«فروغ»: شاعر، فیلم‌ساز و نقاش

علیرضا افزودی

نقاشی آبرنگ، کاری از فروغ فرخزاد

«فروغ» را اکثر ما به‌عنوان سرایندۀ اشعار کتاب «تولدی دیگر»، و در بیشتر در مقام شاعر می‌شناسیم و به‌جا می‌آوریم. و بعد بلافاصله «فروغ فیلم‌ساز» را که مستند «خانه سیاه است» از او هنوز هم یکی از فیلم‌های مطرح در تاریخ سینمای مستند ایران به‌حساب می‌آید.
در کنار این دو ویژگی ذوقی و هنری «فروغ»، یعنی شاعر فیلم‌ساز، و کارگردان فیلمی که بیشتر شعر بود، ما «فروغ نقاش» را هم داریم. گرچه این جنبه از شخصیت هنری او آنچنان و چندان قوی و شناخته شده نبود و نیست.

از او که نقاشی را در کلاس‌های «پتگر» آموخته بود، چند تابلوی رنگ و روغن، و چندین طرح به‌جا مانده که نشانۀ ذوق و علاقۀ او به مقولۀ هنر در همۀ رشته‌های آن است.

پس دور از انتظار نیست اگر در جای جای روایت او از سفری که به ایتالیا داشته ردی از مبحث مربوط به هنر نقاشی را ببینیم و بخوانیم، آن‌چنان که گاه در توصیف محیط ـ انگار که روی بوم نقاشی ـ تصویری را ترسیم می‌کند که بیشتر دیدنی‌ست تا گفتاری و شنیداری.

نمونه‌اش در همین بخش از خاطرات او، آنجا که هواپیما برای پرواز، از روی باند فرودگاه برمی‌خیزد.

«. . . از پنجره به بیرون نگریستم. ما در فضا بودیم و در پایین خیلی دورتر از ما دورنمای شهر تهران با خانه‌های خاکی‌رنگ، و مزارع درخشانش در غبار غروب غرق شده بود. دشت‌ها از آن بالا به تکیه‌ کاغذهای رنگی شباهت داشتند و درختان لکه‌های جوهر را می‌ماندند که از نوک قلمی به‌روی کاغذ چکیده باشد.

گاهگاه تکه‌های ابر در مقابل دریچه هواپیما بال می‌گشودند و من پیش خود فکر می‌کردم که چقدر خوب بود اگر می‌توانستم دستم را دراز کنم و با نوک انگشتانم ابرها را به‌هم بزنم و از آنها شکل‌های مختلفی بسازم.»

با این تصویر که «فروغ» آن‌را با کلمات ترسیم کرده، شما را به شنیدن سومین قسمت از خاطرات سفر او به ایتالیا دعوت می کنیم.

بخش سوم این سفرنامه را از [اینجا] بشنوید!

بخش دوم این سفرنامه را در [اینجا] بشنوید!