اکران نوروزی در سینماهای ایران

زهرا نعیمی

ایام نوروز یکی از آن زمان هایی است که به نظر، همه چیز تعطیل می شود و کل ایران در یک لایه زیرین از پوسته خودش به سر می برد. در واقع هم همینطور است و اگر هم اتفاقی باشد خیلی آرام سر و صدایش درمی آید؛ اما این قضیه در یک مورد صدق نمی کند.

اگر باور داشته باشیم که اصولا سینما بهترین مکان فرهنگی برای با خانواده رفتن در ایران است و اگر تجارب گذشته را دست مایه قرار دهیم آن وقت به تمام عوامل سینما از تهیه کننده و پخش کننده و غیره حق می دهیم اینطور بر سراکران نوروزی خون به پا کنند.

باران کوثری و صابر ابر در فیلم «دایره زنگی»

در نوروز 87 به طور قطع چهار فیلم "زن دوم" ، "به همین سادگی"، "دایره زنگی" و "مجنون لیلی" به روی پرده خواهند رفت و در مورد باقی فیلم های هنوز لیست کاملی در این خصوص ارایه نشده است.

صحبت درباره اینکه کدام یک از این فیلم ها شانس بیشتری برای فروش دارد کمی سخت است.
اگر قرار بود درباره مخاطب سینمای متفاوت و فرهیخته حرفی گفته شود این کار کمی آسان تر بود. آن وقت بازیگرها و موضوع طنز، دیگرملاک نبودند و همین که فیلم درخوری بر پرده باشد کافی بود.

اما مخاطب سینما را عموم مردم تشکیل می دهند و البته وقتی قرار باشد انتخابی برای ایام نوروز باشد این انتخاب ها ملاک های جانبی دیگری هم به خود می گیرد؛ مثلا اینکه فیلم تلخ خیلی مورد استقبال قرار نمی گیرد هرچند خوب باشد. چنانکه فیلم "خون بازی" دقیقا به همین دلیل با استقبال عمومی مواجه نشد. (البته این دلیل ، جدا از قرق کردن گیشه نوروزی 86 با اکران "اخراجی" ها ذکر شد.) و اگر در جشنواره فجر هم جوایزی به خود اختصاص نمی داد احتمالا کمتر از این ها دیده می شد.

چندسالی هست که فیلم های طنزاز هر نوع که باشد ، گیشه را در اختیار می گیرند چنانکه صاحبان فیلم های پرخرج غیرطنز دایم در حال رایزنی هستند تا فیلمشان با کمدی ها همزمان اکران نشود.

از این نظراگر فکر کنیم طنز، مهمترین ملاک برای گیشه باشد در میان فیلم های امسال "دایره زنگی" دارای این امتیاز هست و البته خوشبختانه به معنی واقعی ، یک طنزخوب با فیلمنامه ای بسیار خوب است و قطعا هجو نیست .فیلمی که طنزش به همراه انتقال پیام و حرفی است و به کمک موضوعی چون ماهواره، کل جامعه ایران را با به تصویردرآوردن انواع خانواده های ایرانی و فرهنگ های متفاوتشان به نقد می کشد.

فیلمنامه ای که اصغر فرهادی نوشته و پریسا بخت آور آن را کارگردانی کرده است.
یکی از جذابیت های فیلمنامه چیدن اتفاقات مرتبط با هم در طول فیلم است که دایم غافلگیرمان می کند و هرکدام از این اتفاقات و غافلگیری ها هربار با موجی از خنده همراه است. (در اکران خصوصی این فیلم که با حضور عوامل آن بود، بارها صدای خنده شنیده می شد.) ضمن اینکه کمتر فیلم دو ساعتی ایرانی است که بیننده اش را خسته نکند و البته "دایره زنگی" یکی از همین هاست.

