هنرمندی که اخراج شد

پویان طباطبایی

روز ۱۱ ژانویه ۲۰۰۷، لون هفتوان، هنرمند ایرانی - ارمنی، پس از ۱۲ سال اقامت در کانادا، از این کشور اخراج می شود.

در اعتراض به رای دادگاه و حمایت ازلون هفتوان، روزجمعه ۲۳ دسامبر ۲۰۰۶ در یک روز بارانی گوشه ای از شهر تورنتو صحنه تجمع گروهی از ایرانیان - ارامنه و هنرمندان کانادایی - بود. در این تجمع که بوسیله انجمن غیرانتفاعی NGO و به مدیریت خانم "سیما زرهی" برگزار شده بود، جناب دکتر "براهنی" رییس سابق انجمن قلم کانادا، "نیاز سلیمی" مدیر بخش آمریکای شمالی کانون اندیشه گفتگو و حقوق بشر در ایران، "رابین وارد" (Robin Ward) خبرنگار و هنرمند کانادایی، "ولادیمیر میلمن" (Vladimir Milman) مدیر تئاتر فینیکس و "لون هفتوان" کارگردان و هنرمند ایرانی به سخنرانی پرداختند.

"هفتوان" موسس و مدیر هنری شرکت Lemaz Production، با سابقه کارگردانی بیش از ۱۰ تمایش تئاتر، یکی ازچهره های پرکار این رشته در کانادا بوده است. در همین رابطه ولادمیرمیلمن می‌گوید:
«در بخش هنر، لون یک حرفه ای تمام عیاراست. کارگردانی که عمیقا خودش را وقف کارش کرده و این بدان معناست که او حتی بیش از بسیاری از کانادایی ها برای فرهنگ و هنر کانادا زحمت کشیده و ارزش آفریده است و استانداردهای این کشور را رشد داده است. اگر او را اخراج کنند باید گفت که آن استانداردها دیگر در اینجا نخواهند بود و این برای کانادا خجالت‌آور است.
من امروز بخاطر خبر شوکه کننده اخراج لون هفتوان اینجا هستم. ۳ سال می شود که او را به خوبی می شناسم و دراین ۳ سال در زمینه هنر فعالیتهای مشترکی داشتیم. او یک ارمنی است و در ایران به خاطر حکومت کنونی اقلیت ها در شرایط خوبی نیستند و از آنجایی‌که "لون" به گونه شاخصی منقد حکومت ایران بوده است، او یک پناهنده سیاسی است. برگرداندن او به ایران ممکن است باعث دستگیری، شکنجه و شاید جریمه اعدام برایش باشد و من نمی خواهم که به عنوان یک کانادایی، عاملی برای چنین جنایتی باشم».

