پایان نامه پر تنش سینمای ایران

امیر محمد بهرامی‌نوا

در هفته‌ی گذشته اوضاع سینمای ایران آرام بود و چندان تلاطم نداشت. جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم مستند، معروف به جشنواره‌ی «حقیقت» پایان گرفت و جشنواره‌ی فیلم کوتاه شروع شد و آن هم به پایان رسید. فیلم تازه‌ای روی اکران نیامد و همه چیز بر وفق مراد آدم‌ها بود. به هر حال بشنوید از حاشیه‌ها و متن این سینما در هفته‌ای که گذشت.

یک: حاج کاظم ثانی!

برخی سایت‌های سینمایی خبر داده‌اند که فیلم تازه‌ی ابراهیم حاتمی‌کیا، کارگردان مشهور سینمای پس از انقلاب، در واقع، در ادامه‌ی فیلم «آژانس شیشه‌ای» محسوب می‌شود.

در خبر یکی از سایت‌ها با تیتر«آژانس شیشه‌ای ۲ در جشنواره‌ی امسال فجر» آمده است:

«بانوی شهر ما داستان یک آژانس ازدواج است که گرفتار حاشیه‌هایی می‌شود. رویا تیموریان در نقش مدیر این آژانس ایفای نقش می‌کند. ائ در تقابل با مأموری با بازی رضا کیانیان است که حکم تعطیلی این آژانس را دارد. لوکیشن این فیلم در یکی از جنوبی‌ترین نقاط تهران ساخته شده و بیشتر فیلم در این لوکیشن می‌گذرد.»
تولید این فیلم در طی فقط ۳۰ روز در کنار تدوین هم‌زمانش از دیگر نکات جالب این فیلم است. به گزارش پارس‌توریسم، کافه سینما در ادامه افزوده:

«حاتمی‌کیا در گروه بازیگران این فیلم بر خلاف فیلم قبلی‌اش سراغ بازیگرانی کم‌حاشیه رفته است. سیامک صفری بازیگر مطرح تئاتر و سیامک احصایی طراح صحنه و کارگردان تئاتر در این گروه حضور دارند. بهروز شعیبی بازیگر نقش فرزند حاج کاظم در آژانس شیشه‌ای در کنار مریلا زارعی و طناز طباطبایی از دیگر بازیگران این فیلم هستند. گزارش‌ها حاکی از ساخته شدن یکی از جنجالی‌ترین فیلم‌های حاتمی‌کیاست.»

حاتمی‌کیا و ادامه‌ی پروژه‌ی خوش‌اقبال آژانس شیشه‌ای

از سویی دیگر اواخر سال گذشته بود که این کار گردان مطرح سینمای ایران عنوان کرد که دوست دارد درباره‌ی منازعات اخیر پس از انتخابات فیلم بسازد ولی حالا قطعاً این کار را نمی‌کند. او این مطلب را در گفت وگویی با ماهنامه‌ی تخصصی صنعت سینما عنوان کرده بود.

ابراهیم حاتمی‌کیا در گفت و گو با دکتر امید روحانی، همچنین برای نخستین بار به اظهار نظر درباره‌ی وقایع پس از انتخابات پرداخت. او گفت: «در این منازعات اخیر پس از انتخابات من هرچه فکر می‌کنم هم حق را به این طرف می‌دهم و هم به آن طرف (...) در عین حال گوش شنوایی نیست که از عمق فاجعه‌ای در این حد- که مطمئنم رخ هم داده - که یک بسیجی این طرف باشد و برادرش آن طرف و حالا اینها بخواهند یکدیگر را از بین ببرند [آگاه شود].»

حاتمی‌کیا در ادامه افزود: «این خاطره را جایی دیگر هم گفته‌ام. چند روز پیش از بزرگراه شهید همت رد می‌شدم و دیدم به تصویر شهید همت رنگ پاشیده‌اند. بی‌اختیار گریه‌ام گرفت که آخر شهید همت در این میان چه تقصیری دارد؟ تصویر او چرا باید ملعبه‌ی دعواها شود؟ درام اینجاها شکل می‌گیرد که هردو طرف به زعم خود محق‌اند و ضمناً هر دو مقصر هم هستند.»

