رادیو زمانه

تاریخ انتشار مطلب: ۲۱ دی ۱۳۸۸

باز جوییم روزگار وصل خویش

شهزاده سمرقندی

همان‏طور که در برنامه‏های قبلی گفتم، تماس‏های زیادی از شنوندگان ایرانی داریم که می‏خواهند پیشنهادات خود را به گوش دوست‏داران پیوند بیشتر فارسی‏زبانان در سراسر دنیا برسانند.

امروز نیز با یکی از فرزندان ایران زمین گفت‏وگو می‏کنم که دوست دارد خود را با همین نام «فرزند ایران زمین» معرفی کند.

Download it Here!

«فرزند ایران زمین» در ایتالیا به‏سر می‏برد و با او از طریق همین برنامه آشنا شدم. او برای‏ام ای‏میلی فرستاده بود که در آن مایل بود از حال و احوال حیات نعمت، شاعر و نویسنده‏ی تاجیک در سمرقند آگاه شود. چون آخرین خبرها حاکی از آن بود که این شاعر و نویسنده‏ی تاجیک در سمرقند، در حبس خانگی به‏سر می‏برد و امکان تماس با دوستان و آشنایان خود، چه در سمرقند و چه در سراسر دنیا را ندارد.

حیات نعمت را آنانی که با روزگار تاجیکان در ازبکستان و همین‏طور روزگار ادب‏دوستان ازبکستان آشنایی دارند، می‏شناسند و می‏دانند که اسم حیات نعمت با موضوع زنده نگاه داشتن زبان و ادب فارسی در ازبکستان، پیوند ناگسستنی‏‌ای دارد و می‏دانند که حیات نعمت از معدود کسانی است که این بحث را مطرح می‏کند و از همین‏جاست که با دولت ازبکستان درگیر و گرفتار مشکلات زیادی شده است.
از فرزند ایران زمین می‏پرسم که چرا به استاد حیات نعمت علاقه دارد و چرا سراغ کارهای او را گرفته است؟

فرزند ایران زمین می‏گوید: «استاد حیات نعمت را به عنوان کسی می‏شناسد که برای احیای زبان فارسی در ازبکستان و زنده نگاه داشتن آنبا جان خود بازی کرده و تمام روزگار خود را در این راه قربانی کرده است».

او ادامه می‏دهد:

بسیار متاسفم که جوانان ما در ایران، حیات نعمت یا بزرگانی مانند ادش اُستد، دلشاد فرهادزاد، حتی صدرالدین عینی و… را نمی‏شناسند. فکر می‏کنم، شما به عنوان یک رسانه می‏توانید نقش خیلی خوبی داشته باشید در این که این بزرگان را به ایرانیان معرفی کنید. چون آنان کسانی هستند که نام‏شان در تاریخ ما ثبت خواهد شد و آیندگان به آنان افتخار خواهند کرد.

درچند سایت اینترنتی خوانده بودم که حیات نعمت حال خوبی ندارد. اما از طریق شما باخبر شدم که حال ایشان خوب است و امیدوارم بهتر هم بشود.

افراد زیادی با این گفته‏های فرزند ایران زمین موافق هستند. از جمله خود من که سال پیش، زمانی که صحبتی خودمانی با استاد حیات نعمت داشتم، از زبان او شنیدم که چقدر گوشه‏نشین شده است و کم‏تر کسی از حال و احوال او می‏پرسد.

استاد حیات نعمت از آن شکایت می‏کرد که کسی از دوستان سراغ او را نمی‏گیرد. اما او خود می‏داند که دوستی با او، دشمنی با دولت است.

پاره‏ای از این صحبت خودمانی را که چون استاد تا به امروز اجازه‏ی انتشار آن را نداده بود، هرگز منتشر نشد، پخش می‏کنم تا آنانی که با صدای حیات نعمت آشنا نیستند، صدای او را نیز بشنوند.

