نصرت کریمی: هنرمندی خردمند

عصر روز شنبه، بیست و دوم اردیبهشت‌ماه، مراسم بزرگداشت نصرت کریمی با حضور اساتیدی همچون جمشید مشایخی، خسرو سینایی، و مرضیه برومند برگزار شد.

شب نصرت کريمی

در ابتدای مراسم علی دهباشی، سردبیر مجله‌ی بخارا، با اشاره به فعالیت‌های مختلف استاد نصرت کریمی گفت: «امشب به تجليل از هنرمندی نشسته‌ايم كه از نوادر شخصيت‌های دنيای هنر تئاتر و سينما است. استاد نصرت كريمی در طول عمر پربار خود در طی چندين دهه توانسته‌اند آثاری بسيار مهم به مجموعه‌ی هنر و فرهنگ ايرانی بيفزايند و از اين رو تحسين همگان را برانگيخته‌اند.»

آقای دهباشی افزود: «نصرت کریمی از بازيگری در تئاتر تا كارگردانی، از گريم تا نگارش متن نمايشنامه، از بازيگری در سينما تا كارگردانی و فيلمنامه‌نويسی، از طراحی، نگارش و كارگردانی آثار عروسكی و انيميشن و ديگر زمينه‌های مربوط به اين رشته‌ی تخصصی و از مجسمه‌سازی تا پرورش گل تبحر دارد و اینها همه در کارنامه‌ی هنری استاد کریمی می‌درخشد.»
وی افزود: «استعداد فوق‌العاده‌ی ایشان در این زمینه‌ها که به‌دست آوردن تبحر در هر کدام برای کارنامه‌ی یک هنرمند موفق کافی‌ست، منجر به خلق آثاری شده که هر کدام برگی‌ست زرین در کارنامه‌ی استاد کریمی.»

در بخش دوم مراسم، فیلم مستندی از فعالیت‌های نصرت کریمی به نمایش درآمد که در این فیلم، آقای کریمی به انگیزه‌های خود برای مجسمه‌سازی اشاره کرد و خاطراتی از کودکی‌اش گفت.

جواد مجابی

دومین سخنران این مراسم مرضیه برومند، کارگردان نام‌آشنای تلویزیون، بود. خانم برومند در سخنانی کوتاه که به گفته‌ی وی "ناشی از حس خود" بود، در وصف استاد برای حضار قرائت کرد. مرضيه برومند با عباراتی ستايش‌آميز همچون شوخ، بانمك، خوش‌اخلاق، خوش‌فكر، خوش‌صحبت، پر كار، ‌پر بار، پر تحمل، آرام، صبور، كم‌توقع، ... استاد گريم، استاد مجسمه‌سازی، استاد نسل خود، استاد نسل فردا و ... ياد كرد و با اين جمله كه «استاد دوستت داريم» سخنانش را به پايان برد.

دکتر جواد مجابی از دیگر سخنرانان این مراسم بود. وی در سخنان خود گفت: «كريمی چهره‌پرداز، بازيگر، كارگردان سينما و تئاتر است. اما من می‌خواهم درباره‌ی چهره‌ی ديگر او سخن بگويم: كريمی مجسمه‌ساز طنز پرداز. برادر بزرگترش علی كريمی شاگرد كمال‌الملك بود و در خانه حرف و كار هنر در ميان بود. برادر كوچكتر از قهرمان‌های خيالی خود مجسمه‌های گلی می‌ساخت. مادر بزرگش او را زنهار می‌داد ... اگر با گل باغچه آدمك بسازی در آخرت بايد به آنها روح بدهی وگرنه به جهنم خواهی رفت... اما پسرک با ديدن خيمه‌شب‌بازی و روحوضی، پهلوانی‌های آنها را با گل تقليد می‌كرد، حاجی‌آقا، كاكاسياه، سلطان، فاطمه عره، پسر حاجی وشلی، اين‌ها را روی تخته سه‌لايی به ابعاد پنجاه در پنجاه سانتيمتر وا می‌داشت و ساعتها به جای يك‌يك آنها حرف می‌زد.»

آقای مجابی افزود: «مجسمه‌سازی و نمايش در او توأمان رشد می‌كرد. هنگامی كه در پراگ در استوديوی فيلم‌های عروسكی كارآموزی می‌كند آقای به اسم شيتس خميری را كه از مواد پتروشيمی ساخته بود به اسم «مدوريت» به آن‌جا می‌آورد برای امتحان قابليت‌های آن. كريمی تك‌چهره‌هايش را از سال 1957 تا امروز از اين خمير می‌سازد كه با پختن نهايی چون استخوان و عاج دارد و محكم است.»

