| رادیو زمانه > خارج از سیاست > فستيوال فيلم > یک ایرانی، آخرین پیام‌آورجشنواره‌ی فیلم تورنتو | ||
یک ایرانی، آخرین پیام‌آورجشنواره‌ی فیلم تورنتو
عارف محمدیروز پنجشنبه ۹ سپتامبر جشنواره‌ی فیلم تورنتو برای سی و پنجمین سال متوالی و امسال طی ۱۱ روز میزبان بیش از ۱۰۰ کشور و ۳۰۰ فیلم خوا هد بود. طی ده سالی که به طور مداوم در فستیوال تورنتو به عنوان نویسنده سینمایی شرکت داشتم، این جشنواره را در مقایسه با جشنواره‌هایی چون مونترآل، برلین، ونیز و کن، بیشتر مکانی برای داد و ستد فیلم‌های غالباً تجاری و به‌خصوص با تمرکز روی سینمای هالیوود و کانادا یافتم. البته با مروری بر سیاست‌های فستیوال و ساختار آن از آغاز تاکنون متوجه آشکار بودن این جریان خواهید شد. اگرچه تعداد فیلم‌های مستقل با ساختارهای صرفاً هنری بسیار کمتر از فیلم‌های عظیم و پرخرج آمریکای َشمالی است، با این حال تماشای دو گونه‌ی سینمایی زیر یک سقف، جذابیت‌های خاص خود را دارد. پیرس هندلینگ مدیر فستیوال هدف از برگزاری جشنواره را چنین توصیف می‌کند: ما خوشحالیم که توانستیم این هدف را دنبال کنیم و حالا پس از ۳۵ سال این فستیوال به یکی از بهترین جشنواره‌های فیلم دنیا تبدیل شده است.
بیل مارشال از اعضاء و بنیانگذاران جشنواره‌ی فیلم تورنتو معتقد است که نه تنها در این ۳۵ سال رشد کردیم بلکه به صنعت سینما در کانادا هم شکل دادیم. فستیوال به سکویی بین‌المللی برای آثار فیلم‌سازان و منبعی برای ارائه آثار جدید و برترکانادایی تبدیل شده است. هنک فن درکولک، یکی دیگر از بنیانگذاران جشنواره‌ی فیلم تورنتو اضافه می‌کند: تا این تاریخ ، ما حدود ده هزار فیلم نمایش دادیم و در سال ۲۰۰۹ با پانصد هزار تماشاگر رکورد تماشاگر در طول دوران جشنواره را شکستیم. فیلم افتتاحیه‌ی جشنواره‌ی تورنتو، «امتیاز، یک هاکی موزیکال» ساخته‌ی مایکل مگ گوان از کانادا و فیلم اختتامیه، «شب آخر» ساخته‌ی مسیح تاج‌الدین فیلمساز ایرانی‌تبار مقیم آمریکا خواهد بود. به این ترتیب تاج‌الدین را باید آخرین پیام‌آور جشنواره ی فیلم تورنتو دانست! تغییرات در جشنواره‌ی امسال امسال مدت جشنواره از ۱۰ روز به ۱۱ روز تبدیل شده و بخش‌هایی همچون نمایش فیلم‌های رایگان و روش‌های جدید خرید یلیت و ارائه دادن راهنمای آسان اینترنتی بخشی از این تغییرات‌اند. داوران مسابقه روبا نادا کارگردان سوریه‌ای‌تبار کانادا که سال گذشته فیلم «به وقت قاهره» را در جشنواره‌ی فیلم تورنتو به نمایش گذاشته بود، اندی بری برنامه‌ساز باسابقه و مجری سابق بی.بی.سی، لوسی امیوت از خبرنگاران باسابقه و بروس سوینی کارگردان فیلم‌های «عروسی آخر» و «هبجان‌زده» از داوران بخش فیلم‌های بلند جشنواره‌ی فیلم امسال هستند.
