فرسودگی دنیا

سعید شکیبا

سفر نیازی به دلیل ندارد؛ سفر خود دلیل سفر است. دیری نمی‌گذرد که در می‌یابیم که سفر قائم به ذات خویش است. چنین می‌پنداریم که این ماییم که برنامه‌ریز سفر هستیم. اما به زودی این سفر است که بر ما چیره می‌شود.

نیکولا بوویه نویسنده، جهانگرد و عکاس سوییسی در دوران خود تأثیرگذار بوده است. در سال ۱۹۲۹ در شهر ژنو به دنیا آمد و خیلی زود به سیر و سفر علاقه‌مند شد. از این رو مشتاقانه داستان‌های ژول ورن، رابرت لویی استیونسن و جک لندن را مطالعه می‌کرد. در سن ۱۷ سالگی به سفرهای تفریحی پرداخت که این سفرها سرآغازی برای سیاحت‌های بعدی او شد؛ بی آن که منتظر نتایج امتحانات حقوق و ادبیات خود بماند.

در ماه ژوئن ۱۹۵۳ با دوست خود تییری ورنه سوار بر یک فیات توپولینو راهی سفر شد. سفری تا دسامبر ۱۹۵۴ که در طول آن از یوگسلاوی، ترکیه، ایران و پاکستان گذشتند. نیکولا بوویه به تنهایی به افغانستان و هند سفر کرد و سپس در سیلان، کتاب «ماهی-عقرب» را نوشت. پس از سیلان راهی ژاپن شد که نتیجه آن کتابی به نام «رویدادهای ژاپن» است.

راه و رسم دنیا:
حاصل سفر اول کتابی است به نام «راه و رسم دنیا»
مهم‌ترین ماجراهای این کتاب در ایران روی می‌دهد و در ادبیات فرانسه جایگاه ویژه‌ای کسب می‌کند. این کتاب هوشیارانه با طنز و طعنه تصویری از دنیایی ترسیم می‌کند که از ساده‌ترین ارتباطات فرهنگی نشأت می‌گیرد.

او با محروم ساختن خویش از امکانات مادی و معنوی و رهایی از آموخته‌های پیشین خود با فرهنگ‌های مختلف آشنا می‌شود که در او احساس آزادی، شور و عواطف عمیقی را پدیدار می‌سازد. این زائر منحصر به فرد که به خود لقب «پرگرن» داده بود به دانش عمیق و زیرکانه‌ی دنیایی دست یافت که مختص رهنوردان است که آهسته و پیوسته می‌روند. تجربیات او در اثر گذشت زمان زلال‌تر و در مسیر حافظه کم‌رنگ‌تر شد و به یاری تخیل به رشته‌ی تحریر در آمد. در قالب روایتی «هستی‌گرا» که به فلسفة زندگی نزدیک‌تر است تا یک سفرنامه‌ی روایتی.

فرسودگی دنیا:
سفارت سوئیس در ایران تجلیلی از این فرد در تهران انجام می‌دهد. به واسطه‌ی یک نمایشگاه عکس و بازخوانی‌های مختلف از این اثر. از ۸ تا ۱۳ سپتامبر ۲۰۰۷ برابر با ۱۷ تا ۲۲ شهریور ۱۳۸۶، که امکان آشنایی بیشتر با این شخص را فراهم خواهد ساخت.

عکس‌های این مجموعه از فردریک لوکلو عکاس بلژیکی ساکن فرانسه است که ۴۰ سال بعد همان سفر نیکولا بوویه را طی کرده و حاصل آن، یک مجموعه عکس است به نام «فرسودگی دنیا» که می‌توان امروز در خانه‌ی هنرمندان ایران از آن لذت برد. سخنرانان روز افتتاحیه، فیلیپ ولتی سفیر سوئیس در ایران، سابین اولمان مسئول امور فرهنگی سفارت سوئیس در ایران، علی دهباشی و ناهید طباطبایی هستند.