«مطالبات مردم بالا رفته است»

شیرین فامیلی

«ويژگی‌های انتخابات رياست جمهوری خرداد ۸۸، ديدگاه‌ها و رويکردها»، عنوان ميزگردی بود که در شهر اسن آلمان برگزار شد.

در اين ميزگرد خانم‌ها نوشابه اميری (روزنامه‌نگار)، مليحه محمدی (روزنامه‌نگار و فعال سياسی) و آقايان جمشيد طاهری‌پور (تحليل‌گر سياسی)، بهزاد کريمی (از کادرهای با‌سابقه سازمان فداييان خلق ايران اکثريت)، فرشيد ياسايی (از اعضای جبهه ملی ايران در آلمان)، شهريار نقش بندی (از اعضای حزب دموکرات کردستان ايران) و حبيب پرزين (از اتحاد جمهوری‌خواهان ايران) ديدگاه‌های خود و يا سازمان و حزبی که در آن فعاليت دارند را درباره انتخابات رياست جمهوری پيش رو مطرح کردند و سپس شرکت کنندگان به طرح نظرات و پرسش‌های خود با سخنران‌ها پرداختند.

در آغاز ميزگرد ولفگانگ فرايه، از حزب «چپ» آلمان، با استقبال از برگزاری چنين ميزگردی گفت: «نکته مهمی که بايد در مورد اين انتخابات در نظر داشت اين است که انتخاب چهار نامزد از ميان ۴۰۰ کانديدای مقام رياست جمهوری غير دموکراتيک است.»

او در ادامه سخنان خود افزود: «آن‌چه محمود احمدی‌نژاد، رييس جمهوری ايران، در سال‌های اخير با سياست يهودی‌ستيزی خود مطرح کرده به ضرر روند همکاری و تفاهم برای برقراری صلح در خاورميانه بوده است.»

سپس نوشابه اميری، روزنامه‌نگار و عضو شورای سردبيری روزآنلاين، با گزارشی از فضای انتخاباتی در ايران، بحث ميزگرد را آغاز کرد. او در صحبت‌های خود با اشاره به اين که برای اولين بار گروه‌های درون جامعه می‌دانند چه چيزی را هدف بگيرند و هدف خود را به گوش چه کسانی برسانند، ويژگی‌هايی را برای دو طرف شرکت کننده در اين انتخابات برشمرد.

«انتخابات سرنوشت ساز»

نوشابه اميری در حاشيه ميزگرد در مورد اين ويژگی‌ها بيشتر توضيح داد و گفت: «يک دسته کسانی هستند که در رأس قدرت قرار دارند و برای حفظ اين قدرت مبارزه می‌کنند.

نوشابه اميری، روزنامه نگار

اين دسته در طول سال‌ها اکنون به اين‌جا رسيده که به رهبری آقای خامنه‌ای، چهره محمود احمدی نژاد در ظاهر و يک گروه بسيار پيچيده اقتصادی- نظامی- امنيتی در پشت پرده می‌خواهند قدرت را به طور مطلق در اختار گيرند. تکليف اين عده روشن است و از تمام ابزارها نيز استفاده می‌کنند برای اين که به هدف برسند.»

وی افزود: «در برابر اين گروه تماميت خواه، کسانی که صاحبان رأی هستند مانند مردم، گروه‌های مختلف سياسی و فعالان سياسی- مدنی قرار دارند که اتفاقا تکليف‌شان مشخص نيست و اين مساله در گروه‌های سياسی خارج از کشور هم مشاهده می‌شود. شايد اولين سال‌هايی باشد که بين اعضا و مسئولين چند دستگی وجود دارد؛ چيزی که شما در داخل هم می توانيد ببينيد.

مثلا رهبر حزب کارگزاران حامی آقای کروبی است و بدنه حزب حامی آقای موسوی و تعداد زيادی از مردم هنوز تصميم نگرفته‌اند چه کسی را انتخاب کنند. به هر حال اين انتخابات آن‌قدر مهم است که هر دو طرف در اين که انتخابات سرنوشت سازی است متفق القول هستند.»

