«به بازاری‌ها اطلاع‌رسانی نکرده بودند»

مریم محمدی

با توجه به تعطیلی تقریباً دو هفته‏ای مجلس شورای اسلامی که در پیش است، مهم‏ترین مواد بررسی مسایل مطروحه در جلسه‏ی اخیر مجلس، بررسی طرح جنجال‏برانگیز «مالیات بر ارزش اضافه» بود که چندین روز بازارهای مهم کشور را به اعتصاب و ناآرامی کشاند. البته با توجه به این که این بررسی در جلسه‏ی غیرعلنی مجلس صورت گرفته است، نتایج زیادی از آن، در دست نیست.

مساله‏ی دوم، تنش دنباله‏دار استیضاح وزیر کشور، آقای علی کردان، است که هم‏چنان ادامه داشته است. به این موارد درگفت ‏و گو با آقای احسان مهرابی، خبرنگار پارلمانی در تهران، پرداخته‏ام.

آقای مهرابی، در غیاب آقای لاریجانی، امروز رییس مجلس چه کسی بود؟

آقای محمدحسن ابوترابی، نایب رییس اول مجلس.

در مجلس در باره‏ی این صحبت آقای لاریجانی که روز گذشته در ژنو گفته بودند: «مجلس در حال بررسی نامه‏های نمایندگان پارلمان امریکا، برای دیدار و مذاکره، هست»، گفت‏وگویی نشد؟

در ارتباط با صحبت آقای لاریجانی که گفته بود در‌باره‏ی یک نامه‏ از نمایندگان امریکا، مجلس بررسی می‏کند، اعضای کمیسیون امنیت ملی و هیات رییسه اعلام کردند که از نامه‏‏ای که جدیداً از سوی نمایندگان امریکا ارسال شده باشد، اطلاعی نداشتند و عنوان می‏کردند شاید این نامه مربوط به قبل بوده باشد. یا این که همان موضوعاتی بوده که قبلا بوده و در باره‏ی نامه‏ی جدیدی کسی اطلاعی نداشت.

ولی آقای لاریجانی در مورد نامه‏هایی صحبت کرده بود؟

درباره‏ی آن‌چه که آقای لاریجانی درسفر به سویس اعلام کرد؛ مذاکرات پارلمانی، بحثی بوده که سابقه‏ دارد. قبلاً هم آقای بایدن ـ که به عنوان معاون اول آقای اوباما انتخاب شد‏ ـ مطرح کرده بود.


بارها در مجلس ششم از سوی بین‏ا‏لمجالس، درخواست‏هایی برای مجالس ایران ارسال شده بود که نمایندگان مجالس ایران و امریکا در کشور ثالث بنشینند و گفت ‏و گو کنند.

گفتند که شاید منظورشان موارد قبلی بوده باشد، نامه‏های قبلی یا گفت‏ و گوها و مصاحبه‏هایی که نمایندگان امریکا داشتند. در باره‏ی نامه‏ای که جدیدا ارسال شده باشد، کسی اطلاعی نداشت.

مساله‏ی دیگری که انتظار می‏رفت امروز در مجلس بررسی بشود، مساله‏ی استیضاح آقای کردان بوده. به این مساله پرداخته شد؟

آقای مطهری امروز اعلام کرد که استضاح وزیر را تحویل داده است. اما با توجه به این که جلسه‏ی مجلس به مدت یک هفته تعطیل است، این استیضاح در جلسه‏ی روز یکشنبه‏ی هفته‏ی آینده اعلام وصول خواهد شد.

از سوی دیگر ایشان اعلام کرد که: جلسه‏ای با استیضاح‌کنندگان داشته‏اند و اعلام کرده‏ که اگر کسی قرار است در میانه‏ی راه از امضای خودش صرف‏نظر کند، بهتر است که همین الان امضای خودش را پس بگیرد، اما استیضاح کنندگان اعلام کرده‏اند که در استیضاح خودشان پای‏بند هستند و تا انتها ماجرا را پی‏گیری خواهند کرد.

تعداد امضاهای جمع‏آوری شده فقط ۲۸ تا بود. چرا استقبال بیشتری نشده بود؟

شاید یکی از دلایلش این است که، آقای مطهری و بقیه‏ی استیضاح‌کنندگان تاکید داشتند، کسانی امضا کنند که تا پایان کار باشند و یک موقع امضا را پس نگیرند. چون تعداد امضاها همیشه دلیل بر این نیست که استیضاح به نتیجه برسد. مثلا، استیضاح وزیر آموزش و پرورش ۸۰ تا امضا داشت و این امضاها در عرض یک ساعت جمع شد. ولی در نهایت ۷ نفر ماندند.