امتیاز دیگر این فیلم حذف از بخش مسابقه جشنواره فجر بود که به خاطر اصلاحیه های فراوانی که باید در موردش انجام می گرفت و نگرفت، تنها یک اکران داشت و دوباره از جدول نمایش خط خورد. مسلما این قضیه، کنجکاوی مخاطبان را برمی انگیزد و یکی از عناصر جذب مخاطب این فیلم خواهد بود.

در اینجاست که می توان نتیجه گرفت حذف از بخش مسابقه جشنواره خیلی هم بد نیست و چه بسا به عمد و با هوشیاری انجام گرفته باشد.

اما جدا از این قضایا بازیگران مطرح بسیار در این فیلم خود یکی دیگر از عوامل پیش بینی گیشه پررونق "دایره زنگی" است که با کارگردانی خوب، نقش های خوبی را ارایه می کنند؛ از نقش چند دقیقه ای حامد بهداد و مهدی پاکدل گرفته تا نقش اصلی باران کوثری و صابر ابر و نقش های گوهر خیراندیش و مهران مدیری و امین حیایی و بهاره رهنما.

گفتن این نکته هم بد نیست که این فیلم را "اجاره نشین ها" ی دهه 80 نامیده اند و تهیه کننده اش فروش میلیاردی برای آن پیش بینی کرده است.

«مجنون لیلی» از فیلم های موفق نورزوی امسال

اما در خصوص هنرپیشه محوری که بی شک فروش خوب را تضمین می کند ، "مجنون لیلی " گویا موفق خواهد بود.

اگر تمامی هنرپیشه های این فیلم را کنار بگذاریم همان محمدرضا گلزار بس است تا تهیه کننده نفس راحتی بکشد .به خصوص اینکه فیلم مضمونی عاشقانه هم داشته باشد (در فصل بهار هم که کلا تمایل آدم ها به موضوعات عاشقانه به طور غریزی افزایش دارد)، حالا چه گلزار نقشی در این عشق داشته باشد و چه نداشته باشد.

الناز شاکردوست، حمید گودرزی، حامد بهداد، نیما شاهرخشاهی، السا فیروزآذر، یوسف تیموری، گلاره عباسی، احمد پورمخبر، رامین راستاد، ابوالفضل پورعرب، رضا رویگری و ... نیز از دیگر بازیگران "مجنون لیلی" به کارگردانی قاسم جعفری هستند.

"مجنون لیلی" عاشقانه‌ای شهری است که دو شخصیت اصلی قصه آن فرهاد و پروانه به عنوان نماد عشق‌های اسطوره‌ای در مسیری پرفراز و نشیب کنار هم قرار می‌گیرند، اما روز ولنتاین حادثه‌ای مسیر زندگی این دو دلداده را تغییر می‌دهد و هر کدام به شناختی جدید از عشق و دوست داشتن می‌رسند.

"به همین سادگی" برشی کوتاه از زندگی عادی یک زن خانه دار

اما "به همین سادگی " که از امتیازعنوان بهترین فیلم جشنواره برخوردار است ، فیلمی اجتماعی و دقیقا مطابق عنوانش است که هرچند با پرداختی خوب ، موضوعی تازه را بر پرده عرضه کرده اما شاید مخاطب نوروزی را نتواند خیلی مجاب کند تا برای آن در صف بایستد و دست آخر فیلمی ساده و بی آلایش را ببیند.

بی آلایشی فیلم اگرچه مزیت اصلی "به همین سادگی" است و شاید مهمترین وجه آن که به خوبی به فیلم نشسته است ، و اگرچه روزمرگی انسان امروز را با حس همیشگی عقب ماندن از دنیا ، به بهترین شکل تلفیق می کند اما موضوعی است که به تامل احتیاج دارد و کمی تیزبینی. دو عنصری که مخاطب خاص ـ نه به معنی رایج آن ـ خود را می خواهد و دست کم این دو صفت را نمی توان برای تماشاگران نوروزی توقع داشت.