در ۱۰ سال گذشته هفتوان همواره از چهرهای مدافع حقوق بشر بوده و مقالاتی در ارتباط با مشکلات و چالش های اقلیت ارامنه در ایران منتشر کرده است. نیاز سلیمی در ارتباط با پرونده آقای هفتوان اضافه می کند:
«چیزی که در این پرونده و اکثر پرونده‌های پناهجویان ایرانی مطرح است این است که متاسفانه با اینکه اینگونه پرونده ها از نوع حقوق بشریست، اما در بسیاری از مواقع تحت تاثیر روابط سیاسی‌-‌اقتصادی بین کشورها قرار می گیرد که من فکر می کنم چالش‌های روابط ایران و کانادا که درتاریخ اخیر با موضوع آقای جهانبگلو شروع شد و وخیم ترشد تا به مسئله سفارت در ایران رسید تاثیر زیادی در این پرونده داشت. مسئله مهم این است که همه این پرونده ها ۲ بخش دارند. یک بخش پروسه قانونی است و بخش دیگر پروسه انسانی و عاطفی. به طور مثال ویژگی پرونده آقای هفتوان در این است که بیش از ۱۰ سال در کانادا بوده و در اینجا خانه ایده‌ال خودش را ساخته است.
همچنین فرزند خوانده ایشان مقیم کانادا است و با توجه به اینکه اگر ا ز کانادا اخراج بشوند، شرایط بازگشت و دیدار با فرزند خوانده و سرپرستی او را نیز نخواهند داشت. روابطی که در طی این سالها ایجاد کرده اند، کمتر از روابط خانوادگی نیست. این‌ها همه خارج از بخش قانونی پرونده است.
تاکنون با ارائه شواهد و مدارک به دولت کانادا ثابت شده است که در صورت بازگشت آقای هفتوان به ایران، ایشان با خطر روبرو خواهند بود. برای همین، پرونده یک‌بار در کانادا پذیرفته شده است. این بدان معناست که یک مرجع قانونی با مطالعه کامل تمام مدارک و شواهد و مستندات این پرونده را می پذیرد و بعد از مدتی به خاطر یک مسئله ساده اداری که کوچکترین ربطی به تغییر شرایط این فرد، چه در کانادا و چه در کشور مبدا که از آن متواری شده ندارد، شرایط پرونده را تغییر داده است.
تا آنجا که میدانم از آقای هفتوان خواسته شده بود تا پرونده پزشکی خود را به روز کنند و ایشان به اداره مهاجرت اعلام می‌کند که در حال حاضر از لحاظ مالی در شرایطی نیست که بتوانداین معاینات را مجددا انجام دهد و در ضمن با توجه به اینکه مدت زمان ارزش هر پرونده پزشکی در اینجا ۶ ماه بیش نیست و از آنجا که دادگاه بعدی ایشان در سال ۲۰۰۹ میلادی بوده لذا این مدارک در آن تاریخ فاقد ارزش قانونی خواهد بود.
چندی بعد اداره مهاجرت مدارک جدیدی از هفتوان درخواست می کند که او آنها را آماده کرده و به آنها تحویل می دهد. ۲ ماه بعد به بهانه عدم انجام آزمایشهای پزشکی، حکم اخراج ایشان صادر می شود».

می پرسم: اگر آقای هفتوان به هر دلیلی روز ۱۱ ژانویه، خاک کانادا را ترک نکنند چه اتفاقی خواهد افتاد؟

نیاز می گوید:
«اگر در تاریخ مذکور از کانادا خارج نشوند مجبورند یک زندگی زیرزمینی و مخفی داشته باشند. یعنی ایشان به هیچ عنوان نمی توانند از هیچ گونه شرایط قانونی یک شهروند کانادا استفاده کنند.اگر بیمارستان بروند، اگر تصدیق رانندگی داشته باشند یا خانه ای اجاره کنند ردیابی می شوند و به طور کلی ابتدایی‌ترین حرکات روزمره ایشان باعث می شود تا اداره مهاجرت از حضور آقای هفتوان در کانادا مطلع بشود و ایشان را دستگیر و اخراج کنند که شرایط بسیار بدی است».

"لون" که به تازگی نمایش Hello – Out There! را به صحنه برده بود در حالی که چهره ای گرفته و در عین حال متعجب داشت در ارتباط با موقعیت کنونی و احساسش گفت:
«چند ماهی می شود که حکم اخراجم را دریافت کرده‌ام، اما هنوز این حکم قطعی نبود. تا ۲ هفته پیش که بلیتی برای ایران به تاریخ ۱۱ ژانویه دریافت کردم. بسیار شوکه شدم و نمی دانم که چرا این اتفاق افتاده است. اداره مهاجرت پاسپورت من را به سفارت ایران فرستاده برای تمدید و سفارت هم از تمدید آن خودداری کرده و از من خواسته شده که جهت گرفتن برگه عبور به سفارت ایران بروم که این خود نگران کننده است و نشان از خطر دارد چرا که سفری یکطرفه خواهد بود. باورم نمی شود که برگه در دستم باشد که بگوید بعد از ۱۲ سال زندگی در کانادا باید ۳ هفته دیگر خاک این کشور را ترک کنم. خیلی از دوستانی که امروز اینجا هستند بعد از من به کانادا آمده اند.
وکیلم به دنبال کارهاست و تلاش می کند تا موضوع را در دادگاه فدرال مطرح کند. اما اداره مهاجرت در گرفتن برگه عبور پافشاری می کند و از طرفی با توجه به تعطیلات سال نو کارها سخت تر شده است. جواب دادخواست را روز ۸ ژانویه اعلام خواهند کرد و من روز ۱۱ ژانویه بلیت دارم و این شرایط را خطرناک می کند. امیدوارم که موفق بشویم».

مطلب مرتبط ۱
مطلب مرتبط ۲