دو: بالاخره ناصر تقوایی

یک خبر خوب: پروژه‌ی «زنگی و رومی» ناصر تقوایی پس از سال‌ها توقف، قرار است دوباره آغاز شود و به این ترتیب شاید سال ۱۳۹۸ سال خوبی برای سینمای ایران باشد. پروژه‌ی «زنگی و رومی» به کارگردانی ناصر تقوایی از پروژه‌های ناتمام این استاد پیشکسوت سینما در سال‌های دهه‌ی ۸۰ است. اما در خبرهایی موثق که به سایت کافه سینما رسیده، قرار است به‌تازگی با حمایت بنیاد سینمایی فارابی، این پروژه پس از سال‌ها توقف به سرانجام برسد.

آخرین ساخته‌ی ناصر تقوایی که در سینماها به نمایش درآمد فیلم «کاغذ بی‌خط» بود. پس از «کاغذ بی‌خط» تقوایی به سراغ فیلم‌نامه‌ای رفت که ۱۶ سال پیش آن را نوشته بود. این اثر «زنگی و رومی» نام داشت و در آن زمان تا نیمه‌های راه فیلمبرداری نیز پیش رفت اما به دلیل اختلاف تهیه‌کننده با تقوایی نیمه‌تمام رها شد.
ناصر تقوایی سال گذشته در گفت‌وگویی درباره‌ی پروژه‌هایی چون «زنگی و رومی» و «چای تلخ» گفته بود: «زمان تصویب فیلم‌نامه‌های «زنگی ورومی» و «چای تلخ» زمان جنگ بود. من همیشه پیش همشهریانم شرمنده بوده‌ام که چرا درباره‌ی جنگ فیلم نساخته‌ام. آنها فکر می‌کردند شاید من کوتاهی می‌کنم، در حالی‌که از مدت‌ها قبل شروع به نوشتن طرح و فرستادن آنها کرده بودم.»

ناصر تقوایی و ادامه‌ی پروژه‌ی ناتمام زنگی و رومی

سه: حاج محمد رضا گلزار!

همه کارهامان راست و ریس شده بود، فقط مانده بود حاجی شدن محمد رضا گلزار و حاجیه شدن الناز شاکردوست! در خبرها آمده بود که الناز شاکردوست، محمدرضا گلزار، لیلا اوتادی و نیکی کریمی در لیست اعزام به حج تمتع قرار گرفتند. هنرمندان بسیاری در ماه گذشته، با حمایت وزارت ارشاد راهی سفر خانه‌ی خدا شدند. عده‌ای از آنها با تأیید تلویحی این خبر به باشگاه خبرنگاران گفتند: «قرار است این افراد با پروازی فوق‌العاده و ویژه عازم سفر حج شوند و مقدمات این سفر آماده شده است و در تازه‌ترین لیست محمدرضا گلزار نیز اضافه شد.»
پس از انتشار خبری مبنی بر اعزام هنرمندان به سفر حج تمتع، برخی رسانه‌ها از اعزام فوق‌العاده‌ی الناز شاکردوست و محمدرضا گلزار به این سفر خبر داده‌اند!

باشگاه خبرنگاران که به صدا و سیما وابسته است، می‌نویسد: «الناز شاکردوست، گلزار، لیلا اوتادی و نیکی کریمی در لیست اعزام به حج تمتع قرار داشته و در حال آماده شدن برای اعزام به این سفر هستند. عده‌ای از هنرمندان با تأیید تلویحی این خبر به باشگاه خبرنگاران گفتند: قرار است این افراد با پروازی فوق‌العاده و ویژه عازم سفر حج شوند و مقدمات این سفر آماده شده است. پیش از این گروهی دیگر از هنرمندان مثل مهرانه مهین ترابی، علیرضا خمسه، زیبا بروفه راهی این سفر معنوی شده بودند که هم‌اکنون در خانه‌ی خدا به‌سر می‌برند.»

