مخالفت کابینه افغانستان با فارسی ستیزی وزیر فرهنگ

پیمان باختری

یک هفته پس از تصمیم جنجالی وزیر اطلاعات و فرهنگ افغانستان مبنی بر توبیخ سه تن از کارمندان تلویزیون دولتی کشور در ولایت بلخ، به دلیل استفاده از کلمات فارسی و تنش های فزاینده پیرامون این تصمیم، سرانجام کابینه افغانستان وارد ماجرا شد.

به گزارش رسانه های افغانستان، جنجال بوجود آمده بر سر برخورد های اخیر عبدالکریم خرم وزیر اطلاعات و فرهنگ این کشور با زبان فارسی، در جلسه اخیر شورای عالی وزیران این کشور مطرح شد.

این وزارت، بصیر بابی گزارشگر تلویزیون دولتی بلخ، ذبیح‌الله فطرت، رئیس و داود احمدی مدیر اطلاعات آن تلویزیون را، به علت استفاده از واژه های فارسی دانشجو، دانشکده و دانشگاه، مجازات کرده است.

شورای وزیران افغانستان، با این تصمیم مخالفت کرده و دستور داده است تا این مجازات لغو شود و کارمندان مجازات شده، به صورت عادی به کار خود ادامه دهند.

وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان همچنین نام نگارستان ملی کشور را، با حذف واژه فارسی نگارستان، به گالری ملی تبدیل کرده بود. شورای وزیران با این اقدام نیز مخالفت کرده و تصمیم گرفته است تا واژه فارسی نگارستان، در نام رسمی و تابلو نگارستان ملی، حفظ شود.

این اقدامات در حالی صورت می گیرد که وزیر اطلاعات و فرهنگ افغانستان، قرار است روز سه شنبه، برای ادای توضیحات در مورد اقدامات اخیر خود علیه زبان فارسی، در برابر اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس نمایندگان کشور، حاضر شود و به پرسش های آنان پاسخ بگوید.

خبرگزاری غیردولتی پژواک افغانستان، پیشتر به نقل از محمد محقق رئیس کمیسیون فرهنگی و امور دینی مجلس، گزارش داده بود که این کمیسیون، فهرستی از اقدامات آقای خرم علیه زبان فارسی را تهیه کرده تا از او در مورد آنها توضیح بخواهد.

ادغام سرویس اخبار فارسی و پشتوی تلویزیون دولتی افغانستان، تغییر نام برخی از زیر مجموعه های وزارت اطلاعات و فرهنگ از فارسی به پشتو، نامگذاری اکثر محلات و خیابان های پایتخت به نام مشاهیر پشتون، در کنار برخورد با زبان فارسی در تلویزیون بلخ و تغییر نام نگارستان ملی، شامل فهرست مورد نظر آقای محقق می شود.

در صورتی که وزیر اطلاعات و فرهنگ افغانستان، نتواند به پرسش های اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس نمایندگان، جواب های قانع کننده بدهد، ممکن است درخواست استیضاح وی، در صحن علنی مجلس مطرح شود.

درحالی که کمتر از یک سال، به زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری افغانستان باقی مانده است، گفته می شود که دخالت شورای وزیران در این قضایا، برای جلب رضایت اکثریت فارسی زبان کشور و نیز جلوگیری از تبدیل شدن این جنجال به یک نارضایتی گسترده تر صورت گرفته است.

اقدامات اخیر وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان که می‌گوید براساس قانون اساسی، وظیفه دارد جلو کاربرد واژه‌های بیگانه را بگیرد، واکنش‌های شدیدی در میان فرهنگیان افغانستان برانگیخته و چند رشته تظاهرات را در داخل و خارج کشور درپی داشته است.

در حالی که صدها تن از مخالفان اقدامات وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان، پنجشنبه گذشته در ولایت بلخ دست به تظاهرات زدند، روز پیش از آن، عده ای از هوادران پشتون آقای خرم در شهر قندهار، نیز با برگزاری تظاهرات، اقدامات او را ستودند.

بیش از صد تن از فارسی زبانان مقیم شهر لندن نیز، روز جمعه با تجمع در مقابل سفارت افغانستان، به مخالفت با اقدامات وزیر اطلاعات و فرهنگ پرداختند.

همچنین جمعی از جوانان پشتون، روز دوشنبه این هفته، (یک روز پیش از موعد حضور وزیر فرهنگ در پارلمان) در برابر ساختمان مجلس نمایندگان افغانستان در کابل دست به تظاهرات زدند و آقای خرم را تشویق کردند که به آنچه مبارزه با تهاجم فرهنگی ایران می خواندند، ادامه دهد.

اما مخالفان وزیر می گویند آقای خرم درحالی واژه هایی مانند دانشگاه، دانشکده و نگارستان را خارجی می داند که در برابر ورود سیل آسای واژه های انگلیسی، اردو، روسی و غیره به زبان فارسی دری مردم افغانستان و کاربرد رسمی آنها، سکوت رضایت مندانه ای نشان می دهد.

وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان که متولی امور رسانه‌هاست، در کنترل اقلیت پشتو زبان این کشور است.

بر اساس برخی آمار، پنجاه درصد مردم افغانستان فارسی زبان هستند و بیشتر رسانه های دیداری، شنیداری و نوشتاری این کشور نیز، به زبان فارسی فعالیت می‌کنند.

قانون اساسی افغانستان، هر دو زبان فارسی و پشتو را، زبان ملی کشور می‌داند.

در همین زمینه:
مجازات زبان در سال جهانی زبانها