در ادامه ميزگرد بحث درباره انتخابات، فرشيد ياسايی از جبهه ملی ايران، ضمن ارائه تحليلی در باره اوضاع کشور گفت گرچه اين انتخابات از ديدگاه‌های مختلف حايز اهميت است اما جبهه ملی ايران در اين دوره از انتخابات رياست جمهوری شرکت نخواهد کرد.

وی افزود:«جبهه ملی دوره‌های گذشته رسما انتخابات را تحريم کرد، اما اين دوره به دلايل مختلف داخلی و خطر بيشتر به طور رسمی اعلام نکرديم. اکنون يکی از مشکلات ايران مساله تشکل‌ها است و جبهه ملی بسياری از نظرات و اقدامات خود را تحت عنوان نام سازمان ارئه نمی‌دهد و به عنوان مثال آقای زعيم يک مانيفست تحت نام خود ارائه داده است.

بايد بگويم جبهه ملی در انتخابات شرکت نمی‌کند، ولی انتخابات را هم تحريم نکرده است و معنی اين دو واژه از هم جدا است. سازمان‌های ميانه رو و ليبرال انتخابات را تحريم نمی‌کنند؛ بلکه به اختيار افراد می‌گذارند.»
شهريار نقش بندی از حزب دموکرات کردستان ايران، نيز در اين ميزگرد حضور داشت.

او با ذکر اين نکته که حزب دموکرات کردستان انتخابات را تحريم کرده و در آن شرکت نخواهد کرد، از شرايط ويژه کردستان و مشکلاتی که کردها به خصوص در سال‌های اخير با آن مواجه هستند ياد کرد و گفت:

«آيا واقعا می‌دانيد در کردستان و مناطق ديگر چه می‌گذرد؟ آيا ديده‌ايد که پاسداران سه فرزند اعدام شده را جلوی در خانه پرت کنند و پول گلوله‌های خود را هم بگيرند؟ اين کشتار نه تنها در يک گوشه کشور بلکه در ميان همه ايرانی‌ها صورت می‌گيرد. پس شرکت در انتخابات دقيقا چماق سرکوبی است بر سر تمام انسان‌هايی که در ايران زندگی می‌کنند. ما به عنوان حزب دموکرات کردستان به هيچ عنوان جمهوری اسلامی را قابل تغيير نمی‌بينيم و خواست ما تحريم انتخابات است.»

جمشيد طاهری پور، تحليل‌گر سياسی

«استراتژی تحول طلبی»

جمشيد طاهری پور، تحليل‌گر سياسی، يکی ديگر از سخنرانان ميزگرد بحث درباره انتخابات بود. او درسخنان خود بدون اين که به مساله انتخابات رياست جمهوری بپردازد از تلاش برای يک تغيير اساسی ياد کرد که به عقيده او در چهارچوب «استراتژی تحول طلبی» امکان پذير است.

جمشيد طاهری پور در حاشيه ميزگرد در مورد «استراتژی تحول خواهی» چنين توضيح داد: «حکومت جمهوری اسلامی، شأن قدسی اسلام را بی اعتبار کرده و اين مساله حتی در ميان برخی از روحانيون طراز اول هم مورد تاييد است و تئوری ولايت فقيه را قبول ندارند. در بخش مشروطه خواهان ايران هم تحولی صورت گرفته و بخش‌هايی از آن‌ها به دموکراسی اعتقاد دارند.

به نظر من طيف وسيعی از نيروها، مشکل ايران را اسلامی بودن آن می‌دانند. خواسته ما دموکراسی، حقوق بشر و جدايی نهادهای دينی از نهادهای سياسی است و بايد چنين جبهه وسيعی به وجود بيايد تا پاسخگوی نيازهای اين مقطع جامعه ايران باشد.»

