کنیم، دوباره به مسئله‌ی زن و حجاب زن پرداخته می‌شود. درواقع فقر و فحشا، ظلم و بی‌قانونی را کنار می‌گذاریم تا به مسئله‌ی حجاب و عفاف بپردازیم.

فرض کنیم که این مسئله واقعیت و ضرورت داشته باشد، آیا مشکل دیگری به جز حجاب نداریم؟ مسئله‌ی بی‌کاری، اقتصاد و فقر که هنوز حل نشده‌اند و بدتر از همه اتفاقاتی است که می‌افتند و بسیار حاد هستند. فکر می‌کنم این مسئله همیشه برای آقایان اندوخته‌ای بوده تا هرگاه در مقابل مشکلات واقعی قرار می‌گیرند مسئله‌ی حجاب را عنوان کنند. به این ترتیب فکر می‌کنم امروز بهترین روز است که مسئله‌ی حجاب را مطرح و چادر را رسمی کنند. صدا و سیما نیز در خدمت‌شان است.

طرح توسعه فرهنگ حجاب و عفاف تنها به برخورد نیروی انتظامی با زنان در مکان‌های عمومی محدود نمی‌شود

فکر می‌کنید واکنش خانم‌ها در ایران چطور است؟

مطمئنا در این زمینه با دو واکنش کلی روبه‌رو خواهیم شد. واکنش اول این است که شاید این حرکت برای آن گروه مخالف اما در سکوت نشسته برخورنده باشد. زیرا زنان ایرانی نه تنها بی‌حجاب نیستند بل‌که زیادی هم حجاب دارند. دیگر این که این عامل باعث اضافه شدن مشکلی بر مشکلات دیگر خواهد شد. در حال حاضر هرچه ملت ایران مشکلات بیشتری داشته باشد، مشکل واقعی‌‌اش سریع‌تر حل خواهد شد که آن هم حق برابری، آزادی و حق زندگی ‌است.

هر سال با فرا رسیدن فصل گرما، فشار بر زنان ایرانی برای رعایت حجاب اسلامی افزایش می‌یابد، اما امسال انگار کمی زود‌تر به این مسئله پرداخته‌اند. از جمله حجت‌الاسلام صدیقی در نماز جمعه گفت که وقوع زلزله ناشی از بدحجابی و گناه در جامعه اسلامی است. واکنش شما به عنوان یک جامعه‌شناس به این گفته‌ها چیست؟

این گفتمان در این مقطع زمانی حاصلی بیش از این ندارد که اندیشه و افکار ملت‌ را به سمت و سوی غیرواقعی بکشاند. مطرح شدن این مسائل در حال حاضر به نوعی پرت کردن حواس مردم از تمرکز بر مشکلات واقعی ملت ایران است. مشکلاتی که در صدر آن فقر اجتماعی قرار دارد. بازهم می‌گویم، سوق دادن افکار مردم به سمت حجاب زنان، چیزی جز توسل حاکمیت به راه حل‌های غیر واقعی نیست.

اعلام شده این طرح تنها به برخورد نیروی انتظامی با چگونگی حجاب زنان در مکان‌های عمومی محدود نمی‌شود. درواقع برای تعداد زیادی از سازمان‌ها و وزارت‌ خانه‌ها نیز تعیین تکلیف شده است. فکر می‌کنید قصد دارند با این طرح، گروه دیگری از زنان را نیز خانه‌نشین کنند؟

صددرصد. پروژه‌ی بزرگ جمهوری اسلامی در حال حاضر جدا کردن زن و مرد از یکدیگر است. این مسئله فقط به این‌جا ختم نمی‌شود. وقتی می‌بینیم در اداره‌‌ها دستور می‌دهند حتی مبلمان را طوری بچینند که خانم‌ها از آقایان جدا باشند، می‌توانیم حاد بودن مسئله را درک کنیم. در صورتی که راه حل مشکلات در جای دیگری است. وقتی این‌ها این‌چنین روی عفاف و حجاب زنان تاکید می‌کنند، بدانید مشکلات درون خودشان است که خیلی سنگین شده است.

سی سال است که جمهوری اسلامی در مورد حجاب و عفاف می‌گوید و زنان ایران تا آن جا که در توان‌شان بوده در مقابل محدودیت‌ها ایستاده‌اند. این‌بار چطور فکر می‌کنید؟

مطمئن باشید این لایحه در خود مجلس خواهد ماند و زنان ما مثل ۳۱ سال پیش هم‌چنان زندگی خود را با افت و خیزهایش ادامه خواهند داد.