| رادیو زمانه > خارج از سیاست > تحولات رسانه ای > ژورنالیسم شهروندی و ايجاد تغيير در اوضاع جهان* | ||
ژورنالیسم شهروندی و ايجاد تغيير در اوضاع جهان*ترجمه: مانی پارساآیا شهروندان معمولی می‌توانند به‌راستی به عنوان روزنامه‌نگار عمل کنند؟ یا، آنطور که رسانه‌های اصلی معتقدند، ژورنالیسم چیزی مشابه یک طبقه روحانی از افراد حرفه‌ای است که چونان موسی کلیم‌الله خطرها را به جان خریده، سر به کوهستان‌ها نهاده و به هنگام بازگشت، اخبار را همچون حقایق افشاشده‌ی الهی به بقیه ما خاکیان فانی تحویل می‌دهند.  در پی رخدادهای خبری اخیر که گذر اخبار از کانال شهروندان در آن مشهود بود یعنی رخدادهایی همچون سونامی آسیا، توفان کاترینا، بمب‌گذاری در قطار لندن، خودکشی سیاسی سناتور جرج الن، کشتار دانشگاه فنی ویرجینیا و غیره، پرسش واقعی اینست که چرا باید هنوز افرادی باشند که درباره تأثیربخشی و حتی امکان‌پذیر بودن آنچه که اصطلاحاً "ژورنالیسم شهروندی" نامیده شده شک داشته باشند. هفته گذشته برای شرکت در گردهمایی بین‌المللی "گزارشگران شهروند" سفری داشتم به سئول در کشور کره. این گردهمایی با پشتیبانی یک شرکت رسانه‌ای جالب توجه و پیشرو به نام «اوه‌مای‌نیوز دات کام» تشکیل شده‌بود. اوه‌مای‌نیوز یکی از موفق‌ترین پروژه‌ها در زمینه خبرنگاری شهروندی در جهان است. خبرنگاری شهروندی زمینه‌ای رو به رشد است که در آن گزارشگران "آماتور" در آفرینش و اشاعه‌ی خبر و اطلاعات مشارکت دارند. پروژه‌ی اوه‌مای‌نیوز که زاده‌ی اندیشه‌ی یک روزنامه‌نگار آموزش‌دیده‌ی حرفه‌ای اهل کره به نام اوه یئون‌هو است در فوریه‌ی سال ۲۰۰۰ راه‌اندازی شده و از آن زمان به‌این‌سو رشد پرسرعتی داشته. این پروژه امروزه مفتخر به داشتن نزدیک به ۶۰ هزار "گزارشگر شهروند" از سراسر جهان است. این شهروندان گزارشگر با ده‌ها تن از کارمندان حرفه‌ای همکاری تنگاتنگی دارند و محتویاتی برای تارنماهای گوناگون به زبان‌های کره‌ای، ژاپنی و انگلیسی تهیه می‌کنند. شعار جمعی این شرکت این است: "هر شهروند یک گزارشگر است". اوه یئون-هو که تا اینجا باعث ایجاد انقلابی در فضای رسانه‌ای جمهوری کره شده به همان اندازه نیز مشتاق اشاعه‌ی مفاهیم و شیوه‌های کاری ژورنالیسم شهروندی به سراسر جهان است. ایده‌ی حرفه‌ای-آماتوری اوه‌مای‌نیوز که بر طبق آن کار گزارشگران شهروند با روزنامه‌نگاران و ویراستاران حرفه‌ای و آموزش‌دیده ترکیب می‌شود به سرعت در حال تبدیل شدن به الگویی برای فعالیت‌های مشابه در جهان است. مجالس مناظره‌ی سالانه‌ی اوه‌مای‌نیوز که در این زمینه تشکیل می‌شود نیز از راه‌های اساسی برای ایجاد پیوند و ارتباط میان نظریه‌پردازان و اِعمال‌کنندگان این شیوه است. از جمله سخنرانان اصلی امسال می‌توان به دَن گیلمور از مرکز رسانه‌ی شهروندی، مایکل تیپیت از ناؤپابلیک دات کام، مک‌جوآن از دیلی کوس و ده‌ها تن از مجریان و شرکت‌کنندگان دیگر در میزگردها اشاره کرد. به جرأت می‌توان گفت از تمامی قاره‌های جهان از استرالیا و اروپا گرفته تا آفریقا، آسیا و آمریکای شمالی و جنوبی نمایندگانی در این جلسات حضور داشتند. کانون توجه جلسات امسال موضوع "تبادلات بین‌فرهنگی" بود و این‌که این تبادلات چگونه می‌توانند در ایده‌ی تشکیل یک دهکده‌ی جهانی سهیم باشند، ایده‌ای که دهه‌ها پیش در ذهن مارشال مک‌لوهان پرورش یافته‌بود. اوه یئون‌هو با پیام خوش‌آمد خود چارچوب برنامه جلسه را مشخص کرد. تذکر این پیام دقیقاً این بود: "پرسشی که هر روز پررنگ‌تر می‌شود دیگر این نیست که "فرصت‌های دیجیتال" کدام‌اند بلکه سؤال اینجاست که بهترین روش‌ها برای مدیریت این حجم گسترده از محتویات، محیط‌های پایه‌ی وب و مشارکت‌های کاربران که به‌صورت سیل‌آسا جریان دارد چیستند."