مشخص بود که استیضاح‌کنندگان از کدام طیف سیاسی هستند؟

استیضاح‌کنندگان از طیف‏های مختلف مجلس هستند. ولی چهره‏های پرنفوذ مجلس یا چهره‏های موثر مجلس نیستند.

آقای مهرابی، نمایندگان هیچ اشاره‏ای به طرح مالیات بر ارزش اضافه که در این چند روز حادثه‏آفرین بود، نداشتند؟

در ارتباط با طرح مالیات بر ارزش افزوده، قبل از جلسه‏ی علنی، مجلس یک جلسه‏ی غیرعلنی داشت که رییس سازمان امور مالیاتی آمده بود و به ابهامات نمایندگان پاسخ بدهد.

دلیل حضور ایشان چه بود؟ خواست نمایندگان بود؟

این حضور شاید به این دلیل بود که با توجه به این که، هفته‏ی آینده مجلس تعطیل است و نمایندگان به حوزه‏ی انتخابیه‏شان می‏روند و درآن‏جا با این ماجرا درگیر هستند، نمایندگان در باره جزییات این طرح توجیه شوند تا آن‏جا، آن‏هایی که لازم است از این طرح دفاع کنند.‏
‏

موضع نمایندگان در مقابل این توضیحات چه بوده؟ شما خبردار شدید؟

نماینده‏ها مواضع متفاوتی داشتند. یک سری از آن‏ها این طرح را مفید می‏دانستند و می‏گفتند با توجه به این‌که، این طرح در همه‏ی کشورهای دنیا اجرا می‏شود، طرح مفیدی است.

ولی انتقادی که نماینده‏ها داشتند، این بود که می‏گفتند راجع به این طرح خوب اطلاع‏رسانی نشده است و خیلی از اصناف و بازاریان راجع به این طرح توجیه نیستند.
از جمله، نماینده‏ای مثال می‏زد و می‏‏گفت ما در مورد فرش اصلاً مالیاتی نداریم بر مصرف. ولی بازار فرش‏فروشان تعطیل شد.

ولی در خبرها بود که فرش‏فروشان به حمایت از صنف طلافروش، تعطیل کرده بودند.

بله. استدلالی هم برخی از نماینده‏ها داشتند و می‏گفتند که رییس سازمان امور مالیاتی اعلام کرده که مالیاتی که طلافروشان باید بدهند، ۶۰۰ هزار تومان در سال است، البته به طور متوسط‏.

که ظاهراً رقم بزرگی نیست.

اگر جمع بگیریم، شاید یک طلافروشی بگوید، من باید ۱۰ میلیون مالیات بدهم و طلافروش دیگری ۳۰۰ هزار تومان. مجموع حد متوسط آن ۶۰۰ هزار تومان است و می‏گفتند درباره‏ی این طرح، اطلاع‏رسانی کافی نشده، اگر اطلاع‏رسانی کافی می‏شد، شاید اصناف اعتراضی نمی‏کردند.

مشکل دیگری هم که نماینده‏ها طرح می‏کردند، این بود که شرایط برای اجرای این طرح آماده نیست. یعنی برای مثال، مالیات مصرفی که ما داریم، ۳درصد است. خُب این ۳درصد اگر یک‌جا گرفته شد، نباید در جاهای دیگر گرفته بشود. در حالی که الان ما سیستمی برای این کار نداریم.

رییس سازمان امور مالیاتی موارد اجرای این طرح را برای نماینده‏ها توجیه کرد و اعلام کرد که این طرح به مدت دو ماه متوقف شده تا اطلاع‏رسانی کافی در‌باره‏اش بشود.

البته نماینده‏ها می‏گفتند، توقف اجرای این قانون به مدت دو ماه صحیح نیست. چون قانونی نبوده که برای همه اجرا شود، برای برخی اجرا می‏شده و یک تقسیم‏بندی داشته است.

برای مثال، از گردش مالی ۳۰۰ میلیون به بالا‌ که حدود ۴۰ هزار مجموعه‏ یا صنف را شامل می‏شده، از فروشگاه‏های زنجیره‏ای گرفته یا یک سری مجموعه‏هایی که گردش مالی دارند و عملاً اجرای این قانون به طور کلی برای همه متوقف بوده. برای‌ یک سری از صنف‏ها بوده، ‏‏آن هم با یک گردش مالی مشخص.

و بالا…

در نهایت، نظرات متفاوت بود. برخی نمایند‏ه‏ها استدلال‏های رییس سازمان امور مالیاتی را درست می‏دانستند و از این طرح هم حمایت می‏کردند. برخی هم معتقد بودند که این طرح ابهامات زیادی دارد و تا فراهم نشدن شرایط لازم، نباید اجرایی بشود.