رادیو زمانه

تاریخ انتشار: ۳۰ فروردین ۱۳۸۶

ملاقات با جنبش مقاومت عراق

برگردان متن و گفتگو: شهره جندقیان

درباره شورشیان عراق چه می‌دانیم؟ در رسانه‌های عمومی و دستگاه‌های دولتی چقدر درباره هویت اصلی آنها و انگیزه‌شان برای مخالفت با حضور نیروهای اشغال‌گر در عراق صحبت به میان آمده؟ تمام آنچه که ما در این‌باره می‌دانیم اینست که شورشیان گروهی آدم ناراضی و سرکش هستند که از دموکراسی بیزارند و تنها کاری که بلدند، پرتاب بمب و موشک به‌سمت امریکایی‌ها و کشتن آنهاست. Meeting Resistance یا ''ملاقات با جنبش مقاومت'' از محدود فیلم‌های خبرنگاری است که به‌دنبال پاسخ برای سوالاتی است که رسانه‌های گروهی برای آن‌ها هیچگاه جوابی نداشته‌اند. با صحنه‌هایی که از زندگی روزمره مردم عراق در خانه‌ها، کوچه خیابان‌ها و درون چای خانه‌های ادحامیه در شمال بغداد فیلمبرداری شده‌اند و گفتگو با اشخاصی که به‌طور مستقیم یا غیر مستقیم با فعالیت‌های جنبش درآمیخته‌اند، فیلم شاهد چگونگی سازماندهی شورشیان و نمایانگر دلایل و انگیزه‌هایی است که آن‌ها برای انتخاب خشونت به‌عنوان راهی برای نشان دادن مخالفتشان با مسئله اشغال نظامی عراق برگزیده‌اند.


پوستر فیلم

شخصیت‌های محوری فیلم آدم‌های عادی هستند که در بین آن‌ها معلم، زن خانه‌دار، امام جماعت، افسر سابق نیروهای ویژه عراق، استاد دانشگاه و یک مسافر غریبه نیز دیده می‌شود که هر یک با طرز تفکر و جهان‌بینی خاص خود به جنبش مقاومت پیوسته و با آن‌ها همکاری می‌کنند. بعضی از این افراد توسط عوامل رژیم صدام زندانی و شکنجه شده‌اند، هیچ کدامشان تمایل و ظاهرا ارتباطی به نیروهای القاعده ندارند و اکثرا از خانواده‌های آمیخته شیعه و سنی هستند. تنها چیزی که آن‌ها را به هم پیوند می‌دهد عشق به میهن و حس وطن‌پرستی ست.

ستیو کانرز(Steve Conners) و مالی بنگهام(Molly Bingham)، زوج عکاس ـ خبرنگار، از ماه اگوست ۲۰۰۳ حدود ده ماه را در میان اعضای جنبش مقاومت عراق به‌سر بردند تا این فیلم منحصر به فرد و در عین حال روشنگر را درباره زندگی، دیدگاه‌ها و اهداف شورشیان تهیه کنند. این نخستین باری ست که یک فیلم پیچیدگی‌ها، دشواری‌ها و تنوع اعضای جنبش را از دیدگاه و به زبان خودشان به تصویر می‌کشد.

ستیو کانرز متولد ۱۹۵۸ در شفیلد، انگلستان است و عکاسی را در دوران خدمت سربازی در شمال ایرلند شروع کرده است. موضوعات عکاسی او بیشتر درباره بخش تاریک جامعه انگلستان بوده و بسیاری از عکس‌های او که بیشتر بر روی رویدادهای سیاسی ـ اجتماعی سال‌های ۸۰ انگلستان همچون اعتصاب معدن‌چیان، آمار بالای بیکاری و بی‌خانمانی تکیه داشتند، در مجلات معتبر آن دوره به چاپ رسیده اند. او همچنین از رویدادهای مهم سیاسی جهان مانند سقوط کمونیسم در چکسلواکی سابق، جنگ در سری لانکا و عواقب نسل‌کشی در رواندا، عکس‌های خبری بسیاری برای نشریاتی چون تایم، نیوز ویک، گاردین، پاریس مچ و شپیگل تهیه کرده است. او در سال ۲۰۰۳ به عنوان عکاس ـ خبرنگار مستقل در عراق شروع به کار کرد و فیلم '' ملاقات با جنبش مقاومت'' حاصل تحقیقات و گفتگوهایی است که در طی چهارده ماه اقامتش در عراق با اعضای جنبش مقاومت داشته است.


