طنز چارخونه و روابط افغانستان و ایران

پیمان باختری

وزارت های خارجه و "اطلاعات و فرهنگ" افغانستان، به پخش سریال طنز چارخونه از تلویزیون دولتی ایران اعتراض کرده و آن را توهین به افغان‌ها خوانده‌اند.
به گزارش خبرگزاری پژواک از کابل، حمید ناصری سخنگوی وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان گفته است آنها هفته گذشته، وابسته فرهنگی سفارت ایران در کابل را، به منظور اعتراض به پخش سریال چارخونه، فراخوانده‌اند.

آقای ناصری گفت این وزارت، چند قسمت از سریال چارخونه را که به گفته او، در آن قسمت ها به افغانها توهین شده، در نوار ضبط کرده است.

سریال طنز چارخونه، به کارگردانی سروش صحت، از خرداد ماه امسال از شبکه سه تلویزیون ایران پخش می شود. شبکه های مختلف تلویزیون ایران، ضمن اینکه از طریق ماهواره، به صورت آزاد در افغانستان قابل دریافت است، از طریق تلویزیون های کابلی هم در شهرهای مختلف این کشور پخش می شود.

در سریال طنز چارخونه، یک شخصیت افغانی به نام "نذیر شنبه" که نقش آن را جواد رضویان بازی می‌کند، ظاهراً قصد دارد با استفاده از سادگی یک خانواده ایرانی، از آنها کلاه برداری کند. البته در ادامه سریال مشخص می شود که نذیر شنبه، در حقیقت یک ایرانی است که با تقلید (نه چندان نزدیک) لهجه افغانی، خود را افغانی معرفی کرده است.

حمید ناصری سخنگوی وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان گفته است در سریال چارخونه، بازیگران ایرانی در نقش افغانی، "اعمالی انجام می دهند که توهین به این ملت است".

آقای ناصری گفت وزارت اطلاعات و فرهنگ، از سفارت ایران در این مورد توضیح خواسته و هنوز واکنشی از جانب آنها دریافت نکرده است.

واکنش وزارت خارجه افغانستان
این موضوع، در کنفرانس مطبوعاتی سخنگوی وزارت خارجه افغانستان نیز مطرح شد. سلطان احمد بهین سخنگوی این وزارت گفت سفارت افغانستان در تهران، پیشتر به پخش این سریال واکنش نشان داده است.

آقای بهین در این کنفرانس گفت پخش چنین برنامه هایی، "روابط میان ملت ها را خراب می کند". سخنگوی وزارت خارجه افغانستان، در عین حال از ایران به خاطر نقش فعالش در بازسازی افغانستان قدردانی کرد.

پیشتر، وابسته فرهنگی سفارت افغانستان در ایران نیز، در نامه ای به مدیر شبکه سه سیمای جمهوری اسلامی، به پخش سریال طنز چارخونه اعتراض کرده بود.

تخاری وابسته فرهنگی این سفارت گفته بود: "تهیه‌کنندگان این سریال بدون درنظر گرفتن موازین اخلاقی و مشترکات فراوان فرهنگی دو کشور، اقدام به نمایش چهره‌ای غیرواقعی از جوانان افغان کرده‌اند که این اقدام قطعا در روابط دو کشور تأثیر منفی بر جای خواهد گذاشت".

وابسته فرهنگی سفارت افغانستان در تهران، در حاشیه مراسم سالگرد استقلال کشورش، به خبرنگار سایت خبری فرارو گفت: "آیا قابل قبول است که ما نیز از اتفاقات سیاهی که در ترمینال جنوب، پاکدشت، مولوی و ... در جریان است، فیلم تهیه کنیم و به عنوان تمام ایران آن را در کشورمان پخش کنیم؟"

نامه به روزنامه صدا و سیما
پخش سریال طنز چارخونه و آنچه توهین به افغان‌ها در این سریال خوانده شده، در سایت ها و وبلاگ های افغانی نیز واکنش هایی را برانگیخته است.

محمد کاظم کاظمی نویسنده و شاعر نامدار افغانستان که مقیم شهر مشهد است، در وبلاگ خود مطلب گلایه آمیزی دراین مورد نوشته که در چند سایت ایرانی و افغانی نیز بازتاب یافته است.

آقای کاظمی گفته او این مطلب را، به روزنامه جام جم، ارگان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران فرستاده، اما آنها از بازتاب آن خودداری کرده اند.

این شاعر افغان، در ابتدای مطلب گلایه آمیز خود می نویسد: "بسيار رنجبار است كه كسی لهجه‌ات، اين ركن مهم هويتت را به سخره بگيرد. و رنجبارتر اين است كه لهجه‌ای نازيبا و ناخوشايند را به تو نسبت دهند و آن را به نام تو به سخره بگيرند. و اين رنجی است مضاعف".

او می افزاید: " ما مهاجران افغان در ايران، هر شب با ديدن مجموعه طنز «چهارخانه» چنين رنجی را متحمل می شويم."

آقای کاظمی در بخش دیگری از نامه گلایه آمیز خود می گوید: "من نمی‌دانم كه چرا فقط در برنامه‌های طنز نوبت به ما مردم می رسد و چرا كمتر اتفاق افتاده است كه در مجموعه‌های تلويزيونی، باری يك افغان واقعی، با همان رفتار و گفتار طبيعی خودش نشان داده شود، تا حداقل زمينه شناخت بهتر ميان همزبانان فراهم آيد"

محمد کاظم کاظمی با تاکید بر اینکه بسیاری از ذخایر زبان کهن فارسی، برخاسته از سرزمینی است که امروزه افغانستان خوانده می شود، در پایان نامه خود می گوید: "در اين مجموعه، به صورت غيرمستقيم، لهجه فاخر فارسی قديم ايران نيز به سخره گرفته شده است".

صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، تاکنون به این اعتراض ها واکنشی نشان نداده است و پخش سریال چارخونه، با محوریت شخصیت "نذیر شنبه" همچنان ادامه دارد و حتی دراین اواخر، یک شخصیت افغانی دیگر به نام "چهارشنبه" نیز وارد داستان چارخونه شده است.

این سریال، چندی پیش (اواخر مرداد ماه) از پربیننده ترین مجموعه های تلویزیون معرفی شد.



پیوندها:

وبلاگ کاظم کاظمی

نامه اعتراض آمیز کاظم کاظمی در سایت خبری جهان امروز:

چارخونه در صدر صدا و سیما نشست (سایت خبری آفتاب)