قصه‌ی مسیح و بشارت منجی

نادر افراسیابی

سریال تلویزیونی «بشارت منجی» ساخته‌ی نادر طالب‌زاده که در خرداد ماه، روزهای یکشنبه از شبکه‌ی یک صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش می‌شد، با اعتراض گسترده‌ی مسیحیان لبنان مواجه شد. به مناسبت آغاز ماه رمضان شبکه‌ی تلویزیونی المنار، وابسته به حزب‌الله لبنان و شبکه‌ی تلویزیونی ان بی ان سریال «بشارت منجی» را پخش می‌کردند. در اثر اعتراض مسیحیان لبنان این دو شبکه‌ی تلویزیونی با انتشار اعلامیه‌ای به این بهانه که قصد تحریک احساسات مذهبی مسیحیان را نداشتند، پخش «بشارت منجی» را متوقف کردند.

«بشارت منجی» ساخته‌ی نادر طالب‌زاده بر اساس روایت برنابا به زندگی حضرت مسیح می‌پردازد. برنابا که به قبیله‌ی «له‌وی» در اسرائیل تعلق داشت، در قبرس درگذشت و در قبرس از او به عنوان یک شهید یاد می‌کنند. در انجیل چندین بار از او یاد شده است، اما با این حال جزو حواریون مسیح به شمار نمی‌آید. برنابا در رم موعظه کرده، اسقف اعظم مایلند بوده و روایت می‌کنند که کلمنس را در رم غسل تعمید داده است.

بر اساس انجیل به روایت لوقا، برنابا نخستین جامعه‌ی مسیحی در اورشلیم را تأسیس کرد. این امر اما از نظر تاریخی اثبات نشده و محل تردید است.

در انجیل آمده که برنابا و پاول با هم اختلاف عقیده داشتند. برنابا شام آخر مسیح را انکار می‌کرد و ادعا می‌کرد که مسیح مصلوب نشده است. در انجیل به روایت برنابا که در قرن ششم میلادی نوشته شده است، آمده که پیامبر راستین حضرت محمد است و مسیح بشارت‌دهنده‌ی اوست. مسلمانان در بحث‌هایی که با مسیحیان دارند، روایت برنابا را مرجع قرار می‌دهند و معمولاً به این روایت استناد می‌کنند.

«بشارت منجی» هم به این روایت نظر دارد و مسیح را در واقع پیام‌آور پیامبری حضرت محمد جلوه داده است. مسیحیان انجیل برنابا را انجیل دروغین می‌خوانند و از برنابا به عنوان برنابای دروغین یاد می‌کنند که هرگز در فلسطین زندگی نکرده و با حضرت مسیح نشست و برخاست نداشته است. حتی برخی از مسیحیان اعتقاد دارند که اتجیل برنابا در قرن چهاردهم میلادی نوشته شده و تلاش می‌کنند با روش‌هایی که در شناخت متن وجود دارد، عدم اصالت این متن را ثابت کنند.

نادر طالب زاده بر اساس سریال «بشارت منجی» یک فیلم سینمایی هم به همین نام ساخته که در جشنواره‌ی فجر به نمایش درآمد و در برخی محافل سینمایی غرب مورد توجه واقع شد. شبکه‌ی سی ان ان با طالب‌زاده به این مناسبت مصاحبه کرد.

نادر طالب‌زاده، کارگردان سریال «بشارت منجی»

نادر طالب‌زاده در گفت و گویی درباره‌ی «بشارت منجی» گفته بود: «معتقدم که بهترین زبان برای تحلیل واقعه‌ی پسر خدا نبودن مسیح، فیلم است؛ چون یک معجزه‌ای رخ می‌دهد و در پس این معجزه، به عیسی پسر خدا می‌گویند و بعد اتفاقاتی می‌افتد و بعد از این که معجزه اتفاق افتاد، شبهه می‌شود که این شخص معجزه‌کننده، خداست یا پسر خدا و بعد به این شبهه می‌پردازیم. تا به حال مسیحیان این را نشنیدند و ما می‌خواستیم حرفی بزنیم که تا به حال نشنیدند.

