اکتشافات مهم باستان‌شناسی جهان در سال گذشته

بیژن روحانی

همه ساله کشفیات باستان شناسی گوناگونی در نقاط مختلف جهان صورت می گیرد که آگاهی یافتن از تمام آنها دشوار یا غیرممکن است. نشریه «نشنال جئوگرافیک» برخی از مهمترین اکتشافات باستان شناسی جهان در سال ۲۰۰۹ را به انتخاب خود معرفی کرده است.

کشف اسکلت زنی که به صورت نشسته دفن شده بود، یکی از یافته‌های مهم باستان شناسان آلمانی در سال گذشته بود. این اسکلت نشسته که متعلق به دوران مفرغ (حدود ۱۶۰۰ تا ۲۲۰۰ پیش از میلاد مسیح) است در جریان یک رشته حفاری‌ها که از سال ۲۰۰۸ آغاز شده بود به دست آمد.

پیش‌تر در جریان همین کاوش ها یک گور دسته جمعی پیدا شده بود که دربرگیرنده اجساد کنار هم قرار گرفته یک خانواده بود. از این خانواده به عنوان نخستین هسته شناخته شده خانوادگی نام برده می‌شود.

جمجمه زن «خون آشام» که در نزدیکی شهر ونیز پیدا شد

پیدا شدن جمجمه یک «خون آشام»، در نزدیک شهر ونیز در ایتالیا، اتفاق بسیار گران‌بهایی برای مطالعات سده‌های میانی (قرون وسطا) بود.

باستان شناسان ایتالیایی در سال گذشته جمجمه زنی را یافتند که درون دهان آن یک آجر بزرگ قرار گرفته بود تا به این وسیله فک او همواره باز نگاه داشته شود.

گروه تحقیق دانشگاه فلورانس پس از مطالعات به این نتیجه رسید که چنین عملی یکی از روش های «جن گیری» و مقابله با کسانی بوده که در قرون وسطا متهم به «خون آشامی» می شدند.

اعتقاد به وجود خون آشامان اعتقادی رایج و گسترده در سده‌های میانی بود و بخشی از آن به دلیل ناآگاهی از فرآیند تجزیه و پوسیدن اجساد بود.

از آن‌جا که به هنگام تجزیه شدن شکم ،گاهی اوقات مایع تیره رنگی از بینی و دهان جسد خارج ‌می‌شود، در سده‌های پیشین آن را به عنوان خون قربانیان «خون آشام» تفسیر می کردند. همچنین خروج این مایع از فک و دهان جسد باعث خوردگی و پارگی کفن در نزدیکی دهان می شد.

زیر دریایی «سامورایی» ارتش ژاپن در جنگ جهانی دوم

در دوران رواج طاعون که قبرها برای جای دادن انبوه بیشمار قربانیان شکافته می‌شد، مشاهده چنین پدیده‌ای باعث می‌شد مردمان بپندارند جسد درون گور، متعلق به یک خون آشام است که از قبر خود خارج شده و خون قربانیان خود را مکیده است. «خون آشام‌ها» در باور عمومی با گسترش بیماری طاعون نیز در ارتباط بودند.

در اواسط ماه مارس گذشته باستان شناسان موفق به پیدا کردن اشیایی متعلق به مشهورترین راهزن دریایی سده هجدهم شدند.

باستان شناسان در زیر آب های کارولینای شمالی از بقایای یک کشتی غرق شده، اشیایی را به دست آوردند که متعلق به «ریش سیاه» هولناک ترین راهزن سده های گذشته بود؛ کسی که شخصیت او بعدها الهام بخش بسیاری از داستان‌ها و افسانه‌هایی شد که در مورد دزدان دریایی ساخته و پرداخته شده است.

اما به جز یافتن کشتی دزدان دریایی سده‌های گذشته، باستان شناسان در زیر آب های بندر«پرل‌هاربر» آمریکا توانستند دو زیر دریایی ژاپنی مربوط به جنگ جهانی دوم را نیز بیابند.

محوطه‌ای با قدمت شش هزارسال که حاوی نخستین شواهد معماری در بریتانیاست

این زیردریایی ها که به نام «سامورایی» شناخته می شوند و در زمان خود بسیار پیشرفته بوند، قرار بود از سوی ژاپن برای ضربه زدن به اهداف ایالات متحده آمریکا به کار روند و احتمالا به شهرهای واشنینگتن دی.سی و نیویورک حمله کنند.