محمد رضا گلزار و ادامه‌ی پروژه‌ی «حاجی‌سازی» از بازیگران سرشناس سینمای ایران

چهار:حکایت اکبر آقا و رقم پرت گفتن

حتی اکبر عبدی هم می‌داند با مسعود ده نمکی چه برخوردی بکند و نباید در سومین فصل از اخراجی‌ها بازی کند. شاید تأکید رسانه‌ای بر امضای قرارداد سفید با امین حیایی هم به همین دلیل باشد. با اعلام جدیدترین بازیگران اخراجی‌ها در دو فهرست مجزا و نبودن نام اکبر عبدی در این اسامی گمانه‌زنی‌ها درباره‌ی پایان همکاری این بازیگر موفق با مجموعه فیلم‌های اخراجی‌ها به گوش می‌رسد. آخرین فهرست بازیگران این فیلم تا پایان این هفته اعلام می‌شود. در جدیدترین خبر در بخش اخبار برنامه‌ی هفت اعلام شد احتمال عدم توافق ده‌نمکی با عبدی بالاست و مسئولین پروژه اعلام کردند در صورت عدم توافق با عبدی چندین ستاره را برای جایگزینی او زیر نظر دارند. پیش از این و در زمان پیش تولید اخراجی‌های ۲ هم گروه تولید به‌سختی و با رقم بالایی با عبدی به توافق رسیدند. شایعات مختلفی از دلایل این عدم توافق به گوش می‌رسد؛ بعضی اخبار بیماری چند ماه پیش عبدی را دلیل عدم حضورش در این فیلم اعلام می‌کنند. اما خبرهای تأییدنشده‌ای از درخواست اکبر عبدی برای اختصاص درصدی از فروش فیلم به‌عنوان دستمزد و مخالفت تهیه‌کنندگان فیلم حکایت دارد. باید دید آیا مسعود ده‌نمکی حاضر می‌شود ستاره دو قسمت قبلی اخراجی‌ها را کنار بگذارد و فیلمش را بدون بایرام بسازد؟

باز هم اخراجی‌های ده‌نمکی و انصراف محمد عبدی از ادامه‌ی بازی در این فیلم

پنج: نمایش یک فیلم توقیفی دیگر

خبر اکران آتشکار فارغ از بحث درباره‌ی کیفیت فیلم نوید روزهای گرم سینما را می‌دهد. بعداز اینکه معاون سینمایی دولت جدید معرفی شد و تیمش را تشکیل داد، یکی - دو خبر تکان‌دهنده، از تحولاتی اساسی حکایت داشت. اگر فرض کنیم برای مثال رسانه‌ را تیتر اولش معرفی می‌کند، تیتر یک این معاونت جدید خبر رفع توقیف یا تعلیق شدن چند فیلم بود. حرف از «سنتوری» بود و نمایش «به رنگ ارغوان» در جشنواره؛ «به رنگ ارغوان» که به جشنواره‌ی بیست و هشتم فجر رسید و بلافاصله در اکران سینمایی به نمایش عمومی درآمد و بازخوردهای جالبی داشت.

اما در همان جشنواره‌ی بیست و هشتم اتفاقات دیگری هم افتاد که چندان خیر و خوش نبود. حواشی فیلم «هیچ» و بیانیه‌های عبدالرضا کاهانی، یا تنها نمایش فیلم «زمهریر» در سالن مخصوص رسانه‌ها و مطبوعات و اتفاقی تلخ و عجیب که بر سر جلسه نقد و بررسی این فیلم به وجود آمد. همینطور نمایش تک‌سانس برای فیلم «آتشکار» که خبر از بایگانی مجدد این فیلم می‌داد، همه و همه دوباره موج نگرانی‌ها را به راه انداخت. خیلی‌ها آن شروع طوفانی را نمایشی تبلیغاتی از جانب معاونت سینمایی خواندند و مشکلات بعدی در جشنواره را گواهی بر اثبات حرف خود می‌دانستند.اما در حال حاضر خبر از ثبت قرارداد فیلم «آتشکار» رسیده است که به هر حال در این اوضاع خراب بسیار شادمانی‌آفرین است.

