«تحریم‌های اقتصادی فقط به زیان مردم»

مریم محمدی

تلاش دولت آمریکا و اتحادیه‏ی اروپا برای تصویب چهارمین دوره‏ی تحریم‏ها علیه ایران که گویا تحریم‏های وسیع‏تر و جدی‏تری را شامل خواهد شد، یکی از مهم‏ترین مباحث سیاسی در جامعه‏ی بین‏المللی است.

در این برنامه‏ی «روی خط زمانه» به تاثیر تحریم‏های اقتصادی از دید مهندس عزت‏الله سحابی، از چهره‏های شاخص ملی- مذهبی در ایران، می‏پردازیم که معمولا با تحریم‏های اقتصادی مخالفت داشته‏اند:

تاثیر این تحریم‏ها بسیار بد خواهد بود. ما صد‏درصد مخالف هستیم.

آقای احمدی‏نژاد گفته‏اند که تحریم‏های تازه انگیزه‏هایی برای پیشرفت هم محسوب می‏شود.

(می‏خندد) چون از جیب ایشان که خرج نمی‏شود. از جیب ملت خرج می‏شود. ایشان استقبال می‏کند، ولی ملت خرج‏اش را می‏دهد. دولت دارد سیاستی را به مردم ایران تحمیل می‏کند که ایران را به سوی تحریم‏های بیشتر از سوی شورای امنیت می‏برد. شورای امنیت تاکنون به خاطر فعالیت‏های هسته‏ای ایران سه نوع محرومیت‏ عظیم بر ایران تحمیل کرده که بعد هم ممکن است ادامه داشته باشد.

شما معتقدید که این فشارها فقط به مردم وارد می‏شود؟

بله؛ من بارها هم گفته‏ام، فشار این تحریم‏ها روی ملت ایران وارد می‏شود. این حاکمیت به خیال خودش یک درآمد نفت دارد و می‏گوید هرچه‏‏ آن‏ها تحریم کنند، ما جبران می‏کنیم و یا نیازهای‏مان را به قیمت چندبرابر از بازارهای بین‏المللی تأمین می‏کنیم. حاکمیت در این جریان ضرری نمی‏کند. این ملت ایران است که متضرر می‏شود و از کیسه‏ی ملت ایران می‏رود.

یکی دو ماه پیش به نقل از صندوق بین‏المللی پول، برآورده کرده بودند که این سه تحریم حدود ۳۵میلیارد دلار به درآمد ملی ایران ضرر می‏زند. این ضرر به ملت ایران می‏خورد، به دولت ایران که نمی‏رسد. دولت ایران تا به حال مقاومت کرده است. بعد از این هم مقاومت می‏کند.

مهندس سحابی می‌گوید در سیستم اقتصادی ما، دولت به ملت احتیاجی ندارد، به همین جهت در برابر فشارهای ملت مقاومت می‏کند

آقای سحابی، با توجه به این که به هرحال دولت در برخورد با این تحریم‏ها برای تنظیم روابط اقتصادی خودش با جهان خارج، در ارتباط با واردات، صادرات، امور بانکی و… دچار مشکل می‏شود، چگونه است که شما معتقدید فقط مردم از این تحریم‏ها لطمه می‏بینند؟ مکانیسم رفتاری که دولت در پیش می‏گیرد که به زعم شما، فشار را به مردم منتقل می‏کند، چیست؟

در بیانیه‏ای که ما پیش از تعطیلات عید منتشر کردیم، تعریفی از ویژگی‏ها و صفات آقای احمدی‏نژاد ارائه دادیم. در این بیانیه گفته‏ایم که آقای احمدی‏نژاد برای این که در این مصاف مثلا با آمریکا، به خیال خود بگوید من موفق‏ام، هرچه تحریم می‏شود را می‏رود از جای دیگر تهیه می‏کند.

مثلا بنزین را از ونزوئلا به یک و نیم برابر قیمت بین‏المللی وارد کرده است. طوری که در مجلس هم به این مساله اعتراض شد. خُب این به زیان ملت است دیگر. یا در صدور گاز به پاکستان که نام آن را «خط لوله‏ی صلح» نامیده‏اند، پاکستان فرصت‏طلبی می‏کند، از این شرایط استفاده می‏کند و چانه می‏زند. آقای احمدی‏نژاد هم بهای گاز را ۶۰درصد زیر قیمت بین‏المللی در خلیج فارس با پاکستان قرارداد بسته است. به طوری که حتی آقای نژاد‏حسینیان که معاون بین‏المللی وزارت نفت بود، بر سر این مساله و اعتراض به آن استعفا داد.