اوه همچنین به "انبوهی از موضوعات حیاتی" اشاره کرد از جمله لزوم برقراری توازن میان محتویاتی که از سوی کاربران تهیه می‌شود از یک سو و مسؤولیت‌پذیری حرفه‌ای از سوی دیگر. نکته دیگر مورد اشاره او مسأله‌ی تشخیص الگوهای تجاری لازم برای زنده نگه داشتن ژورنالیسم شهروندی در دوران حاضر بود، دورانی که نقل و انتقالات تجاری و فنی سرعتی فزاینده به خود گرفته و الگوهای درآمدی هنوز به وضوح لازم نرسیده‌اند. پس از آن نوبت میزگردهای مربوط به روزنامه‌نگاری شهروندی در اروپای شرقی، آفریقای جنوبی و استرالیا، جنوب آسیا و آمریکای شمالی رسید. چهار پایگاه اینترنتی جدید در "نقاط پرتحرک تازه" در روسیه، اوکراین، لهستان و استونی آغاز به‌کار کرده‌اند. در آفریقای جنوبی و استرالیا هم پایگاه‌هایی در حال افتتاح‌اند. جواَن مک‌کارتر (که مشتریان هرروزه وبلاگ دیلی کوس او را با لقب مک‌جواَن می‌شناسند) کانادایی دیگری بود که سخنان هوشمندانه‌ای در زمینه شفافیت، قابل اعتماد بودن و مسؤولیت‌پذیری برای حاضران ایراد کرد. وبلاگ دِیلی کوس، وبلاگی به شدت محبوب است که هرروزه بیش از نیم میلیون نفر خواننده دارد. در این همایش همچنین شرح دست اولی از یک گزارشگر شهروند که برای اوه‌مای‌نیوز گزارش تهیه می‌کند شنیدیم. او که هان نایونگ نام دارد و ساکن هریسون‌برگ در ایالات ویرجینیا است اخبار کشتار دانشگاه ویرجینا تِک را برای اوه‌مای‌نیوز گزارش کرده بود. او طی این کشتار، شانزده ساعت در همکاری نزدیک با رئیس بخش بین‌الملل اوه‌مای‌نیوز بوده تا بتواند گزارش‌های نوشتاری و تصویری این رخداد را به خوانندگان در سراسر جهان برساند. نشست پایانی روز نخست اختصاص داده شده بود به توضیحات مربوط به گسترش اوه‌مای‌نیوز به ژاپن و دریافت پشتیبانی مالی از طریق سرمایه‌گذاری یکی از شرکت‌های اصلی ژاپنی مخابرات و رسانه به نام سافت‌بنک. در نشست‌های پایانی کنفرانس، موضوع اختصاصی بحث‌ها مسأله‌ی بررسی دقیق‌تر موضوعات مربوط به اطمینان‌یابی از مسؤولیت‌پذیری هیأت‌های تحریریه و جست‌وجو برای یافتن الگوهای پایدار تجاری بود. اول، اوه یئون‌هو قالبی را مطرح کرد که وی "ده پیش‌نیاز برای ارزشمند بودن محتویات تولیدی کاربران" نام نهاده‌است. محورهای اصلی این قالب را موضوعات قابلیت اعتماد، مسؤولیت، نفوذ، و تداوم کار تشکیل می‌داد. دست آخر نیز یئون‌هو پرسشی بزرگ‌تر و فلسفی‌تر را به میان آورد، پرسشی که هیچگاه در هیچ‌یک از مجموعه‌شرکت‌های رسانه‌ای مطرح نشده: "آیا مشارکت بیشتر و اطلاعات بهتر برای ما سعادت و رضایت بیشتری را به ارمغان خواهد آورد؟" پس آیا ژورنالیسم شهروندی می‌تواند به‌راستی تغییری در اوضاع جهان بدهد؟ بسیاری از شکاکان هنوز شک دارند که این نوع از ژورنالیسم حتی بتواند تغییری در صنعت خبر ایجاد کند. آن‌ها با وجود شواهد فراوان، باز هم این موضوع را زیر سؤال می‌برند که آیا یک شهروند عادی به‌راستی می‌تواند به عنوان خبرنگار عمل کند. چرا که نه؟ هر چه باشد، من شخصاً الان دهه‌هاست که یک خبرنگار حرفه‌ای‌ام و با این‌حال هیچ‌وقت نه دوره‌ای برای آن دیده‌ام، نه مدرکی برای آن گرفته‌ام و نه حتی در دبیرستان کار خبری من جنبه‌ی رسمی یافت. پس توصیه‌ی من به همگان این است: اگر اخبار خبرگزاری‌ها را دوست ندارید خودتان مقداری از اخبار خود را گزارش کنید! -------------------------------- منبع: مرتبط:  |