این زیردریایی ها هم بسیار سریع بودند و هم توان حمل هواپیماهایی با بال های جمع شونده را داشتند. در سال ۱۹۴۵ آمریکا ناوگان نظامی ژاپن را در اقیانوس آرام توقیف و مصادره کرد. سپس زیردریایی های سامورایی توسط ارتش آمریکا غرق شدند تا اسرار این سلاح های پیشرفته به دست ارتش اتحاد جماهیر شوروی نیفتد.

اکنون بعد از گذشت شصت سال، این ناوگان پیشرفته و مخفی از زیر آب بیرون آورده شده است. باستان شناسان از دهه نود میلادی به دنبال یافتن این زیردریایی‌ها بودند.

کشف یک محوطه آیینی مربوط به دوران پیش از تاریخ، باستان شناسان بریتانیایی را شگفت زده کرد. این محوطه هزار سال از محوطه مشهور استون هنج کهن‌تر است و شامل یک معبد چوبی و گورهایی با قدمت شش هزار سال است که شواهدی از قدیمی ترین آثار معماری را در بریتانیا ارائه می کنند.

این محوطه بسیار کهن وارزشمند در جریان یک عکسبرداری هوایی کشف شد که در جریان آن گورهای شش هزار ساله به صورت دایره هایی منظم در یک مزرعه دویست هکتاری آشکار شدند.

بومیان آمریکا در دوهزار و پانصد سال پیش، دندان‌ها خود را با سنگ‌های رنگی تزیین می‌کردند

این منطقه در جنوب انگلستان و در بیست و چهارکیلومتری محوطه مشهور استون هنج قرار دارد. ناشناخته ماندن محوطه‌ای چنین با ارزش تاکنون، موجب تعجب باستان شناسان شده است.

کشف گوری که اجساد هزار و پانصد ساله آن با طلا و جواهر پوشیده شده بودند یکی از اکتشافات مهم مربوط به تمدن سرخپوستان پرو در آمریکای جنوبی بود.

جسد یک مرد و زنی باردار از درون یک هرم آجری پلکانی به دست آمدند که با نقاب ها و تن پوش‌هایی از فلزات و سنگ‌های تزیینی پوشانده شده بودند. باستان‌شناسان می‌گویند مشابه این تزیینات را تاکنون نیافته بودند.

همچنین مطالعات باستان شناسان در جنوب ایالات متحده آمریکا نشان داد که مردمان بومی آن سرزمین در دو هزار و پانصد سال پیش به دندان‌پزشک مراجعه می‌کردند تا دندانهای خود را تزیین کنند.

بررسی هزاران دندان از جمجمه های موجود در موسسه ملی تاریخ و انسان شناسی مکزیک نشان داد بومیان در هزاره های گذشته از ابزار مختلفی نظیر سنگ‌های نیمه قیمتی برای تزیین و آرایش دهان و دندان خود استفاده کرده و روی دندان خود سنگ‌های رنگی می‌نشاندند.

بزرگترین گنجینه طلا و نقره آنگلوساکسون‌ها مربوط به 1300 سال پیش؛ ( منبع تمام تصاویر نشریه «نشنال جئوگرافیک» است)

در سپتامبر سال ۲۰۰۹، مهمترین گنجینه طلایی آنگلو ساکسون‌ها با قدمتی بیش از هزار و سیصد سال در مرکز انگلستان کشف شد.این گنجینه که در مجموع دارای ۱۵۰۰ قطعه طلا به وزن بیش از پنج کیلوگرم بود در نزدیکی استافوردشایر به دست آمد.

این بزرگترین گنجینه ای است که تاکنون از اقوام آنگلوساکسون به دست آمده و روش های فلزکاری و فنون هنری آن باعث تحسین باستان شناسان شده است. در یکی از این قطعات طلایی، دو عقاب که به ظرافت طراحی شده اند به یک ماهی حمله ور می شوند.

ماه نوامبر سال گذشته ماهی بود که کشف یک کشتی غرق شده مربوط به جویندگان طلا در یکی از دریاچه های کانادا اطلاعات جالبی را در مورد دورانی که هجوم برای کشف معادن طلا در آمریکا آغاز شده بود در اختیار محققان گذاشت. این کشتی با تمام وسایل دست نخورده خود، دقیقا همان طور که غرق شده بود پیدا شد.

حتا چکمه‌های خدمه کشتی که آن را با شتاب از پا درآورده و روی عرشه رها کرده بودند نیز به دست آمد. هیزم‌های خرد شده برای سوزاندن در دیگ بخار کشتی، وسایل آشپزخانه و ابزاری که برای جستجوی طلا به کار می رفت به طور کامل از زیر آب بیرون آورده شدند.

یافتن یک کشتی غرق شده با تمام وسایل دست نخورده آن در کانادا، چیزی بود که شاید باستان شناسان انتظار آن را نداشتند.