این عکس، ۲۴ نوامبر ۲۰۰۳ در ادحامیه بغداد گرفته شده و کودکی را نشان می‌دهد که مشغول بازی در خیابان اصلی ادحامیه است و در مقابلش پوستری از محمد صدام، مامور پلیس سابق و متهم به همکاری با نظامیان امریکایی بر روی تیر چراغ برق دیده می‌شود

مالی بنگهام در ایالت کنتاکی امریکا متولد شده و فارغ التحصیل دانشکده هاروارد در سال ۱۹۹۰ است. فعالیتش را به عنوان عکاس ـ خبرنگار از سال ۱۹۹۴ با ثبت تصاویری از نسل‌کشی‌های رواندا آغاز کرد. به غیر از کار بر روی موضوعات حقوق بشری در آفریقای مرکزی وبوروندی، حدود سه سال در دفتر نایب ریاست جمهوری امریکا تحت عنوان عکاس رسمی کار کرد. در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، از معدود عکاسانی بود که نماهای نزدیکی از ساختمان پنتاگون گرفت و پس از آن، ماجرای پاسخگویی امریکا به حملات یازده سپتامبر در افغانستان را پی‌گیری کرد. در سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۳ پیش از حمله امریکا به عراق، بنگهام در نوار غزه، ایران و سپس عراق بود. در طی اقامتش در بغداد توسط ماموران امنیتی دولت عراق بازداشت شد و به مدت هشت روز را در زندان ابو غریب گذراند. در ماه اگوست ۲۰۰۳ به همراه ستیو کانرز شروع کرد به ساخت فیلم مستندی درباره عواملی که در پس خشونت‌های عراق نهفته اند: فیلم مستند ''ملاقات با جنبش مقاومت''.

سخنان کارگردانان:
''از زمان دستگیری صدام حسین در دسامبر ۲۰۰۳ تا انتخابات تاریخی ۳۰ ژانویه ۲۰۰۵ و به دنبال آن انتخابات ۲۰۰۶، دنیا همچنان بی‌صبرانه منتظر دیدن نتیجه‌ای است که ظاهرا قرار است حاصل این سلسله رویدادها باشد و به شورش در عراق پایان دهد. در اکثر مواقع منابع اطلاعاتی ما درباره وضعیت عراق محدود می‌شوند به ارزیابی‌هایی که معمولا از نقطه نظر کارشناسان غربی انجام می‌شوند و یا تحلیل‌هایی که بر اساس گفته‌های مقامات دولتی یا نظامی صورت می‌گیرند. به غیر از نقل قول‌ها و گزارش‌های یک جانبه و گذرا، به ندرت اتفاق افتاده که از مردم عادی عراق و زندگی روزمره آنها بشنویم. حتی کمیاب‌تر از آن اخبار دست اول درباره کسانی ست که در پس پرده خشونت‌های عراق قرار گرفته‌اند.


برخی از توهماتی که از طریق دولت‌ها و رسانه‌های عمومی در ذهن مردم بوجود آمده‌اند، اکثرا غیر معتبر و از پیش طراحی شده‌اند. یکی از این موضوعات که اخیرا در همه‌جا از آن صحبت می‌شود، دشمنی فرقه‌ای بین سنی‌ها و شیعیان عراق و در نتیجه یکی از دلایل نامبرده برای شورش و ناامنی در این کشور است. ما با تعدادی از افراد جنبش که شیعه بودند و پهلو به پهلوی هم قطاران سنی خود می‌جنگیدند گفتگو‌هایی داشتیم و برای این ادعا که عراق کشوری است با پیشینه‌ی اختلافات فرقه‌ای شاهد و مدرک موثقی نیافتیم.

