«این‌ها میز و صندلی نیست که حراج می‌کنید، کارهای هنری‌ست»

ندا ثانی

دیوان محاسبات كشور ایران گزارش داد که از حراج ۲۶۰ تابلوی نفیس نقاشان معاصر جلوگیری كرده است. این تابلوها را سال ۱۳۵۲ ‬یک شرکت تجاری برای استفاده و آذین بندی ساختمان‌ها خریداری کرده بود.

دیوان محاسبات کشور در گزارشی که در این زمینه منتشر کرده، گفته است «با انتقال مالكیت شركت یاد شده به سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، آثار هنری یاد شده نیز به عنوان اموال شركت "ساختمان و خدمات نوساز" از شركت‌های زیر مجموعه سازمان گسترش و نوسازی ایران ثبت دفاتر مالی شده‌ است. این شركت اخیرا در اطلاعیه‌ای فروش تابلوهای فوق را به مزایده گذاشته بود.»

به گفته دیوان محاسبات کشور ایران فروش این آثار هنری، بدون هماهنگی و مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ممنوع‌ است و به همین خاطر آگهی مزایده ای که این شرکت برای فروش آثار هنری صادر کرده غیرقانونی است.

ماجرا از یک آگهی تبلیغاتی در روزنامه ایران شروع شد. بر اساس این آگهی یک شرکت ایرانی صاحب ۲۶۰ نقاشی نقاشان معاصر ایران اعلام کرده بود که قصد دارد نقاشی‌ها را به حراج بگذارد. نقاشی‌های زیادی که برای مدت‌های زیادی مشخص نبود در کجا نگه‌داری می‌شود.

پروانه سپهری، خواهر مرحوم سهراب سپهری در گفت‌وگویی با زمانه ماجرا را از زمانی که به عنوان یک خریدار به شرکت حراج‌کننده تابلوها مراجعه کرده بود، تعریف می‌کند.

گفتگو را از «اینجا» بشنوید.

پروانه سپهری: من به همان شرکت رفتم. اولا که از پایین پله‌ها تا طبقات بالای ساختمان خیلی سوال و جواب کردند تا برسم به محل حراج. یک شرکت بزرگی بود در شهرک غرب تهران. از کل تابلوها فقط ۶۰ اثر را گذاشته بود. بیشتر کارهای آقای زنده‌رودی، پیل‌آرام و .... بود و البته نه آثار خیلی خوب آنان.

از سهراب هم نقاشی میان آن تابلوها بود؟

بله. یک اثر.

کاری از سهراب سپهری

کدام تابلو؟

از همان تنه درخت‌ها. من بقدری ناراحت شدم که نمی‌دانستم چه کنم. یعنی از روزنامه‌ی «همشهری» به من زنگ زدند و گفتند دارند این کار را می‌کنند که گفتم بروم ببینم چه خبر هست. بعد به آن آقایانی که ایستاده بودند گفتم آقا اینها که میز و صندلی نیست شما حراج می‌کنید. اینها کارهای هنری‌ست. اینها را باید یک موزه درست کنند و بگذارند آنجا. در هر صورت من به اسم اینکه تابلوی سهراب را می‌خواهم بخرم گفتم، قیمت چند است؟ هیچ قیمتی نبود در حالی که برای حراج باید دست کم یک قیمت پایه باشد.

از آن ۲۰۰ تابلوی دیگر خبر نداشتید؟

نه، خبر داشتم. ولی آنها را نیاوردند.

باز هم بین تابلوهایی که نمایش ندادند اثری از مرحوم سهراب بود؟

حتما.

این آثار الان در تملک چه نهادی است؟ یعنی مالک این آثار یک شرکت دولتی است؟

این نقاشی‌ها کارهایی‌ست که مصادره شده است. در واقع شرکت مالک این نقاشی‌ها پس از انقلاب توسط دولت مصادره شد.

یعنی در واقع این شرکتی که الان حراج گذاشته دولتی است.

بله.

الان شما چه تعدادی از آثار سهراب سپهری را در اختیار دارید؟

من ۴۶۵... فکر می‌کنم در این حدود داشتم که هدیه کردم به موزه‌ی کرمان.

و چه تعدادی از آثارش مشخص نیست که کجاست؟

خیلی. یعنی توی نمایشگاههایی که داشته از او خریداری کرده‌اند. یک عده‌ای خارج کردند، یک عده هم دارند که گاهی می‌فروشند. اینجا داخل ایران تابلوهایش ۵۰ میلیون، ۶۰ میلیون هم فروش می‌رود.

این آثاری که سهراب سپهری در مجموعه ۲۶۰ اثر نقاشان دارد دیگر قرار نیست به فروش برود چون دیوان محاسبات ایران حراج آن را از سوی یک شرکت دولتی ممنوع اعلام کرد.

بله. من هم خبرش را شنیدم.