نامشروع، ضد زن یا خط‌شکن؟

لیدا حسینی‌نژاد

برای اولین بار در جمهوری اسلامی زن‌ها برای عضویت در کابینه دولت معرفی شدند. سوسن کشاورز، مرضیه وحید دستجردی و فاطمه آجرلو سه زنی هستند که محمود احمدی‌نژاد آن‌ها را برای وزارت پیشنهاد داده است.

احمدی‌نژاد از دید بسیاری به عنوان رییس‌جمهور پذیرفته نیست؛ اما پیشنهاد سه زن برای وزارت از طرف احمدی‌نژاد چه قدر اهمیت دارد؟

سری به وبلاگستان فارسی می‌زنیم تا ببینیم وبلاگ‌نویسان چه طور به این مسأله نگاه کرده‌اند.

فهیمه خضر حیدری در وبلاگش «حرفه: خبرنگار» این وزرای زن را از مردان مردسالارتر می‌داند. او به سؤالی که در جمع‌های فمینیستی مطرح می شود اشاره می‌کند و آن این‌که «آیا مشارکت سیاسی زنان فقط به معنای مشارکت سیاسی زنان است و بس؟ به عبارت دیگر آیا صرف این‌که زن یا زنانی مثلاً به مجلس راه پیدا کنند یا در شوراهای شهر باشند یا به عنوان وزیر کابینه معرفی شوند و یا حتی رییس‌جمهور شوند،‌ مطالبات زنان را برآورده می‌کند؟»

فهمیه خضر حیدری معتقد است که: «انتخاب زنان برای وزارت در کشور ما از سوی هر کسی که باشد - ولو احمدی‌نژاد دوست‌نداشتنی - اتفاق فرخنده‌ای است.»

اما او این کابینه را مردانه می بیند و می گوید: «موضوعمان زن یا مرد بودن وزرا نیستند؛ بلکه تفکر غالب بر آن است. در این کابینه مردان جای دارند و زنانی که مثل مردان فکر می‌کنند.»

نویسنده وبلاگ «ایمایان» هم معتقد است: «کار درست، درست است؛ از هر کسی می‌خواهد باشد.»

او در وبلاگش می نویسد: «نفس عمل، درست و تابوشکن است؛ هر چند شایسته بودن یا نبودن این افراد برای تصدّی پست وزارت، بحث دیگری است.»

البته او این را هم مطمئن است که «اگر در دولت فعلی زنی بی‌لیاقت وزیر نشود، به جای او مردی بی‌لیاقت وزیر خواهد شد!»

اما نویسنده وبلاگ «سایه» نظری متفاوت دارد. او دو مطلب را در وبلاگش به این موضوع اختصاص داده است. در یکی از این مطالب که عنوانش هست «وقتی کل کابینه از درجه‌ی اعتبار ساقط است» می‌نویسد:

«عمق نفوذ مردسالاری در ذهن بعضی از زن‌ها غیر قابل باور است. به مذهبی بودن یا نبودن و به سطح تحصیلاتشان هم ربطی ندارد. هم به نحوه‌ی تربیتشان بستگی دارد، هم پای منافعشان در میان است.»

و بعد هم این نتیجه را می گیرد که: «در گیر و دار حوادث وحشتناک بعد از انتخابات، انتخاب وزرای زنی که از زمره‌ی همین زنان‌ بالا هستند، نه خجسته است و جشن گرفتن دارد، نه نامیمون است و عزا گرفتن دارد. فقط بی‌اهمیت است. به بی‌اهمیتی سوگند خوردن یکی از نامشروع‌ترین رؤسای جمهور دنیا! به بی‌اهمیتی کابینه‌ای که از درجه‌ی اعتبار ساقط است!»

و در مطلب بعدی‌اش به دلایل بی‌اهمیت بودن یا نامبارکی معرفی وزرای زن در دولت جدید می‌پردازد. یکی از این دلایل این است که: «قدرت گرفتن زنان از لحاظ سیاسی، حتی در حد نخست‌وزیر و رییس‌جمهور، نشانی از استقلال زنان آن کشور ندارد. صعود زن‌ها به مقامات بالا، صرفاً از طریق ارتباطات ویژه‌ی سیاسی و نسبت‌های خانوادگی نزدیک با سیاستمداران مرد ممکن است.»

