عدم حضور ایران در اجلاس گروه هشت و پیامدهای آن

بیژن روحانی

وزیران امور خارجه‌ی کشورهای گروه هشت، پنج‌شنبه در شهر تریسته در شمال ایتالیا در اجلاسی به منظور بررسی اوضاع جاری افغانستان شرکت می‌کنند. این اجلاس که تا روز شنبه ادامه دارد، قرار بود یک میهمان ویژه هم داشته باشد.

پاسخ روز چهارشنبه منوچهر متکی مشخص ساخت که شاید ایران نیز ترجیح می‌دهد در حال حاضر از رو به رو شدن با دولت‌های غربی بپرهیزد. اما عدم شرکت ایران در این کنفرانس چه پیام‌ها و چه تفسیرهایی را در پی داشته است؟
آلبرتو نگری، نویسنده و روزنامه‌نگار ایتالیایی و تحلیلگر مسایل ایران و خاورمیانه که به تازگی از ایران به ایتالیا بازگشته است، در مورد عدم شرکت ایران در کنفرانس «گروه هشت» به زمانه می‌گوید:

آلبرتو نگری، نویسنده و روزنامه نگار

لحظات دشواری برای جمهوری اسلامی است که در آن باید در ضمن سیاست خارجی خودش را هم هدایت کند. ایران همواره در تمام کنفرانس‌های بین‌المللی مربوط به افغانستان تقریباً با هیأتی بلندمرتبه شرکت می‌کرد. عدم شرکت ایران در این کنفرانس بازتابی از مشکلات اخیر این کشور است و در ضمن به این حقیقت هم اشاره دارد که دولت احمدی‌نژاد بعد از وقایع اخیر به شدت مورد اعتراض قرار گرفته و از نظر وجه تصویر بین‌المللی خود اکنون با مشکلات فراوانی روبه‌رو است.

فرانکو فراتینی، وزیر امور خارجه ایتالیا

اما ایتالیا یکی از مهم‌ترین شرکای تجاری ایران در اروپاست و روابط به نسبت خوبی با این کشور دارد. آیا وقایع اخیر تأثیری بر روابط دو کشور خواهد داشت؟

به عقیده‌ی من باید تمایزی میان دو سطح روابط سیاسی و اقتصادی قائل شد. در سطح سیاسی مواضع نسبتاً دقیقی از سوی وزیر امور خارجه ایتالیا، فرانکو فراتینی اتخاذ شده است که همان محکومیت شدید و یک‌صدای سرکوب معترضان در ایران است. بنابراین در سطح سیاسی شاهد نوعی سخت‌گیری در مواضع ایتالیا هستیم.

اما با این حال بحرانی در روابط سیاسی دو کشور و مراودات دوجانبه وجود ندارد. باید دید که این موضع‌گیری‌های سیاسی چه تأثیری بر سطح روابط اقتصادی برجای می‌گذارد. گرچه هنوز برای ارزیابی این تأثیرات اندکی زود است. من چند روز قبل با یکی از نزدیکان رهبر ایران در تهران صحبت می‌کردم و او بیان می‌کرد که ایران روابط اقتصادی خود را با کشورهایی که اکنون دچار معضل سیاسی با آن‌ها شده است مورد بازبینی قرار می‌دهد.

این نکته به‌عنوان مثال در مورد بریتانیا صادق است، گرچه می‌تواند تا حدی بر روابط با فرانسه هم تأثیر بگذارد. اما در مورد ایتالیا و آلمان وضعیت کمی متفاوت است، چون این دو کشور تاکنون موضع سیاسی چندان آشکار و تندی علیه تهران اتخاذ نکرده‌اند و بنابراین علی‌رغم مسایل جاری به روابط اقتصادی خودشان با تهران ادامه داده‌اند و به طور خاص ایتالیا همواره روابط بسیار گرم و خوبی از نظر تجاری با ایران داشته است.

اما تحولات در مسایل سیاسی اخیر می‌تواند در مورد روابط اقتصادی هم تعیین‌کننده باشد. من به طور کلی اما فکر می‌کنم که بعد از پایان سرکوب مخالفان و معترضان در ایران کشورهای اروپایی و حتا غیراروپایی با در پیش‌ گرفتن منافع ملی خودشان یا همان رئال پلیتیک روابط خود و به‌ویژه مراودات اقتصادی‌شان را با دولت احمدی‌نژاد ادامه خواهند داد.

اما بونینو، نماینده مجلس سنا

آلبرتو نگری که از حدود سی سال پیش مسایل ایران تعقیب می‌کند و سفرهای متعددی تا به‌حال به این کشور داشته است، در جریان انتخابات و اعتراضات پس از آن نیز در تهران بوده و تنها چند روز قبل به ایتالیا بازگشته است. او در مورد بازتاب اعتراضات گسترده‌ی اخیر در ایتالیا می‌گوید:

رسانه‌های عمومی، تلویزیون‌های دولتی و خصوصی و روزنامه‌ها، فضای بسیار زیادی را به مسایل اخیر ایران اختصاص داده‌اند. من معتقدم افکار عمومی در اینجا به شدت تحت تأثیر قرار گرفته است. چون این اعتراضات نه به‌خاطر مسایل اقتصادی و یا مسایل مشابه آن بوده، بلکه این اعتراضات به‌عنوان حرکتی آزادی‌خواهانه شناخته می‌شود. حالا باید دید این احساساتی که براثر دیدن این وقایع برانگیخته شده است، آیا تأثیری بر روابط دولت‌ها و جامعه مدنی هم خواهد داشت؟