تماشاگرانی که در این ایام نمی خواهند خاطرشان به مدد تامل، اندکی مکدر شود حتی با چیزهایی که نه به صورت واقعی، بلکه مشکوک به مکدر کردن هستند. اما از طرفی رضا میرکریمی و آثارش شناخته شده هستند و ولع دیدن اثری از این کارگردان معمولا در میان مخاطبان وجود دارد.

"به همین سادگی" برشی کوتاه از زندگی عادی یک زن خانه دار را روایت می کند که دقیقا هیچ اتفاق خاصی در آن برش رخ نمی دهد و اتفاقا قصد میرکریمی هم در به نصویرکشیدن همین برش هایی از زندگی است که اتفاقی درآن ها رخ نمی دهد و اینکه مصائب یک زن توسط کارگردانی مرد گفته می شود، فیلم را از نظر مضمون و نوع نگاه موجود در آن در نوع خود جالب و دیدنی کرده است.

محمدرضا فروتن و نیکی کریمی در نمایی از «زن دوم»

"زن دوم" داستان زندگی عاشقانه زنی به نام مهتاب و چهارمین ساخته سامان مقدم است.
مقدم از آن دسته کارگردان هایی است که فیلم هایش یک ویژگی مهم دارد و آن خوش ساخت بودن آن هاست. مقدم هرچند فیلم های زیادی نساخته اما در هر ژانری که کار کرده از اجتماعی و طنز با اسقبال مواجه شده. فیلم های مکس و کافه ستاره اش به عنوان آخرین کارهای او خاطره ای خوب از او در ذهن مخاطبش باقی گذاشته اند و این بار موضوعی عاشقانه که باید دید از پس چنین سوژه ای چگونه برآمده است.

زن دوم محصول سال 85 است و از فیلم هایی است که مدت زیادی در نوبت اکران بوده است و این انتظار حالا با اکران نوروزی اش شاید به خوبی جبران شود. محمدرضا فروتن هم که پس از "قرمز" در نقش مرد عاشق پیشه سینما در ذهن تماشاگران نقش بسته در کنار نیکی کریمی زوج این فیلم را تشکیل می دهند که در کنارعنوان فیلم کمی مخاطب را برای رفتن به سینما هل می دهد.

"زن دوم" داستان زندگی عاشقانه مهتاب است که با رسیدن خبری به بحران کشیده می‌شود، آدم‌هایی از گذشته فراموش شده هر کدام پا به ماجرا می‌گذارند که هر یک تعریفی متفاوت از عشق و حق با خود آورده‌اند. حادثه بر همه چیز سایه می‌افکند و بهرام و مهتاب در موقعیت انتخابی دشواری قرار می‌گیرند.

نیکی کریمی، محمدرضا فروتن، امیر آقایی، آناهیتا نعمتی، سحر زکریا و مهتاج نجومی بازیگران فیلم هستند.

فیلم های نوروز با چند روز این طرف آنطرف از 27 اسفندماه به روی پرده خواهند رفت.
ضمن اینکه سینما آزادی تهران نیز در این ایام فيلم "فرزندان آدم" ساخته آلفونسو كوران را از روز سه شنبه هفته جاري (بيست و هشتم بهمن ماه) به نمایش خواهد گذاشت. فرزندان انسان داستاني تخيلي را از تجمع بحران‌هاي هويتي و معنويتي انسان‌ها به تصوير مي‌كشد.

در اين فيلم كه محصول 2006 كشورهاي آمريكا، انگليس و ژاپن است، بازيگراني چون جوليان مور، كلايو اوون، مايكل كين و پيتر مولان نقش آفريني مي‌كنند.

در هر حال انتخاب ها برای اکران نوروزی به نظر رقابتی ایجاد خواهد کرد و شاید با کمی خوش بینی، شوروشوق سینمارفتن را بتوان دوباره در میان مردم دید و از این نظررکود سینما را که تقریبا یکسالی هست ، جا خوش کرده همراه با گردو خاک سال کهنه بیرون کرد .