اشاره دیگر این فیلم بر نیرو‌های ائتلافی و دولتی در زمان اشغال نظامی عراق در سال ۲۰۰۳ است که با سوء استفاده از شکاف‌های موجود در جامعه عراق و حتی دامن زدن به آن قصد داشتند اشغال عراق را میسر کنند.

'' ملاقات با جنبش مقاومت'' تلاشی است برای جبران کردن این ناهماهنگی‌ها و جستجویی ست برای یافتن عواملی که زمینه کشتار و خونریزی‌هایی هستند که مشخصه زندگی روزمره عراقی‌ها شده است. هنگامی که در اول ماه مه ۲۰۰۳ رییس جمهور امریکا پیروزمندانه عملیات نظامی در عراق را تمام شده اعلام می‌کرد، جنبش مقاومت در عراق شکل گرفته بود و مردم در حال برنامه‌ریزی و آماده‌سازی برای جنگ‌های چریکی بودند.

در نهایت، فکر می‌کنیم که این فیلم به همان اندازه که پاسخگوی سوالات بسیاری ست، خود نیز سوال برانگیز است و امیدواریم که با دیدن این فیلم دیگران را به جواب دادن این سوالات ترغیب کنیم. ''

در گفتگوی بسیارکوتاهی با دنیل چالفن(Daniel J. Chalfen) تهیه‌کننده فیلم، درباره همکاری او با فیلمسازان سوال شد. پاسخ او این بود:

''ماجرای جالبی داره! سال ۲۰۰۵ من با آخرین فیلمم در جشنواره Full Frame Documentary FF شرکت داشتم و در آنجا بود که با ''مالی'' و ''ستیو'' آشنا شدم. ''مالی'' هم با فیلم جدیدش Bearing Witness در این جشنواره حضور داشت و با ''ستیو'' به تازگی از عراق برگشته بودند. آن‌ها به همراه خودشان کلی تصاویر فیلمبرداری شده از عراق آورده بودند و به دنبال تهیه‌کننده می‌گشتند تا فیلم را تمام کنند. نتیجه اینکه امسال ''ملاقات با جنبش مقاومت'' برای اولین بار در جشنواره بر روی پرده آمد.

من سعی دارم درباره کسانی فیلم بسازم که صدایشان و حرف‌هایشان به گوش دیگران نمی‌رسد. تا به حال از طرح‌های مختلفی با موضوعاتی درباره طرفداران صلح بین اسراییل و فلسطین و یا کارگران خارجی تبار فیلم ساخته‌ام. در فیلم ''ملاقات با جنبش مقاومت''، روایت و حرف‌های شخصیت‌های فیلم از مهم‌ترین صداهایی هستند که هرگز شنیده نشده‌اند و ارتباط مستقیم با وضعیت کنونی در عراق و خاورمیانه دارند.

نمایش فیلم در جشنواره امسال Full Frame Documentary FF که چند روز پیش تمام شد و اولین حضور جهانی فیلم هم بود، بسیار عالی و موفقیت آمیز بود. چیزی که ما را شدیدا شگفت‌زده و در عین حال خوشحال کرد این بود که کسانی که از حوزه سیاسی امریکا این فیلم را دیدند، نظر دادندکه تماشای این فیلم یک امر ضروری ست! این افراد شامل گروه‌های ضد جنگ و همچنین نظامیان بودند.

فیلم ما قرار است هفته آینده در جشنواره فیلم‌های مستند الجزیره که در کشور قطر برگزار می‌شود به نمایش در آید.''

دنیل چالفن، فارغ التحصیل رشته تهیه‌کنندگی در مدرسه سینمایی UCLA لوس انجلس است و همچنین در رشته‌های جامعه‌شناسی، سیاست و مطالعات مذهبی در دانشگاه‌های اسراییل و انگلستان تحصیل کرده. او بنیانگذار جشنواره سینمای صلح در لوس انجلس و همچنین از اعضای آکادمی هنرهای سینمایی و تلویزیون بریتانیا BAFTA است.

------------------------------
منبع اصلی ترجمه متن: Meeting Resistance: A film by Steve Connors & Molly Bingham