شش: سردار، زمان تمسخر مردم کجا بودی؟

سردار باقرزاده رییس بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس با انتقاد از مسائل مطرح‌شده در فيلم «دموكراسي تو روز روشن» نسبت به رزمندگان خبر داده که بنياد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس از نويسنده، كارگردان و معاونت سينمايی وزارت ارشاد به دادگاه شكايت کرده است.

«دموکراسی تو روز روشن» ساخته‌ی علی عطشانی به تهیه‌کنندگی محمد علی زم ساخته شده که امسال در سینماها اکران شد و نسخه‌ی ویدئویی آن به‌تازگی در شبکه‌ی نمایش خانگی منتشر شده است.

باقرزاده درادامه عنوان کرده:‌ بايد ديد كدام بخش از فيلم «دموكراسی تو روز روشن» با معارف ما سازگاری دارد كه وزارت ارشاد و معاونت سينمايی ارشاد مجوز اكران، پخش و توزيع و تصويب آن را صادر كرده است.

وی در ادامه با اظهار تأسف از ساخت اين فيلم بيان كرد: «آيا تهيه‌كننده و كارگردان و هنرمندی كه دست به خلق اين اثر زده، سراغ كتاب‌های دفاع مقدس كه نويسندگان با عشق آنها را تأليف كرده‌اند، رفته است؟ آيا حاضر شده‌اند خاطرات رزمندگان ما را مرور كنند؟ در چه نقطه‌ای از معارف اسلامی ما اجازه داده شده حقايق مسلم تربيتی و اخلاقی ناديده گرفته شود؟»

سردار زمان جنگ و ادامه‌ی شکایت‌ها از هر فیلمی که به‌نوعی به جنگ پرداخته باشد و ده‌نمکی کارگردان آن فیلم نباشد

وی در ادامه يادآور شد: «اين امر فاجعه‌ای برای فرهنگ يك كشور است كه با وجود اين‌همه ذخاير ارزشمند و گران‌سنگی كه نويسندگان ما خلق كرده‌اند، يك تهيه‌كننده و يا كارگردان بر اساس ذهنيت خود اقدام به كاری كند.»
باقرزاده در ادامه ابراز داشت:‌ «حقيقتاً جای بسي تأسف است. صدها رزمنده و فرمانده كه جای زخم جنگ بر بدن دارند، هر يك می‌توانستند به‌عنوان منبع غنی در كنار اين هنرمند باشند. كجای دنيا اين‌گونه چوب حراج به ارزش‌های خود می‌زنند؟»

وی در ادامه گفت: «قلب‌های صدها عاشق شيدای شهيدان و فرهنگ شهدا اجازه سكوت نمی‌دهد، بنده مصمم هستم تا از سوی بنياد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، از نويسنده، كارگردان و معاونت سينمايی وزارت ارشاد به دادگاه شكايت برم.»

وی در اين راستا تصريح كرد: «البته نبايد سكوت كرد، نويسندگان به‌عنوان پيشگامان و مروجان فرهنگ عاشورايی شهدا نبايد سكوت كنند، پس بايد با قلم، پليدی و پلشتی‌ها را عيان كنند تا نشان ‌دهند كه جامعه زنده است.»
وی در خاتمه گفت: «شهدا با دست خالی رفته و از جان خويش نيز دريغ نكردند، پس سزوار نيست اين‌گونه درباره‌ی آنها فيلم ساخت.»

البته جناب سردار توضیح ندادند که زمان ساخت و اکران اخراجی‌ها که همه‌ی ارزش‌های مردم این کشور را به سخره می‌گیرد و شوخی‌های جنسی فراوانی با سربازان ایرانی دارد، کجا بودند که ادعای خسارت کنند و از مسعود ده‌نمکی به خاطر به هجو گرفتن ارزش‌ها و اعتقادات رزمندگان شکایت کنند.

هفت: لباس گشاد برای آقایی بازیگر!

