"بشارت" لئوناردو داوینچی در ژاپن

بيژن روحانی

برای شنیدن فایل صوتی «اینجا» را کلیک کنید.

ماجرای امانت دادن تابلو "بشارت"، اثر لئوناردو داوینچی از موزه اوفیتزی(Uffizi) شهر فلورانس به شهر توکیوی ژاپن، بحث‌های گسترده‌ای را در میان علاقه‌مندان آثار هنری و میراث فرهنگی برانگیخت. رییس موزه اوفیتزی از جمله مخالفان این انتقال بود. "آنتونیو ناتالی" که تا آخرین لحظات مراقب کوچکترین نکات ایمنی و فنی بود، نخواست در لحظه برداشته شدن این تابلو از روی دیوارهای موزه اوفیتزی حضور داشته باشد و این صحنه را نگاه کند.

تابلوی بشارت

در عین حال عده‌ای از مخالفان با تجمع در برابر موزه اوفیتزی مخالفت خود را با انتقال این اثر هنری نشان دادند. سناتور پائولو آماتو، از حزب "زنده باد ایتالیا"، با زنجیر کردن خود به یکی از ستون های موزه، خواستار آن شد که دولت از این اقدام خود صرف نظر کند.

تابلو بشارت به ابعاد ۹۸ در ۱۲۷ سانتیمتر بین سال های ۱۴۷۲ و ۱۴۷۵ خلق شده‌است. در این تابلو، جبرییل به مریم مژده یا بشارت این را می دهد که از سوی خداوند برای به دنیا آوردن مسیح انتخاب شده‌است.

موزه اوفیتزی در شهر فلورانس

تا سال ۱۸۶۷ نقاش این تابلو ناشناس بود، اما پس از آن که در این سال از یک صومعه به موزه اوفیتزی انتقال داده شد، کارشناسان هنری با بررسی‌های خود توانستند این نکته را ثابت کنند که این نقاشی اثر لئوناردو است و به دوران جوانی و سنین بیست سالگی او تعلق دارد.

تابلو بشارت قرار است در توکیو و در نمایشگاهی به نام "ذهن لئوناردو" به نمایش گذاشته شود.

مخالفان انتقال تابلو در برابر موزه

ترس از آسیب و خالی ماندن موزه از اثر مشهورش
مخالفان این انتقال بر دو نکته مهم انگشت می‌گذارند. مساله اول در انتقال آثار هنری و تاریخی از محل نگهداری خود به مکان‌های دیگر، مساله حفاظت و امنیت آن‌هاست. همواره این خطر وجود دارد که به‌هنگام نقل و انتقال آثار هنری، خسارت غیر قابل جبرانی به آنها وارد شود. تابلو"بشارت" به میزان ۱۰۰ میلیون یورو بیمه شده و با رعایت دقیق‌ترین نکات فنی انتقال آن صورت گرفته‌است. اما مخالفان معتقدند که خود وسایل حمل و نقل مانند هواپیما یا اتومبیل ممکن است دچار سانحه شوند و یا به هردلیل از جمله نقص وسایل و یا خطای انسانی، به‌هنگام جابه‌جایی آسیبی متوجه این آثار گردد که هرگز با بیمه جبران شدنی نباشد.

از آن جایی که این تابلو به مدت سه ماه در ژاپن می‌ماند، مخالفان بر این نکته تاکید می‌کنند که نمی‌خواهند برای مدتی طولانی یکی از آثار ارزشمند و بسیار مشهور این موزه از آن خارج شود و به این ترتیب بازدیدکنندگانی که برای دیدن موزه می‌ایند موفق به دیدن این اثر نشوند.

اما در عین حال موافقان بحث انتقال آثار هنری این دلایل را کافی نمی‌دانند. در مورد حفاظت و امنیت این بحث مطرح است که حوادث پیش‌بینی نشده حتا در محل اصلی نگهداری هر اثر هنری نیز ممکن است به وقوع بپیوندد. در ضمن برای برگزاری چنین نمایشگاهی از مدت‌ها پیش برنامه‌ریزی شده و امکانات لازم برای انتقال و نگهداری اثر به طور دقیق بررسی و کنترل می‌شود.

تابلو به‌هنگام انتقال از موزه اوفیتزی

تبادل فرهنگی و جذب مخاطب بیشتر
اما از این‌ها مه‌متر، موافقان این انتقال به فاکتور تبادل فرهنگی اشاره می‌کنند. نمی‌توان از این بحث غافل شد که نمایش آثار هنری و فرهنگی عامل بسیار مهمی در جهت آشنا کردن و علاقه‌مند کردن مردم کشورهای مختلف به فرهنگ و آثار هنری یکدیگر است. به غیر از این قرض دادن آثار هنری موزه‌ها، در بسیاری موارد باعث کسب درآمد می‌شود.

از آن مهم‌تر آن است که موزه‌ها با قرض دادن آثار خود، باعث می‌شوند تا توجه بیشتری به آنان جلب شود و به این ترتیب اشتیاق برای دیدن سایر اشياء موزه افزایش پیدا کند.

وزیر میراث فرهنگی ایتالیا، مخالفت با این تبادل فرهنگی را باعث مخدوش شدن چهره ایتالیا رد خارج از مرزها نامید.

قرادادن تابلو در جعبه‌های چند لایه

ذهن لئوناردو
حامیان مالی پروژه انتقال تابلو بشارت به ژاپن و برگزاری نمایشگاه آن، شبکه تلویزیونی NHK ژاپن و روزنامه آساهی شیمبون هستند.

برای جابه‌جایی تابلو را درون محفظه‌ای با سه لایه‌ی محافظ چوبی، آلومینیومی و پلی‌استر قرار دادند و کل آن را دوباره در محفظه‌ای چوبی گذاشتند. هم‌چنین داخل جعبه‌ها طوری عایق‌بندی شده که هیچ‌گونه تغییرات دما به داخل آن نفوذ نکند. جعبه‌ها به سنسورهایی مجهز هستند که کوچکترین تغییرات دما، رطوبت و شوک‌های مکانیکی حساس هستند.

تابلو در حال حاضر به سلامت به توکیو رسیده‌است و در محل نمایش خود، داخل یک محفظه شیشه‌ای و آلومینیومی قرار گرفته‌است.

نمایشگاه "ذهن لئوناردو" روز دوشنبه با حضور روتللی، وزیر میراث فرهنگی ایتالیا در توکیو افتتاح خواهد شد.