این مصاحبه زمانی که استاد حیات نعمت در بیمارستان بستری بودند، ضبط شده است:

«یکی از دوستان هر هفته روزهای شنبه، با هزار مشکل نزد من می‏آید و خبر می‏گیرد. اما همه، به خصوص بعد از حبس خانگی مرا فراموش کردند. این‏ها دو سال مرا حبس خانگی کردند. اثر همان عصبانی ها بود که پای دوم من هم از کار ماند.»


حیات نعمت - عکس از «مهدی جامی»

فرزند ایران زمین در سخنان خود از بی‏توجهی جوانان تاجیک و همین‏طور فارسی زبان در کشورهای همسایه، نسبت به وضع فرهنگ فارسی تاجیکی در ازبکستان می‏گوید:

زمانی هم که در ایران تحصیل می‏کردم، خیلی به این موضوعات علاقه داشتم. اما از وقتی که به اروپا آمدم و اتحاد اروپایی‏ها را دیدم و دیدم در حالی که این کشورها تا چند سال پیش دشمن هم‏دیگر بودند، الان با هم اتحادیه دارند و علی‏رغم زبان‏های جداگانه از هم، با هم بسیار دوست هستند، با خود فکر کردم چرا ما با این تمدن غنی‏مان چنین چیزی نداشته باشیم.

الان حدود ۲۰۰ سال است که مردم این طرف مرز در ایران، افغانستان، تاجیکستان و ازبکستان از هم دور هستند و این چیزی است که مرا خیلی آزار می‏دهد. از این رو از وقتی به اروپا آمده‏ام، این مساله برایم بسیار مهم‏تر شد.

در دنیای امروز ارتباطات بسیار گسترده شده است و به نظرم استفاده از وسایلی مانند اینترنت بسیار مفید است. برای نمونه، من خودم در ویکی‏پدیا مقاله‏هایی می‏نویسم و می‏توانم از دوستان‏ام در سمرقند و بخارا و دیگر دوستان تاجیک و ازبک دعوت کنم که به ویکی‏پدیای تاجیک یا فارسی بیایند و از این طریق می‏توانیم با هم ارتباط بیشتری داشته باشیم.

شبکه‏هایی مانند فیس‏بوک، ویکی‏پدیا و… الان خیلی می‏توانند به ارتباط بیشتر ما کمک کنند. چند سالی است که تاجیک‏ها به زبان تاجیکی و با خط روسی در ویکی‏پدیا مقاله‏هایی می‏نویسند. ولی تا جایی که اطلاع دارم، این مقالات در سطحی نیستند که تمام تاجیک‏ها بتوانند به آن‏ها مراجعه کنند. شاید شما نظر دیگری داشته باشید.

اگر با ساختار ویکی‏پدیا آشنا باشید، بهتر از من می‏دانید که ویکی‏پدیا رییسی ندارد و نویسندگانش خود مردم آشنا به آن زبان هستند و علت ضعیف بودن ویکی‏پدیای تاجیک، می‏تواند ضعیف بودن نویسندگان تاجیک باشد. به همین جهت از دوستان سمرقند، بخارا، تاجیکستان و همه‏ی شهرهای دیگر دعوت می‏کنم تا به ویکی‏پدیای تاجیک بیایند و آن را غنی‏تر کنند.

ویکی‏پدیای فارسی وضعیت بسیار بهتری نسبت به ویکی‏پدیای تاجیک دارد و من امیدوارم با همت دوستانم بتوانیم آن را هم گسترده‏تر کنیم.

شاید تاجیکان سمرقند خود را جدا از تاجیکان دوشنبه بدانند یا کلا همه‏ی آن‏ها خود را از ایران جدا بدانند، اما وظیفه‏ی من و شماست که این احساس را در درون آن‏ها از بین ببریم. اگر چنین احساسی به آن‏ها القا شود که همه‏ جزیی از ایران بزرگ هستیم، در این زمینه کوشایی بیشتری خواهند داشت.

