مسأله پارازیت‌های ماهواره‌ای و وضعیت سلامت مردم

ملیحه محمدی

در حالی که مسأله‏ی ارسال پارازیت‏های ماهواره‏ای از جانب دولت ایران برای اخلال در امر فرستنده‏های خارج از کشور، هرزگاهی در اخبار انعکاس می‏یابد، اما در هفته‏های اخیر، خبر تقویت این پارارزیت‏ها به حدی که برای سلامتی شهروندان ایجاد نگرانی می‏کند، توجه بیشتری را برانگیخته است. به نوعی که در اخبار مربوط به مجلس شورای اسلامی نیز خبر از پی‏گیری نمایندگان، سؤال از مسؤولان و حتی احتمال سؤال از رییس جمهور مطرح شده است.

گفت‏ و گویی با دکتر حمید آرا، متخصص مغز و اعصاب در تهران و هم‌چنین با سعدا‏لله نصیری، نماینده‏ی زنجان در مجلس شورای اسلامی در این باره داشته‌ام. نظرات و شنیده‌های ملیحه حسینی، خبرنگار پارلمانی در تهران را هم در مورد این مسأله جویا شدم. در آخر این نگرانی را با دکتر داوود زارعیان، مدیرکل روابط عمومی مخابرات ایران هم مطرح کرده‌ام.

از دکتر حمید آرا می‏پرسم که آیا اساساً انتشار میزان غیرمجاز این امواج در تهران واقعیت دارد؟

پارازیت وجود دارد. مثلاً گاهی وقت‏ها این پارازیت‏ها روی رادیو و تلویزیون و یا حتی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران می‏افتند. یا گاهی که با موبایل‏ها کار می‏کنی، صدا قطع و وصل می‏شود و یا صدای پارازیتی می‏آید. این‏ها هست.

اگر این امواج در حدی باشند که شهروندان عادی آن‏ها را حس می‏کنند، می‏تواند روی سیستم مغز و اعصاب مردم تأثیراتی بگذارد؟

۱۰۰درصد تأثیراتی دارد؛ ولی من از نظر بررسی‏هایی که روی امواج شده، اطلاع علمی ندارم و هیچ‏جا چنین بررسی‏ای ندیده‏ام که بتوانم اظهار نظر کنم.

فکر نمی‏کنید این بررسی‏ها لازم باشد؟

حتماً لازم است. اگر از نظر علمی در سطح بین‏المللی بررسی شده که آن‏ها مدرک می‏شوند. در غیر این صورت نیز باید بررسی شوند که مدارک علمی به دست بیاید. در ایران فکر نمی‏کنم این بررسی انجام شده باشد.

مسؤول چنین بررسی‏ای از نظر شما چه سازمانی است؟

حتما باید وزارت بهداشت باشد. این وزارت‏خانه مسؤول سلامتی مردم است.

با توجه به اخباری که از مجلس می‏رسد، با آقای سعدا‏لله نصیری، نماینده‏ی زنجان در مجلس شورای اسلامی تماس می‏گیرم:

بررسی علنی مطرح نشده است. احتمالاً در کمیسیون‏ها بررسی شده که من اطلاع ندارم.

ولی آقای نصیری، این مسأله در مورد سلامتی شهروندان تولید نگرانی کرده است. مجلس نگرانی‏ای نسبت به این امر ندارد؟

حتماً دارد؛ این که در جلسه‏ی علنی طرح نشود، به معنای عدم وجود این نگرانی نیست. این گونه مسائل در کمیسیون‏های تخصصی طرح می‏شوند که در کمیسیون ما نبوده و من اطلاعی از آن ندارم.

اما خانم ملیحه‏ی حسینی، خبرنگار پارلمانی در تهران، شاهد گفت و گوهایی در کمیسیون‏ها و در راهروهای مجلس در این زمینه بوده است:

آقای مطهری راجع به این موضوع در مجلس صحبت کرده بود.

در صحن علنی مجلس؟

خیر، آقای مطهری در راهروی مجلس راجع به این موضوع صحبت کرده بود و خواستار پی‏گیری آن شده بود. نماینده‏های دیگری نیز صحبت‏هایی کردند، اما الان نامشان دقیقاً یادم نمی‏آید. فکر می‏کنم خبرهایش در آینده بیشتر منتشر شوند.

آقای ترابی امروز در مجلس گفت که امکان دارد این مسأله را با آقای احمدی‏نژاد، مطرح کنند. اگر وزیر ارتباطات پاسخ ندهد، احتمال سؤال از آقای احمدی‏نژاد هست.

اساساً مسأله‏ با وزیر یا وزرای مربوطه، مطرح شده است؟

بله، وزیر ارتباطات گفته است که راجع به این موضوع هیچ اطلاعی ندارد و اگر پاسخ ایشان همین باشد، حتماً از آقای احمدی‏نژاد طرح سؤال خواهد شد.