||
نظرهای خوانندگان
جهان امروز خواهی نخواهی در دگرگونی است و هميشه اينگونه بوده است. خردمندان در دگرگونی جهان ترديدی ندارند ، بلکه آنچه دشوار است شناخت چگونگی آن است. يکی از نمودهای اين دگرگونی کارکرد زبان در زمانه"رسانه های فراگير" است.از اين رو که بنيان واژگان وزبان در پوشش رسانه های فرا مدرن در جستجوی مرز های نو ميباشد .نياز به نمونه و دليل نيست، سری به امکانات موجود رسانه های امروز ما را با دنيای جديدی از کارکردهای زبان در روز آشنا ميکند. "گزارشگرشهروند" يکی از آنهاست.درمتن اشاره به نقش آفرينی شهروندان در ميدان "امکانات رسانه ای در دسترس" ميشود و توليد و بازتوليد آگا هی رسانی شهروندان نقش بزرگی در اثبات واژه "گزارشگر شهروند" بازی ميکند . ولی پرسشی که برای هميشه در اين زمينه باقی ميماند قدرت اين نقش آفرينی است .برداشت من اين است که در زمانه "رسانه های فراگير و آسان" نقش و ساختار شبکه رسانه ای مهمتر از شهروندان است. بديهی است شهروندان "خود خبرنگار گماشته"( واژه من در آوردی است)در جهان نقش بازی ميکنند ولی ساختار شبکه توان اثرگذاری شهروندان را به دليل اهداف و روش خود کمرنگ مي کند. نقد و بررسی رسانه به همان دليل توليد انبوه شهروندی(همچون الگوی توليد چين کمونست) دچار بحران است وهنوز به زمان زايش نرسيده است. در واقع در عرصه های گوناگون توليدات بشری در عصر گسترش رسانه توان نقش آفرينی ندارد ،چون شناخت درستی از چگونگی آن ندارد.به گمان من انسان امروز خود را برای دوران نا اميدی و بازنگری آماده ميکند تا با حضور نقد زايشگر جايگاه خود را در عرصه رسانه امروز بيابد .
-- بريران ، Jul 12, 2007 در ساعت 09:04 PMنقد و سنجش ناگزير توليد است، در هر شکلي. نمی توان خوشبين بود چون دستاورد های رسانه ای آسان و فراگير شده پس توان آزادی و برابری آگاهی هم استوار تر شده است سری به دنيای گسترده وبلاگ نويسی و تارنماهای خودمختار خبر رسانی ايرانی و در برابرش آنچه عرصه آزادی ها را تنگتر ميکند و يا تهديد آزادی در جهان آزادتر غرب که انسان را در ترس جنگ و دشمنی نگاه داشته است گويای آن است.
پايان سخن اينکه واژه ها گويا نيستند! هر چند "گزارشگر شهروند" ترجمه يک واژه است ولی همچنان نا رساست ! همچون واژه عکاس يا فيلمساز و يا هنرمند ! نگاه کنيد به انبوه فيلم و عکس و چيزهايی که به نام هنر از برکت امکانات آسان در گنجينه مجازی بشر امروز جا خوش ميکند بی ترديد چون ساخته انسان است می ارزد ولی چگونه ميتوان دريافت کدام نابتر و ارزشمند تر است؟ اينجاست که سنجش آگاهانه رخ مينمايد.همه شهروندان گزارشگر بودند و هستند،دست کم شهروندان هميشه در دنيای خبررسانی نقش داشتند و همه گزارشگران روشن است ک شهروند جهان هستند.امکانات کسی را هنرمند يا خبرنگار نمی کند بلکه " آگاهی و دانش" توان زايش آگاهی را دارد.