در این فیلم گروه افراطیون تندرو و شمشیر به دست و خنجرکشان مقدس، افرادی از نوع بگین و آریل شارون و... هستند که یهودی‌اند. افراطیون خنجر به دست که در تاریخ به آنها zeilt می‌گویند یا غیوران که در واقع ولی خدا در میان آنهاست و با او کاری ندارند؛ چون حقیقت‌طلب نیستند و حقیقتی را نمی‌خواهند و فقط نفع خودشان را می‌خواهند و این را ما توانستیم در فیلم بیاوریم. در فیلم‌های دیگری که مسیحی‌ها ساختند، گروه خنجرکشان مقدس یا وجود ندارند و یا خیلی بد مورد تحلیل واقع شده‌اند. خنجرکشان مقدس در واقع مثل خوارج هستند و چون در تاریخ اسلام ما مشابه آنها را داشتیم، توانستیم خوب به این موضوع بپردازیم.»

طالب‌زاده همچنین پس از اعتراض‌های مردم به انتخابات سال گذشته در یک برنامه‌ی زنده در صدا و سیما شرکت کرد. مجری برنامه از او پرسیده بود: «چرا حماسه‌ی نهم دی آنطوری که باید و شاید برای رسانه‌های داخلی ما مهم نیست اما برای رسانه‌های خارجی و حتی در مواردی مشابه که بسیار کمرنگ‌تر از این حماسه هم بوده با رنگ و لعاب بسیاری پوشش داده می‌شود؟» و طالب‌زاده در پاسخ گفته بود: «اینجا جایی است که باید برخی واقعیت‌ها را گفت و من مجبور شدم یک چیزهایی را بگویم. وقتی رسانه‌های ما حرف نمی‌زنند، خب آنها حرف می‌زنند. این همه وقت است که رسانه‌های ما سکوت می‌کنند و هیچ خبری را منتشر نمی‌کنند خب آنها می‌گویند چه اشکالی دارد که حرف‌های مخالفان را هم در رسانه ملی پخش کنید؟» پس از این سخنان برنامه‌ی تلویزیونی قطع شد، اما برای طالب‌زاده مشکلی به وجود نیامد.

تلویزیون المنار رسانه‌ی رسمی حزب‌الله لبنان است و از آن به عنوان «تنها بازوی رسانه‌ای حزب» یاد می‌کنند. این شبکه‌ی تلویزیونی در سال ۱۹۹۱ تأسیس شد و با تلویزیون جمهوری اسلامی ایران در تعامل و پیوند تنگاتنگ قرار دارد. المنار که در آغاز فقط به مقاومت فلسطینی‌ها در برابر ارتش اسرائیل می‌پرداخت، از سال ۲۰۰۰ و پس از آنکه از طریق ماهواره‌ی «عرب ست» روی آنتن رفت، به مسائل اسلامی هم می‌پردازد و بیشترین تأکیدش بر علوم اسلامی است

از طریق این رسانه همچنین نوعی ناسیونالیسم عربی که از آن به عنوان گفتمان «عربی، اسلامی» یاد می‌کنند تبلیغ و ترویج می‌شود. چندی است که المنار رویدادهای افغانستان را هم پوشش می‌دهد و بدین ترتیب تلاش می‌کند در خاورمیانه تأثیرگذار باشد. این شبکه‌ی تلویزیونی به خاطر شعارهای ضداسرائیلی و رویکرد ایدئولوژیکش به برخی مسائل در اروپا با محدودیت‌هایی روبروست. برای مثال در آلمان پخش برنامه‌های المنار در اماکن عمومی ممنوع است. فرانسه از همکاری با المنار پرهیز دارد و آمریکا این شبکه را در فهرست سازمان‌های تروریستی گنجانده است.

طالب‌زاده اعتقاد دارد که زندگی حضرت مسیح به دلیل انحصار رسانه‌ای در غرب تاکنون درست روایت نشده است. او در گفت و گویی به این موضوع اشاره می‌کند و می‌گوید: «اینها را من تا حالا نشنیده‌ام و مسیحی‌ها هم تا حالا نشنیده‌اند؛ چون هر وقت می‌خواهند این حرف‌ها را بگویند، باید از یک رسانه‌ای بگویند و این گفته نمی‌شود؛ چون رسانه‌ها در دست صهیونیست‌هاست؛ بنابراین قصه مسیح، هیچ وقت درست بیان نشده است.»