به دکتر داوود زارعیان، مدیرکل روابط عمومی مخابرات ایران، مراجعه می‏کنم:

آقای زارعیان، شهروندان ایرانی، به ویژه شهروندان تهران، آشکارا از وجود اختلال و پارازیت در سیستم‏‏های گیرنده‏های خود و حتی تلفن‏های موبایل صحبت می‏کنند. اخیراً نیز نگرانی‏هایی پیدا شده که این امواج می‏توانند برای سلامت شهروندان مضر باشند. با توجه به حوزه‏ی مسؤولیت‏تان در مخابرات ایران، اگر ممکن است توضیح بدهید در مورد حساسیت نسبت به امواج و تشعشعاتی که شهروندان در معرض آن‏ها قرار می‏گیرند؟

ما برای ارتباطات تلفن‏های همراه و ثابت، از ماهواره استفاده نمی‏کنیم و کل سیستم ما آنت‏های بی‏تی‏اس است. مطالعات ما نشان می‏دهد که امواج این آنتن‏ها آسیبی نمی‏رسانند، مگر این که نقطه‏ی پخش در فاصله‏ی خیلی نزدیک پنج تا شش متری باشد. ولی وقتی نقطه‏ی پخش فاصله‏ی کافی داشته باشد، آسیبی نمی‏رساند.

منظور از نقطه‏ی پخش، احتمالاً موبایلی که دست مردم باشد، نیست. بلکه فرستنده‏های شما هستند.

بله، منظور خود گوشی نیست. در سیستم تلفن‏های همراه آنتن‏های بی‏تی‏اس داریم که هر کدام از این آنتن‏ها تعدادی از تلفن‏های همراه را زیر پوشش خود دارد. امواج آنتن‏های بی‏تی‏اس باید به گوشی‏های تلفن‏های همراه برسد، آن‏ها امواج را دریافت کنند و متقابلاً بفرستند.

مطالعات ما و مطالعاتی که از سایر کشورها به دست ما رسیده نیز نشان می‏دهد چنان‌چه آنتن بی‏تی‏اس به عنوان مرکز پخش امواج، فاصله‏ای حداقل شش متری را با مخاطب داشته باشد، آسیبی به مردم نمی‏رساند.

این آنتن‏ها در چه جاهایی مستقر هستند؟

این آنت‏ها در سطح شهر نصب شده‏اند. طوری هم نصب شده‏اند که حداقل این استاندارد رعایت شود. البته خود آنتن‏ها ویژگی‏هایی دارند که فاقد آسیبی است که بعضاً در جامعه شایع است.

بحث دوم مربوط به خود گوشی‏های همراه است. برخی از مطالعات در سطح جهانی نشان داده است که چنان‏چه افراد با گوشی تلفن همراه بیش از حد صحبت کنند، امواج گوشی تلفن همراه قادر است به مغز و به ویژه به گوش آسیب برساند.

به همین جهت، توصیه‏ی ما به مشترکین‏مان همواره این بوده که از تلفن همراه برای مکالمات بسیار طولانی استفاده نکنند و چنان‏چه قرار است به هر دلیلی این استفاده را بکنند، حتماً از وسایل کمکی مانند «هندفری» کمک بگیرند.

در حوزه‏ی کاری ما فقط از این امواج استفاده می‏شود. از ماهواره هم استفاده نمی‏کنیم. به همین دلیل واقعاً در این حوزه که آیا امواج ماهواره‏ای می‏تواند آسیب برساند یا خیر، صاحب‏نظر نیستیم. اما به نظر می‏رسد، هر نوع از امواج چنان‏چه نقطه‏ی پخش آن به افراد نزدیک باشد، ممکن است آسیب‏هایی برساند.

آقای زارعیان، بحث دیگری در مورد کنترل بر تلفن‏های همراه هست و این نظر هم وجود دارد که امواج کنترل‌کننده‏ی تلفن‏های همراه تاثیر سوء بر سلامتی استفاده کنندگان دارد.

خیر، امواجی که ما استفاده می‏کنیم، با امواج تلویزیونی و ماهواره‏ای کاملاً متفاوت است. فرکانس ما اساساً پایین است و کاملا فرکانس جدایی از ماهواره است. مسیر و کانال خود را دارد و تاثیری روی سلامتی ندارد.

در تماس‏هایی که ما با موبایل‏ها می‏گیریم، معمولا متوجه پارازیت و گاهی اختلالات شدید می‏شویم.

خیر، چنین چیزی اصلا صحت ندارد. شبکه‏ی تلفن همراه در اختیار شرکت مخابرات ایران است و در هیچ حوزه‏ای، به ویژه از طریق امواج، کنترل خاصی صورت نمی‏گیرد. اما همیشه در همه‏ی دنیا، در همه‏ی حوزه‏ها، به دستور مقامات قضایی برای مجرمین و متهمین ممکن است کنترل‏هایی باشد. اما در کل، این صحت ندارد که ما شبکه‏ی تلفنی قابل کنترلی را در این حوزه ایجاد کرده باشیم.