من با بسیاری از دوستانم در تاجیکستان یا دوستان تاجیک در ازبکستان مکاتبه کرده و چنین نظری را داده‏ام. پیشنهاد دیگرم هم این است که ممکن است دولت ازبکستان خیلی موافق نباشد که مردم خط فارسی را یاد بگیرند، اما از آن‏جا که ما همه مسلمان هستیم، می‏توان از طریق آموزش‏های اسلامی، خط فارسی را در ازبکستان آموزش داد و یا از طریق مسافرت دانشجویان ایرانی به تاجیکستان بتوانیم همه‏ی فارسی زبانان را تحت یک خط متحد کنیم.

من همیشه با خودم این شعر مولوی را زمزمه می‏کنم که «هرکه‏ او دور ماند از اصل خویش، بازجوید روزگار وصل خویش». به همین جهت حس می‏کنم که نیاکان ما از جدایی ما بسیار افسرده هستند و این وظیفه‏ی ماست که بتوانیم دوباره این اتحاد را ایجاد کنیم.

در این زمینه نیز به یک سری انجمن‏ها نیاز داریم. چون غیر از من، هزاران هزار جوان ایرانی و شاید میلیون‏ها نفر در افغانستان، تاجیکستان و غیره هستند که دوست دارند کاری بکنند، فعالیتی انجام دهند، اما زمینه‏ای وجود ندارد.

این زمینه را باید انجمن‏ها به ‏وجود بیاورند. مانند انجمن پیوند، شورای گسترش زبان فارسی و… چون هزاران هزار داوطلب هست، اما زمینه‏ی کاری وجود ندارد. امیدواریم که این پیشنهادها روزی جامه‏ی عمل بپوشند. باز هم منتظر پیشنهادها و درخواست‏های شما هستیم و امید داریم که در سال ۲۰۱۰ نیز همراه ما باشید.

Share/Save/Bookmark

نظرهای خوانندگان

حق با ایشان است کلمه ایران اسم مستعار فارس می باشد و باید برای اتحاد فارسی زبانان دنیا تلاش نمود

-- بدون نام ، Jan 9, 2010 در ساعت 10:19 PM

دارم کم کم به اهمیت تلاشی گسترده برای حفظ زبان فارسی در کشورهایی مانند تاجیکستان، ازبکستان و حتی افغانستان پی می برم و این البته به مدد دوستی با چند دست تاجیکی و افغانی در من ایجاد شد. تلاشهای شهرزاد و مهدی جامی عزیز در این باب خیلی ارزشمند است. ضمنا تلویزیون فارسی بی بی سی هم می تواند پلی باشد برای اتصال فارسی زبانهای این چند کشور گرچه نمی دانم چرا تا جایی که من دیدم این تلویزیون از فارسی زبانهای ازبکستان گزارشی نمی دهد.

-- یاسر میردامادی ، Jan 9, 2010 در ساعت 10:19 PM

سلام به تو همزبان بادرک و دردم، من نیز در بحثی که چند برنامه پیش با شهزاده ی عزیز داشتم گفتم که ما فارسی زبان ها باید زبان مشترکمان را، پیدا کنیم. من از کابل می نویسم، اینجا به یاری خدای بزرگ و با تلاش جوانان و فرهنگی ها، با آنکه دشمنی زیادی به زبان فارسی می شود، اما پایه های این کاخ بلند، محکم و استوار هست و در حال محکم شدن می باشد. مایلم که باهم رابطه داشته باشیم. ایمیل من است
asar.hakimi@gmail.com
در ضمن از شهزاده ی عزیز، صمیمانه سپاسگزای می کنم واقعا کارهای این عزیز است که زمینه های رابطه ی مارا فراهم می کند، برایت سلامتی و بهروزی تمنا می کنم عزیز. آثار حکیمی

-- آثار حکیمی ، Jan 11, 2010 در ساعت 10:19 PM

بسیار عالی بود شهزاده خانم.سپاسگزارم و آرزوی بهروزی دارم

-- لیلا ، Jan 11, 2010 در ساعت 10:19 PM