بخش‌های مختلف جشنواره‌ی فیلم تورنتو جشنواره‌ی فیلم تورنتو دارای ۱۸ بخش است که در این گزارش مهم‌ترین آنها را معرفی می‌کنیم. استادان کلاس درسی برای اهالی سینما در این بخش آخرین آثار فیلم‌سازان برجسته‌ی سینمای جهان روی پرده می‌رود و امکانی فراهم می‌آید تا شیفتگان فیلم‌سازان نامدار دنیا برای اولین بار در سالن‌های سینمای جشنواره آخرین کار آنان را تماشا کنند. برخی از مهم‌ترین فیلم‌هایی که در این بخش به نمایش گذاشته می‌شوند عبارت‌اند از: سیزده آدمکش ( تاکیشی میکه - ژاپن)، فیلم‌های اول فیلم‌سازان کانادایی، کشف فیلم‌سازان کشور میزبان این بخش به فیلم‌سازان تازه‌کار کانادا اختصاص دارد کاترین بوون با «آبشار آمازون»، مایک گلدباخ با «ملت رویایی»، دبورا چو با «هزینه گزاف زندگی»، اولین اثر خود را در جشنواره‌ی فیلم امسال به نمایش می گذارند.
حضور کارگردانان نام‌آشنا این بخش یکی از قسمت‌های ثابت و بااهمیت جشنواره‌ی فیلم تورنتوست. ویترینی از فیلم‌های کانادایی و بین‌المللی با بیشترین تأثیرگذاری از دید کارشناسان فستیوال که بیشتر آنها برای اولین بار در کانادا یا آمریکای شمالی به نمایش درمی‌آید، در این بخش عرضه می‌گردد. کلوب بنگ بنگ )استیون سیلور)،قوی سیاه (دارن آرنوفسکی)، توطئه گر (رابرت ردفورد)،کلفت (ایم یانگ سو)، سخنرانی پادشاه ( تام هوپر)، شهر (ین افلک) و شب آخر( مسی تاج الدین)، نمونه‌ای از این آثارند. «شب آخر»، داستان زوج جوانی به نام مایکل و جوانا است که ظاهراً زندگی خوب و خوشی را در آپارتمان‌شان در منهتن می‌گذرانند. اما یک شب که جوانا در یکی از مهمانی‌های شغلی مایکل شرکت می‌کند، متوجه لحظات مشکوکی بین همیسرش و همکار جوان و زیبایش به نام لورا می‌شود. از اینجا به بعد تخم شک وتردید کاشته می‌شود و گفتگوهای معنادار این زوج در سکانس‌های مختلف زوایای گوناگونی از روایط آنان را آشکار می‌سازد.
مسیح تاج‌الدین متولد تهران و دانش‌آموخته‌ی ادبیات انگلیسی از دانشگاه هاروارد است. او در زمینه‌ی فیلم‌نامه‌نویسی در فیلم‌های لئو و ژاکت همکاری داشته و «شب آخر» اولین فیلم بلند سینمایی اوست. جنون نیمه‌شب، سینمای پرطرفدار وحشت این بخش مخصوص تماشاگرانی است که طرفدار جنبه‌ی وحشی، هراس آورو هیجان‌انگیزسینما هستند. مستقل‌ها: در انتظار سوپر من و حضور بیل گیتس و کن لوچ در کنار هم! این بخش به تماشاگران جشنواره‌ی فیلم تورنتو فرصتی خواهد داد تا در جلساتی با مهمانان سرشناس از دنیای سینما و دیگر حرفه‌ها دیداری داشته باشند و پای صحبت‌های آنها بنشینند و از آخرین فعالیت‌های آنان مطلع شوند.
