نمايشگاهی متفاوت در برلين

احمد سمایی

تا سال‌هاي دهه هقتاد قرن گذشته بحث و گفتگو در باره روسپي‌گري در آلمان موضوعي بود تابوگونه كه كمتر در باره جنبه‌ها و ابعاد آن بحث و تحقيقي صورت مي‌گرفت. در اواسط دهه هفتاد "هوبرت فيشته"، نويسنده معروف آلماني به سير و سياحتي تحقيقي در محله معروف لهو و لعب هامبورگ (سنت پاولي) دست زد و در خلال آن مصاحبه‌هاي متعددي با روسپي‌ها و دلالان محبت ا نجام داد. انتشار اين مصاحبه‌ها در نشريات معروف آن زمان آلمان به نوعي خط قرمز بحث در باره روسپيگري را زايل كرد.

40 سال پس از آن گزار‌ش ها و مصاحبه‌ها حالا نه تنها روسپي‌‌گري در آلمان به عنوان يك حرفه به رسميت شناخته مي‌شود و شاغلان آن مشمول بيمه‌هاي اجتماعي و بازنشستگي‌اند، بلكه اتحاديه‌هاي صنفي خود را هم به وجود آورده‌اند تا مدافع حقوقشان باشد. متاثر از اين تحولات، اينك در شهرهاي بزرگ اغلب مردم به روسپيگري كمتر به عنوان پديده‌اي گناه‌آلود و مجرمانه نگاه مي‌كنند و تداوم و بقاي آن را هم تابعي از قانون عرضه و تقاضا مي‌دانند كه مسئولان امور شهري بايد با نظارت و مراقبت خود آن را ساماندهي كنند.

در اين ميان، جوانب مختلف روسپيگري و نوع تحول در نگاه به اين پديده به موضوع نمايشگاه‌ها هم بدل شده و كارها و آثار توليدي دراين زمينه‌ها اينك موضوع سه نمايشگاه متفاوت در برلين است. گفتني است كه برلين تنها شهر آلمان است كه روسپيگري در نقطه معيني سازماندهي نشده و در گوشه و كنار آن "فروشنده و مشتري" مي‌توانند همديگر را پيدا كنند.

در نمايشگاه‌هاي مزبور كه با عنوان "كارگاه سكس"(سكس‌ورك) و توسط "انجمن نوين براي هنرهاي تجسمي" آلمان برپا شده، هم مي‌توان تصاويري كه هنرمندان قرن گذشته از روسپي و روسپي‌گري كشيده‌اند را مشاهده كرد، هم فيلم‌ها و اسنادي مربوط به تاريخ و روند روسپي‌گري در ساير كشورهاي اروپا را به تماشا ايستاد و هم دريافت كه مرز ميان روسپي‌گري و تجارت انسان تا چه حد شناور است. به ويژه بخشي از نمايشگاه بيننده را به اين واقعيت توجه مي‌دهد كه به رغم بهبود وضعيت حقوقي روسپي‌ها در اروپا، هنوز هم بخش بزرگي از روسپيان اين قاره به صورت قاچاق و براي باندهاي حرفه‌اي كار مي‌كنند و حال و روزي همچون بردگان دارند.

"يوشيكو شيمادا" هنرمندي از ژاپن در نمايشگاه برلين با نمايش ويدئويي مستند بيننده را به اين نكته توجه مي‌دهد كه حضور نيروهاي نظامي كشورهايي مانند آمريكا در ژاپن در دوران پس از جنگ جهاني دوم، تا چه حد در رواج روسپيگري اجباري در اين كشور تاثير داشته است. خانم "كارين يورشيك" از آلمان نيز، با فيلم مستند خود منطقه آزاد تجاري در مرز ميان بخش صرب نشين و مسلمان‌نشين بوسني را به تصوير مي‌كشد و نشان مي‌دهد كه اين منطقه آزاد كه به ابتكار نيروهاي صلح بين‌المللي به راه اقتاده چگونه به بازاري براي خريد و فروش و نقل و انتقالات زنان و دختران از اروپاي شرقي و واداركردن آنها به روسپي‌گري بدل شده است. يورشيك در ادامه فيلم خود براي آن كه نشان دهد زنان روسپي‌ شده از كجا مي‌آيند به اوكرايين و روماني و مولداوي مي‌رود و در تحقيقات خود در اين كشورها، به روستايي‌هايي برمي‌خورد كه گاه بخش بزرگي از زنان زير 40 سال آنها ناپديد شده‌اند.

نمايشگاه سه‌گانه برلين(كارگاه سكس) البته صرفا بر روسپي‌گري زنان متمركز نيست و پديده روسپي‌گري در ميان مردان و بازاري كه از رهگذر نياز همجنسگرايان به اين نوع روسپي‌گري به راه افتاده نيز يكي از موضوعات آن است. زندگي و وضعيت زناني كه از سر فقر به مهاجرت تن داده‌اند و در كشور مقصد به روسپي بدل شده‌اند و نيز نقش توريسم در گسترش روسپي‌گري در كشورهاي مختلف نيز از ديگر موضوعات نمايشگاه است.

در نمايشگاه‌هاي برلين كه از 16 ماه جاري ميلادي(دسامبر 2006) تا 25 فوريه سال آتي جريان دارد آثار، كارها و تحقيقات 35 هنرمند و محقق از كشورهاي مختلف جهان به نمايش در‌آمده است. در هر سه محل آناني كه آثاري درنمايشگاه دارند به سخنراني و گفتگو مي‌نشينند و جنبه‌هاي حقوقي و اجتماعي پديده روسپيگري در كشورهاي مختلف اروپا را با بينندگان به بحث مي‌گذارند و از نقش و امكانات هنر در بازتاب زواياي مختلف اين مسئله سخن مي‌گويند.

به موازات نمايشگاه برلين، روز 26 ژانويه با همكاري دانشگاه هومبولدت اين شهر و نيز بيناد هاينريش بل آلمان سميناري در باره تجارت انسان برگزار مي‌شود و نهادي ديگر نيز روز 15 ژانويه در باره روسپي‌خانه‌هاي فعال در اردوگاه‌هاي كار اجباري در دوران آلمان هيتلري نمايشگاه جداگانه‌اي برپا مي‌كند.

هدف برگزار‌كنندگان نمايشگاه برلين بيش از همه روشنگري در باره مسائل و مشكلات حقوقي و انساني كساني است كه به ويژه ناخواسته و يا از سر استيصال به اين روسپيگري كشيده شده‌اند. از نگاه اين برگزاركنندگان اينك گرچه ديگر صحبت‌كردن درباره روسپي‌گري تابو نيست، اما در مورد شاغلان اين حرفه و سرنوشت عمدتا دشوار بسياري از آنها هنوز جامعه توجه و همراهي لازم را ندارد و اين نمايشگاه مساعدتي در اين راه است.