آقای نژاد‏حسینیان مصاحبه‏ی مفصلی در روزنامه‏ی سرمایه‏ - که حالا لغو امتیاز شده است - دارد و در آن می‏گوید: «در عرض ۲۵ سالی که قرارداد ایران و پاکستان معتبر است، ۲۵۰میلیارد دلار به ایران ضرر می‏زند».

وی می‏گوید: «با این قیمت حتی هزینه‏ی تأسیسات یعنی لوله‏کشی و… مستهلک نمی‏شود.» اما می‏بینیم آقای احمدی‏نژاد چنین قرادادی بسته است. یا کشورهای اروپایی برای این که رقیبی برای روسیه داشته باشند، می‏خواهند یک خط لوله‏ی گاز از دریای خزر به اروپا بکشند و قراردادی به نام «نابوکو» با کشورهای ذی‏نفع بسته‏اند، اما در این قرارداد ایران را راه نداده‏اند. در حالی که مهم‏ترین تولید کننده‏ی گاز ایران است.

۸۰درصد گازی که قرار است به اروپا صادر شود را ایران می‏تواند تأمین کند. با این وجود، ایران را شرکت نداده‏اند. آن وقت ایران آمده است، قیمت گاز را به ترکیه ۵۰درصد نسبت به قیمت بین‏المللی تخفیف داده که ترکیه صادر کننده‏ی گاز به اروپا باشد.

این‏ها همه‏اش زیان است. سقف این کار را در نظر بگیریم، خیانت به منافع ملت ایران است. همه‏ی این‏ها هم به دنبال این تحریم‏ها دارد انجام می‏شود.

در ارتباط با شرایط جاری سیاسی در ایران، برخی موافقان تحریم‏های اقتصادی استدلال می‏کنند که اعمال این تحریم‏ها به واسطه‏ی فشاری که بر مردم می‏آورد، موجب تقابل آن‏ها با دولت می‏شود و به این ترتیب، جنبش سبز توان‏مندتر شده و از نیروی بیشتری برخوردار می‏شود.

آقای سحابی کاملا خلاف این نظر را دارند و معتقدند که جنبش سبز از آغاز در رابطه با مسائل و روی‏دادهای داخل شکل گرفته و با آن تعریف می‏شود:

فشارهای داخلی جنبش سبز را ایجاد کرده است و مردم به دلیل اختناقی که هست، حقوق همین قانون اساسی موجود را، حقوقی که در همین قانون اساسی برای‏شان شناخته شده است را می‏خواهند و چیز بیشتری هم نمی‏خواهند. انتخابات یکی از این حقوق بود. بنای جنبش سبز هم بر براندازی این حکومت و حاکمیت هم نیست.

از جمله استدلال‏های موافقان تحریم‏های اقتصادی این است که فشارهای اقتصادی وارده به مردم، تبدیل به فشارهایی می‏شود که آن‏ها بر حکومت وارد کنند و او را مجبور به تغییر رفتارهای خود و یا حتی برکناری کنند.

آقای سحابی با این استدلال نیز موافق نیستند و در این ارتباط، به موقعیت اقتصادی دولت و ساختار روابط اقتصادی دولت با مردم اشاره می‏کنند:

اگر سیستم اقتصادی ما طوری بود که درآمد نفت وارد هزینه‏های دولتی نمی‏شد و همان‏طور که در تمام کشورهای پیشرفته‏ی دنیا مرسوم است، دولت هزینه‏های خود را از محل مالیات‏ها تأمین می‏کرد، آن وقت دولت به ملت محتاج بود.

اما در سیستم اقتصادی ما، دولت به ملت احتیاجی ندارد. به همین جهت در برابر فشارهای ملت مقاومت می‏کنند. این دولت به پشتوانه‏ی درآمد نفت در برابر مردم ایستاده است و کوتاه نمی‏آید.