فیلمسازانی چون آپیچاتپونگ ویراستاکول کارگردان تایلندی، کن لوچ کارگردان انگلیسی، فیلیپ سایمور هوفمن، کارگردان آمریکایی، بروس اسپرینگستن ؛ آهنگساز آمریکایی، استیو نش، بسکتبالیست حرفه‌ای کانادا، لزلی چیلکوت، تهیه‌کننده‌ی آمریکایی و بیل گیتس، چهره‌ی سرشناس دنیای کامپیوتر از چهره‌های مطرح این بخش هستند. ادوارد نورتن بازیگر و مایکل مور مستندساز جنجالی آمریکا از اداره‌کنندگان جلسات این بخش‌اند. در انتظار سوپر من یکی از برنامه‌های جذاب در این بخش خواهد بود. دیویس کاگن‌هایم، کارگردان فیلم «یک حقیقت دست‌نیافتنی» که در کمپین الگور در رابطه با گرمایش کره‌ی زمین فعالیت می‌کرد، این‌بار با مستند در «انتظار سوپر من» نگاهی منتقدانه به سیستم آموزش و پرورش آمریکا دارد. او در این مستند از زبان تعدادی از دانش‌آموزان و خانواده‌هایشان این مشکل را موشکافی می‌کند. پس از نمایش این فیلم ، تماشاگران در جلسه پرسش و پاسخ با کارگردان فیلم؛ لزلی چیلکوت (تهیه کننده) جفری کانادا ( مربی آموزشی) و بیل گیتس شرکت خواهند کرد. نکته‌ی جالب حضور دو چهره‌ی سرشناس از دو جایگاه متضاد در بخش مستقل‌هاست: کن لوچ، فیلمساز و نماینده‌ی اندیشه چپ در سینما و بیل گیتس نمادی از سرمایه داری مدرن. شهر به شهر، زنده باد استانبول این یخش نوپای جشنواره‌ی فیلم تورنتو که از سال گذشته به مدیریت کامرون بیلی افتتاح شد و در اولین دور خود با انتخاب تل آویو باعث جار و جنجال و اعتراض و بایکوت فستیوال از سوی چند هنرمند مطرح مثل کن لوچ شد، امسال شهرتوریستی استانبول را برگزیده تا اعتراضات وارده به انتخاب سال قبل را به گونه‌ای جبران کند. ده فیلم بلند و هفت فیلم کوتاه در این بخش که «زنده باد استانبول» نامیده شده به نمایش درخواهد آمد و با عنوان چشم‌انداز سینمای ترکیه آثار فیلم‌سازان استانبولی و مسایل سیاسی و اجتماعی جاری در بستر این شهررا از دیدگاه آنان آشکار می‌سازد. پلین اسمر با فیلم ده تا یازده، امره شاهین با فیلم «چهل»، زکی دمیر کوبوز فیلمساز فقید و مطرح ترکیه با فیلم «بلوک»، نوری بیلگه جیلان یکی از بهترین فیلم‌سازان سینمای معاصر با فیلم درخشان «دوردست» ( برنده جایزه بهترین فیلم خارجی از جشنواره‌ی فیلم کن ) رها اردم با فیلم «تنها آفتاب درخشان من»، اوزلم سولاک با فیلم «دوازده سپتامبر» و تایفون پیر سلیم اوغلو با فیلم «مو» از چهره‌های مطرح سینمای ترکیه در این بخش هستند.