دو تن ديگر از سخنرانان ميزگرد، بهزاد کريمی و مليحه محمدی بودند که سخنان آن‌ها بحث‌ها و گفت‌وگوهايی را ميان شرکت کنندگان و سخنرانان ميزگرد برانگيخت.

بهزاد کريمی از کادرهای با سابقه اکثريت در توضيح موضع اين سازمان درباره دهمين انتخابات رياست جمهوری گفت: «گرچه در سازمان اکثريت نظرات مختلفی وجود دارد، اما اين سازمان اعلام کرده که به مثابه يک سازمان سياسی در انتخابات شرکت نمی‌کند بلکه بر اساس شرايط سياسی موجود، برخورد اين سازمان با انتخابات سياست ورزانه است.»

به گفته بهزاد کريمی، به همين دليل سازمان اکثريت در انتخابات از کانديدای خاصی حمايت نمی‌کند اما پيام سازمان به آن‌هايی که درانتخابات شرکت می‌کنند، «نه» به احمدی نژاد و «نه» به ولايت فقيه است.

بهزاد کريمی درعين حال در سخنان خود سه ويژگی را برای اين انتخابات برشمرد و گفت: «اکنون گفتمان در جامعه ما از موضع برنامه يا در واقع از موضع مطالبه محور است و اين مساله بيان‌گر يک قدم بسيار جدی به جلو است.

بهزاد کريمی، از کادرهای با سابقه سازمان فداييان خلق ايران اکثريت

در واقع مباحث ايدئولوژيک کاهش يافته و تعامل نيروهای اجتماعی و جناح‌های سياسی از موضع برنامه است. اين نکته در جامعه بيان‌گر بلوغ سياسی است و اين که چگونه جامعه به کانديداها تحميل می‌کند که از موضع برنامه صحبت کنند.»

وی افزود: «ويژگی دوم اين است که جامعه هر چه بيشتر از حالت رهبر و امت، به سوی يک جامعه متشکل و متحزب حرکت می‌کند. اين مساله تصادفی نسيت و می‌بينيم که به عنوان مثال آقای کروبی حزبی درست می‌کند و از موضع حزب در انتخابات شرکت می‌کند و يا ميرحسين موسوی هم که از حزبی نيامده، ستاد او را چندين حزب و تشکل سياسی هدايت می‌کنند.

از طرف ديگر در داخل جامعه هم شاهد پيدايش هر چه بيشتر سازمان‌های غير دولتی و تشکل‌های مدنی هستيم. ويژگی سوم اين است که در چالش بين اصلاح طلبان حکومتی با رقبای خود، مجبور می‌شوند به پايگاه اجتماعی نيروی سکولار دموکرات مراجعه کنند و از برنامه‌های آن‌ها حرف بزنند تا رأی آن‌ها را جلب کند. اين نشان می‌دهد چطور جريان‌های سياسی به پايگاه های اجتماعی توجه می‌کنند.»

«گستردگی و بالا رفتن مطالبات مردم»

و اما يکی از صريح ترين مواضع درباره انتخابات را مليحه محمدی، رونامه نگار و فعال سياسی، مطرح کرد. او در بخشی از سخنان خود تاکيد کرد که نسبت به اين انتخابات با همه تناقض‌های درونی آن خوشبين است و افزود اگر جامعه مدنی ايران، اصلاح طلبان، روشنفکران و فعالان سياسی- اجتماعی به اين نتيجه برسند که با انتخاب يکی از دو کانديدای اصلاح طلب به پای صندوق‌ها بروند، امکان دو مرحله‌ای شدن انتخابات را تسهيل خواهند کرد و در آن جا بی گمان شانس احمدی نژاد برای انتخاب شدن کاهش می‌يابد.

