«آدم، آدم است»

مرسده هاشمی

در ماه دسامبر نمایشی از رضا گوران در هلند به روی صحنه خواهد رفت که کار مشترکی از هلند و ایران است و متنی از برتولت برشت که با توجه به شرایط امروز جهانی وحضور سربازان امریکایی درعراق، توسط وی به روز شده است. داستان این نمایش، با عنوان «آدم، آدم است» درباره‌ی سه سرباز امریکایی است که در یک دزدی از مسجدی در عراق، یکی از آنان گیر می‌افتد و آن‌ها به دنبال کسی برای جایگزین کردن او هستند و... . به همین بهانه با رضا گوران به گفت‌وگو نشسته‌ایم.

دستمایه شما برای تهیه‌ی طرح این نمایشنامه چه بوده است؟

من متنی را از برشت آدابته کرده‌ام و با توجه به مسائل روز به رنگ کنونی درآورده‌ام و شما داستان را در عراق امروز می‌بینید و جنگ کنونی در این منطقه.

آیا این اولین تجربه شما با یک گروه غیر ایرانی‌ست؟

بله؛ ما اجرای دیگری در تهران داشتیم که کنسول هلند در تهران آن را دیده بود و به ما پیشنهاد یک کار در هلند را داد که در واقع این نمایش محصول مشترک ایران و هلند می‌باشد.

همه عوامل این اجرا هلندی هستند؟

خیر؛ بازیگران هلندی هستند اما جز خود من، طراح صحنه و لباس آقای سیامک احصایی و دستیار اول کارگردانی هم آقای نورالدین حیدری ماهر هم از ایران تشریف آورده‌اند.

به عنوان اولین تجربه محصولی مشترک، چه مقایسه ای دارید بین تکنیک و سبک اجرا، اعم از بازی و صحنه و سالن؟ چه تفاوت‌هایی بیشتر چشمگیر هستند؟

از لحاظ امکانات سخت‌افزاری، مانند کیفیت سالن و امکانات صحنه، صدا، نور و غیره مسلماً امکانات این‌جا بهتر از آن‌چه که در ایران داریم هست. اما در مقایسه‌ فن بازیگری، کیفیت کار در ایران به مراتب بهتر و جدی‌تر از این‌جاست.به طور کلی هنر نمایش در ایران بسیار جدی‌تر ارائه می‌شود تا در هلند.

در ایران موضوع را جدی‌تر می‌گیرند و این به واسطه‌ی شرایط زندگی و اجتماعی ایران هست. جامعه هلند، جامعه‌ای بی دغدغه و سطحی است. شاید بخواهند این‌طور نشان بدهند که با دنیا در جریان هستند و دغدغه‌های مردم رادرک می‌کنند، اما چون از دور دستی بر آتش دارند و جامعه‌ای مرفه هستند، درکی عمیق از اوضاع ندارند و این روی هنر آن‌ها هم بی‌تأثیر نبوده، چرا که طبیعت هلندی‌ها، از دور به ماجراها نگاه کردن هست؛ پس دغدغه‌های بزرگ ما برایشان قابل درک نیست و این حاصل دلچسبی در بر ندارد. البته تجربه‌ی دلچسبی هست، اما برای خودشان.

این کار را تا به حال در هلند اجرا هم کرده‌اید یا هنوز در مرحله تمرین هستید؟

بله اجرا هم داشتیم و افرادی هم برای تماشای نمایش آمده بودند.

با چه واکنش‌هایی روبه رو شده‌اید؟

براشون جالب بوده. خیلی واکنش‌های مثبت دیدم و برداشت‌های جالبی ازشون شنیده‌ام؛ البته خیلی طبیعی هست که از یک کار، همه خوششان نیاید. واکنش ها مختلف بوده، اما خیلی‌ها براشون جالب بوده و پسندیده بودند. سبک کار ما خیلی آرام و آهسته بوده و با سبک خودشان خیلی فاصله دارد. من سعی کردم که ایده‌های خودم را داشته باشم و برایم جالب بود که نظرات مختلف را از زوایای دید مختلف ببینم.

خودتان این تجربه را چطور ارزیابی می‌کنید؟

تجربه‌ی خیلی خوبی بود. می‌توانست بهتر از این‌ها باشد و این‌ها همه به شرایط تولید بستگی دارد. اگر بخواهم که این تجربه را دوباره تکرار کنم، دوست دارم که قطعاً درشرایط بهتری این کار را بکنم؛ با بهبود بخشیدن به دو فاکتور مهمِ تولید و پشتیبانی.

من خیلی خوشحالم که این باب هم باز شده و بهتر هم خواهد شد اگر که این مورد دوطرفه باشد؛ یعنی هلندی‌ها هم کار به ایران بیاورند و آن‌ها هم با نمایش ایران آشنا بشوند. آن‌ها تصور نمی‌کنند که نمایش در ایران این‌قدر پیشرفته‌تر از این‌جا باشد و خوب خواهد شد که این تجربه متقابل، برای هلندی‌ها هم ممکن بشود.

ما در واقع در این مدت بسیار چالش فرهنگی و ایده‌پردازی داشتیم و این به دلیل تصورشان از هنر نمایش در کشور ما بود و تجربه‌ی بسیار جالبی بود این همکاری و این اجرا.

برای اطلاعات بیشتر در مورد این کارگردان و آشنایی با کارهایش می توانید به این سایت نگاه کنید.