پس از لیلا اوتادی، امیر آقایی نیز از بازی در فیلم سینمایی «پایان‌نامه» به كارگردانی حامد كلاهداری انصراف داد. این بازیگر سینما و تئاتر در یادداشتی آورده است: «نظر به اینكه فیلم‌نامه‌ی «پایان نامه» در مقایسه با نسخه‌ی اولیه دچار تغییراتی شده و این تغییرات بدون اطلاع اینجانب انجام شده، انصراف خود را از بازی در این پروژه اعلام می‌كنم. ظاهراً از روز قبل كامران تفتی به جای اینجانب در «پایان نامه» مشغول بازی شده است. برای دست‌اندركاران این پروژه آرزوی موفقیت می‌كنم.»

پیش از بحث شركت لیلا اوتادی در این فیلم نیز مطرح شده بود كه او پس از حملات سنگینی كه به او شد، فقط چند ساعت پس از بازتاب این انتقادات در رسانه‌ها، در گفت و گو با خبرگزاری پارس از پای شكسته‌اش گفت و موضوع بازی در این فیلم را به‌كلی انکار كرده بود.

شمقدری، معاون سینمایی ارشاد در ارتباط با فیلم «پایان‌نامه» به كارگردانی حامد كلاهداری كه گفته می‌شود فیلمی درباره‌ ندا آقاسلطان است گفت: «نه، این فیلم درباره‌ی چنین موضوعی نیست و من اگرچه فرصت نمی‌كنم تمام فیلم‌نامه‌ها را بخوانم، اما فیلم‌نامه‌ی‌ این فیلم خاص را خوانده‌ام و می‌دانم كه ربطی به این موضوع ندارد.»

از سوی دیگر کارگردان تازه به‌دوران‌رسیده‌ی «پایان‌نامه» به آقایی جواب تندی داده است. کلاهداری گفته است: «ایشان حتی روز اول فیلمبرداری نیز در کار ما حضور داشتند و جلو دوربین رفتند، پس چطور ممکن است تا روز فیلم‌برداری متوجه تغییر فیلم‌نامه نشده باشند و بعد یکباره متوجه تغییر شدند؟ در حالی‌که این تغییرات بسیار جزئی و در راستای سیر منطقی داستان بود که خود امیر آقایی نیز در جریان آن قرار داشت و در نهایت ۱۰ روز قبل از شروع فیلم‌برداری نسخه‌ی نهایی با همان تغییرات جزئی در راستای منطق داستان به همه‌ی بازیگران تحویل داده شد. من در یک چهارچوبی که براساس فیلم‌نامه طراحی شده است دارم کار را جلو می‌برم و شیوه‌ی کارم هم این است که دوست دارم یک نگاه لانگ‌شات‌گونه به کار داشته باشم؛ یعنی از نظرات همه استفاده کنم، اما ایشان بعضاً پیشنهادات عجیب و غریبی می‌داد و دائماً می‌خواست قهرمان داستان باشد که برای من این موضوع قابل قبول نبود. اما در مجموع خوشحالم که امیر آقایی از جمع بازیگران «پایان‌نامه» جدا شد چرا که احساس می کنم لباس این فیلم بر تن آقایی گشاد بود.»

امیر آقایی و ادامه‌ی انصراف از بازی در فیلم «پایان‌نامه»

این در حالی است که شنیده‌های نگارنده حکایت از این نکته دارد که کلاهداری چند اس ام اس تهدیدآمیز مبنی بر ممنوع‌الکار کردن آقایی برایش ارسال کرده است. جالب است بدانید که هانیه توسلی هم با خواندن فیلم‌نامه کلاهداری قرار بود در همان نقشی بازی کند که برای لیلا اوتادی ایجاد دردسر کرد، اما توسلی پس از خواندن فیلم‌نامه به‌شدت با کلاهداری برخورد کرد و فیلم‌نامه را هم برای او پس فرستاد. به هرحال این فیلم ساخته می‌شود و مردم قضاوت می‌کنند که حقیقت در کدام کفه‌ی ترازو قرار دارد.