در پايان صحبت‌های مليحه محمدی يکی از آقايان مخالف صحبت‌های او، ضمن مطرح کردن سوالاتی از سخنرانان، يک روسری را در اعتراض به سخنان مليحه محمدی به او داد و گفت اين روسری را برای رفتن به سفارت و رأی دادن به کانديدای مورد نظر خود لازم دارد.

اين شرکت کننده معترض در پاسخ به اعتراض و انتقادهای جمع و سخنرانان به رفتار نمايشی او گفت: «در صورتی که خانم محمدی رأی ندهد، روسری را پس گرفته و يک شاخه گل به او خواهد داد.»

مليحه محمدی درباره اين حرکت اعتراض آميز گفت: «او توضيح داد که اين روسری را به من داده چون وقتی می‌خواهم برای رأی دادن به سفارت بروم مجبورم روسری سرم کنم. البته جمهوری اسلامی برای تبليغات و اين که چهره همه پسندی از خود نشان دهد، اعلام کرده که پوشيدن روسری الزامی نيست.

من به خاطر مصالح کشورم رای می‌دهم و سال‌ها است که اين کار را انجام می‌دهم. ولی اکنون اين نمايش که بدون روسری هم می‌توانيم بيرون بياييم را قبول ندارم، چون اين امتياز که آن روز به من می‌دهند را واقعی نمی دانم و در حد شعور خودم تعيين می‌کنم کجا مماشات کنم.»

وی افزود: «اين يک حرکت اعتراضی بود و چيز عجيب و غريبی نبود. وقتی صحبت از اهانت شد، من گفتم اين اهانت متوجه ما به عنوان زنان بی حجاب در آن‌جا نيست بلکه متوجه مادران، خواهران و دوستان ما در ايران است که به خواست خود روسری سر می‌کنند و حتی اگر رژيم امشب ساقط شود، فردا شما نمی‌توانيد انبوه زنان ايرانی را بدون حجاب ببينيد. من به عنوان آدمی معتقد به آزادی انديشه، فکر می‌کنم صحيح نيست روسری را سمبل تحجر و عقب ماندگی بدانيم.»

حبيب پرزين، از اتحاد جمهوری خواهان ايران

در ميزگرد بحث درباره ويژگی‌های انتخابات رياست جمهوری خرداد ماه سال ۸۸، حبيب پرزين از اتحاد جمهوری خواهان ايران نيز شرکت داشت. او با اشاره به شور و شوق انتخاباتی در اين دوره تاکيد کرد که سخنان کانديداها حکايت از گستردگی و بالا رفتن مطالبات مردم دارد که تاکنون سابقه نداشته است.

وی افزود: «به نظر می‌رسد کانديداها اطمينان دارند ازاين که اين انتخابات می‌تواند رقابتی باشد. نکته ديگر اين که کانديداها تبليغات وسيعی را آغاز کرده‌اند و مسايلی را مطرح می‌کنند که در گذشته دراين سطح مطرح نبود، مانند تغيير قانون اساسی و برداشته شدن نظارت استصوابی که خواسته‌های کوچکی نيستند.

تمام کانديداها به جز محمود احمدی نژاد گذشته از خواسته‌های سياسی- اقتصادی- اجتماعی و حقوق شهروندی مطرح شده، برای اولين بار در مورد اقوام برنامه‌هايی ارائه داده‌اند که تاکنون سابقه نداشته.

وقتی سطح خواسته‌ها تا اين حد بالا رفت، پايين آوردن آن ساده نيست و حتی اگر برآورده هم نشود، در حقيقت تبليغ و خواسته‌ای است که دراين حد مطرح شده و يک روز نيروهای اجتماعی هم پيدا می‌شوند که اين مطالبات را جدی‌تر دنبال کنند.»

حبيب پرزين درادامه افزود: «حتی اگر محمود احمدی نژاد دوباره بر سر کار آيد، تاثير بالا رفتن مطالبات مردم را بر رويدادهای ايران نمی‌توان ناديده گرفت.»