سینمای معاصر جهان، شکارچی، سهم سینمای ایران این یخش جذاب جشنواره‌ی فیلم تورنتو، هر سال ده‌ها فیلم از سراسر دنیا را با عنوان اولین نمایش جهانی یا بین‌المللی در کانادا به نمایش می‌گذارد. امسال نیز حدود ۴۵ فیلم از کارگردانان سراسر دنیا و از کشورهایی مثل ایران، چین، اسراییل، فنلاند، روسیه، ایرلند، کره جنوبی، اسپانیا ، تایلند و برخی کشورهای دیگر برای اولین بار در این فستیوال به روی پرده خواهند رفت. بعد از «شوک» ساخته‌ی فنگ چیاگانگ از چین، «همه چیز درباره عشق» (آن هوی از هنگ کنگ)، «هرچه که تو می‌خواهی» (اچرو ماناس از اسپانیا)، «سرنوشت بد» (کریستین پتری از سوئد)، «اتفاقات خوش» (ایزابل اشتور از آلمان)، «لبه» (الکسی اوشیتل از روسیه)، «چهارمین پرتره» (چونگ مونگ هونگ از تایوان)، «شکارچی» که تنها نماینده‌ی سینمای ایران در جشنواره‌ی فیلم امسال است، داستان جوانی به نام علی را به تصویر می‌کشد که پس از آزادی از زندان در جایی به عنوان نگهبان شب مشغول به کار می‌شود. یک روز که از کار به خانه برمی‌گردد، متوجه غیبت همسر و دختر شش ساله‌اش می شود. پس از جستجوی فراوان در خیابان‌های بحران‌زده و روزهای مقارن با جنبش سبز پی به قتل همسرش در مقابله‌ی پلیس با تظاهرکنندگان می‌شود و از اینجا به بعد برای پی بردن به واقعیت ماجرا در شهر تهران پرسه می‌زند...
رفیع پیتز متولد مشهد و دانش‌آموخته‌ی سینما در لندن در سال ۱۹۹۱ساکن فرانسه شد و اولین فیلم کوتاهش را با نام «در تبعید» در این کشور ساخت. فصل پنجم، صنم و زمستان از دیگر آثار بلند این فیلمساز اند. دیدگاه، زمانی برای فیلم‌سازان جوان و بی پروا بخش «دیدگاه» به فیلم‌سازان آوانگارد و یا پیشرو از گوشه و کنار دنیا اختصاص دارد. کارگردانانی که در صدد شکستن مرزها هستند و به دنبال مفهوم دیگری از سینما در برابرسینمای غالب و رایج (main stream) می‌یاشند. «مسکو» ساخته‌ی مایکل نایمن از انگلستان، «وعده‌های نوشته بر آب» ساخته‌ی وینسنت گالو از آمریکا، «زندگی مفید» (ویروژ از اروگوئه)، «ماهی سرد» (سیون سونو از ژاپن)، «میکروفن» (احمد عبدالله از مصر) نمونه‌ای از آثاری است که در این بخش از جشنواره به نمایش درمی‌آید. کشف: در جستجوی ایده های نو در این بخش همان‌طور که از نامش پیداست، ۲۷ فیلم از فیلم‌سازان نوپا به نمایش گذاشته می‌شود. کمیته‌ی انتخاب آثار این فیلم‌سازان را متفاوت و تأثیرگذار تشخیص داده و با نمایش این فیلم‌ها تلاش می‌کند آثار فیلم‌سازان تازه‌کار اما بااستعداد را معرفی کند. «پاییز» ساخته‌ی امیر بشیر از هند، «سرزنش» (مایکل هنری از استرالیا)، «مراسم» (ماکس وینکلر ازآمریکا)، «داخل آمریکا» (باربارا ادر از اتریش) «ماندو» (ابراهیم سعیدی از عراق) «زفیر» (یلما باس از ترکیه ) «چیزی که بیشتر دوست دارم» (دلفینو کاستاگنینو از آرژانتین) «پیانو در کارخانه» (ژانگ منگ از چین) تعدادی فیلم‌هایی هستند که در این بخش به نمایش گذاشته می‌شوند. نمایش رایگان جشنواره تورنتو به مناسبت سی و پنجمین سال برگزاری‌اش بخشی را به صورت نمایش رایگان تقدیم عاشقان سینما می‌کند. فیلم‌هایی منتخب از دوره‌های قبل فستیوال همچون «زیبایی آمریکایی» ( سام مندس)، «جدا افتاده از او» (سارا پولی)، «تصادف» (پل هیگس)، «شاهزاده عروس» (راب راینر)، «آب» (دیپا مهتا) برخی از آثارمنتخب در این بخش هستند.  |
||
