روز زن در تاجیکستان

رسول شادان

اکثر زنان در تاجیکستان هدیه گرفتن گل را دوست دارند. چون تاجیکستان کشوری سرسبز است. فکر می‌کنم که تاجیکستان خیلی در بهار زیبا می‌شود و عید زنان در بهار که سرسبز و پرگل است زیباتر می‌شود.

شخصاً هم گرفتن گل در هشتم مارس را خیلی دوست دارم. تقدیم کردن گل به زنان در روز هشتم مارس، رسم زمان شوروی بود که همچنان در کشورهای تابع شوروی رعایت می‌شود و در برخی از کشورها هشتم مارس به عنوان عید زنان روز تعطیل اعلام شده است.

برای مثال رییس جمهور تاجیکستان امسال هشتم مارس را روز مادران اعلام کرد و مانند سال‌های گذشته تعطیل است. اعلام کردن روز مادر در هشتم مارس تغییراتی را در آن به وجود آورده است.

از روی عادت مردم این روز را روز زنان جشن می‌گیرند. این روز در تاریخ بیش از ۸۰ ساله‌ی اتحاد شوروی رسوم خود را پیدا کرده است. چرا که امروز در زمان شوروی همانند عید دولتی تجلیل می‌شد.

برای مثال عبدرالکریم قیوم‌زاد، روزنامه‌نگار تاجیکستانی در این باره گفت: «در دوران شوروی عید هشتم مارس همچون عید آزادی زنان خیلی باشکوه و با شهامتی خاص برگزار می‌شد و این جشن از سوی دولت برگزار می‌شد اما در تاجیکستان هر چند که در ابتدای سال‌ها بعد از استقرار این کشور ادامه داشت اما بعد از آن با آن شکوه پیشین برگزار نمی‌شود.»

واقعاً هم پس از فروپاشی شوروی و کسب استقلال از سوی این جمهوری‌ها تا حدی تجلیل عید زنان شکوه و شهامت خود را از دست داه باشد نیست.

اما در اکثر جمهوری‌ها از جمله در تاجیکستان مردم به این رسوم زمان شوروی پایبند هستند. برای مثال شهلا گل‌خواجه می‌گوید: «چیزی که می‌دانم این است که می‌گویند این با رسم و آیین تاجیکی نزدیک نیست. اما به هر صورت ما این چیز را قبول کردیم. ما که سال‌های سال این را تجلیل می‌کردیم و این علاقه هم چیزی معمولی شده است و مانند عید نوروز شده است.»

شهلا گل‌خواجه در ادامه می‌افزاید: «چنان که ما عید نوروز را جشن می‌گیریم عادت کرده‌ا‌یم که هشتم مارس را هم جشن بگیریم و آن را تبریک بگوییم و عموماً این به زندگی ما وارد شده است. فکر می‌کنم اگر سال آینده از آن تجلیل نکنیم، یک روز در سال هم که از زنان تقدیر می‌کنند دیگر از ما یاد نخواهند کرد و همین را هم از ما گرفته‌اند. که دیگر ما همین امکان را هم نخواهیم داشت که به ما تبریک بگویند.»

اما به اعتقاد مصاحبه شونده‌ی دیگری زنان عادت کرده‌اند که در این روز محبت همسر به خود را احساس کنند و به گفته‌ی آن‌ها تحفه‌هایی که در این روز می‌گیرند پاداش محبت ارزیابی می‌شود.

خانم صفرگل، ساکن شهر دوشنبه می‌گوید: «زنان تاجیکستان طی یک سال، انتظار این روز را می‌کشند. در این روز از زنان در کارخانه‌ها، خانواده و غیره تقدیر می‌شود. زنان در صدر می‌نشینند، سخنان خوبی در ستایش آنان گفته می‌شود و هدایا دریافت می‌کنند.»

با زنان دیگری هم که صحبت می‌کردم می‌گفتند کاش هر روز در جامعه‌ی تاجیکستان بر ما ارج بگذارند. این در حالی است که پس از فروپاشی اتحاد شوروی و تغییر سیاست دولت، هدایای تقدیمی به زنان از صدها هزار تا میلیون‌ها دلار می‌رسد.

برای مثال تاجران سرمایه‌دار روس به زنان خود خودرو و جواهرات گران‌قیمت هدیه می‌کردند و در حال حاضر هم این رسوم از بین نرفته است. اما هیچ تحفه‌ی گران‌قیمتی بدون تقدیم گل در روسیه ارزش ندارد.

جشن هشتم مارس زمان تشکیل دولت شوروی به یک جشن فرامرزی تبدیل شد که از اعتراض چند تن از زنان در آمریکا سرچشمه می‌گیرد.

هشتم مارس سال ۱۹۰۸، پانزده هزار زن آمریکایی با تقاضای ساعت کاری کوتاه، حقوق ماهانه‌ی بیشتر و حق رأی دادن در انتخابات‌ها در شهر نیویورک آمریکا دست به راهپیمایی زدند. زنان در این تجمع موفق شدند و بعد از دو سال هشتم مارس روز بین‌المللی زنان انتخاب شد.