جمشيد مشايخی

دكتر مجابي در ادامه گفت «... مهارت انگشتان آزموده‌ی كريمی را، ذهنی درخشان و پيشرو كه از شناخت چم و خم اين روزگار بسيار بهره‌ها دارد هدايت می‌كند. اين صورتك‌ها فقط قصد عبرت‌انگيزی ندارند در منتهای زيبايی و مهارت خلق شده‌اند. آنها همان‌قدر زنده‌اند كه ما.»

خسرو سینایی، دیگر کارگردان سینما، نیز از دیگر سخنرانان این مراسم بود. آقای سینایی در سخنان خود گفت: «اگر از من بپرسند نصرت كريمی كيست بی لحظه‌ای درنگ می‌‌گويم: «هنرمندی خردمند»!‌
سال‌هاست او را می‌شناسم. از آن زمان كه تحولی در سينمای نقاشی متحرك ايران ايجاد كرد. از آن زمان كه فيلم بسيار خوب درشكه‌چی را ساخت و از آن زمان كه به عنوان بازيگر نه فقط در ميان اهل سينما، بلكه در ميان تماشاگران عادی هم چهره‌ای سرشناس و محبوب بود. هرگز نديدم كه دچار غرور پوچ بسياری از هنرمندان شود. هميشه لبخندی مهربان داشت، حتی در آنجا كه محصول ذهن خلاقش به اسم ديگران شهرت می‌يافت و از او نام نمی‌بردند.»

خسرو سينايی

سينايی ادامه داد: «من تا آن زمان او را فقط به عنوان هنرمند می‌شناختم اما زمانه كه برگشت و خارهای دردناكش را به بدن او فرو كرد، من نصرت كريمی ديگری را شناختم: مردی كه فراز و نشيب زندگی را می‌شناخت و خوب می‌دانست كه براي گذر از اين فراز و نشيب، شكيبا بايد بود. او هرگز عزلت‌نشين نشد، به ساختن صورتك‌های استادانه‌اش پرداخت و پرورش گياه كاكتوس! و آنقدر با كاكتوس‌ها مهربان بود كه آن‌ها شرم داشتند از اين كه خاری به بدنش فرو كنند. اين بار مردی را شناختم كه آموخته بود از كوچكترين پديده‌های طبيعت زيبايی خلق كند و زندگی را حتی در كوچك‌ترين ابعادش ارج نهد. سال‌ها پيش شعری گفتم و امروز كريمی برايم مصداق آن شعر است: گاه يك سنجاقك/ به تو دل می‌بندد/ و تو هر روز سحر/ می‌نشينی لب حوض/ تا بيايد از راه/ از خم/ پيچك نيلوفرها/ روی موهای سرت بنشيند/ يا كه از قطره آب كف دستت بخورد/ گاه يك سنجاقك/ همه‌ی معنی يك زندگی است.
برای من نصرت كريمی، همان مرد خردمنديست كه سحرگاه كنار حوض نشسته و سنجاقك زيبا، با اطمينان از مهربانی او، قطره آب كف دستش را می‌نوشد و او توان آن دارد كه در زيبايی آن سنجاقك نمادی از زيبايی كل جهان هستی را ببيند.»

ماندانا کريمی

در این مراسم، جمشید مشایخی، هنرمند نامی تئاتر و سینما، نیز حضور داشت که بنا به خواسته‌ی حضار، به سخنرانی مختصری پرداخت. آقای مشایخی ضمن بیان خاطراتی از بودن در کنار نصرت کریمی گفت از اینکه چند سال است نتوانسته وی را ببیند، متأسف است. آقای مشایخی سپس با قرائت بیتی از اشعار حافظ، به سخنان خود پایان داد.

آخرین سخنران این مراسم، ماندانا کریمی بود. او گفت: «می‌خواهم درباره‌ی يكی از ابعاد شخصيت پدرم كه در زندگی من و برادرانم و البته فكر می‌كنم خيلی‌های ديگر نقش مهمی داشته صحبت كنم و آن اين است كه پدر من يك معلم بالفطره است. يعنی امكان ندارد شما با او دقايقی را سر كنيد و چيزی ياد نگيريد و البته وقتی انسان بخواهد يك تعليم‌دهنده باشد قاعدتاً می‌بايست توشه‌‌ی درخوری داشته باشد به همين علت او پا به پای تعليم همواره در حال آموختن است و اين آموخته‌ها از طريق مطالعه، تأملات اجتماعی و تجربيات مستقيم و مخصوصاً تفكر به دست می‌آيند.»

----------------------------------
لینک‌های مرتبط:
شب نیکول فریدنی در تهران
شبی برای بزرگداشت سعدی و مصفا
«شب فرانك شفر»
تولد سعدی و شبی به نام او
دکتر موحد در شب مولانا
شبی در خانه هنرمندان با موسیقی «جان كيج»
ادبیات افغان در شب‌های بخارا
شب لوئیس بونوئل، بیست‌وسومین شب بخارا
هانا آرنت در خانه هنرمندان