نویسنده وبلاگ سایه، دلیل دیگر را این می داند که: «تشکل‌های حقوق زنان اولین قربانیان این صعود هستند. خواست دستیابی زنان به مقام‌های بالای سیاسی توسط این تشکل‌ها و در زمان دولت‌های اصلاح‌طلب مطرح شده و امروز دولت‌ تندروی احمدی‌نژاد از چنین فرصتی استفاده می‌کنند تا ژست مردمی بودن و گوش دادن به مطالبات زنان بگیرد.»

و دلیل آخر هم این است که: «استفاده از وجود زنان متحجر بهترین راه برای به تصویب رساندن قوانین ضد زن است. نتیجه این‌که صعود زنان متحجر نه تنها در حال حاضر گامی در جهت احقاق حقوق از دست رفته‌ی زنان ایرانی نیست، بلکه احتمالاً هزینه‌ی گزافی روی دست فعالین واقعی حقوق زنان خواهد گذاشت.»

اما «انار خانوم» به این قضیه خوش‌بین است. او می‌نویسد: «وقتی می‌بینم که دولت جدید برای منحرف کردن افکار عمومی و بالا بردن شانس مقبولیتش، دو وزیر زن معرفی کرده، بیشتر خوشحالم تا این‌که حرص بخورم از فرصت‌طلبی‌شان. وقتی دو وزیر زن داشته باشیم، قاعدتاً خیلی سخت‌تر می‌شود بعدها زن بودن وزرا را بهانه کرد برای رد صلاحیتشان.»

معرفی وزرای زن از سوی محمود احمدی‌نژاد اتفاق جدیدی است که بسیاری از وبلاگ‌نویسان به این مسأله پرداختند و نظرات متفاوتی هم دارند. بعضی آن را مثبت می‌بینند و بعضی هم معتقدند که زن بودن یا مرد بودن وزیر مهم نیست؛ بلکه تفکر آن شخص است که اهمیت دارد.

نویسنده وبلاگ «پیاده‌رو» در مطلبی ابتدا به یک خاطره از عموی بزرگش می‌پردازد که همیشه می گفت: «خانم تاچر از صد تا مرد بدتر است» و می‌گوید:

«خیلی ها هم حرفش را تأیید می‌کردند. ظاهراً عموی من همیشه مارگارت تاچر را یک زن می‌دید و توقع نداشت یک زن همان قدر سیاست‌مدار یا به قول خودش «کثیف» باشد که مردان!»

او از خبر کاندید بودن سه وزیر زن در کابینه احمدی‌نژاد خوشحال است و دلیل آن را این طور عنوان می‌کند:

«نه برای این‌که این زنان قرار است کمکی به کسی بکنند. نه برای این‌که قرار است قانون را به نفع زنان عوض کنند (که بسیار محتمل است که بر عکس هم عمل کنند) ولی این‌ها کلمه «رجال سیاسی» را از «مردانی که در رأس حکومت قرار دارند» به «انسان‌هایی که در رأس حکومت قرار دارند» تغییر دادند. این تغییر در جمهوری اسلامی جدید است و برگشت‌پذیر هم نیست.»

او که این مطلب را به این دلیل نوشته که در بخش نظرات یک نوشته خوانده که «زنان را به وسیله زنان بهتر می شود سرکوب کرد» می‌نویسد:

«این جنسیت «دولتمردان» نیست که ما را سرکوب می‌کند. باور است. سیاست است. من بر خلاف عمویم باور ندارم که «تاچر از صد تا مرد بدتر است.» تاچر هم به اندازه خودش بد است. به اندازه یک انسان!»

گویا پس از این باید واژه‌های جدیدی جایگزین واژه‌هایی بشود که عموماً به کار می‌رود؛ مانند «رجال سیاسی» یا «دولتمردان»

در پایان به سراغ وبلاگ نیما نامداری «ساز مخالف» می‌رویم. او هم یکی دیگر از کسانی است که این مسأله را مثبت می بیند و از ما می خواهد که «زیر پای وزرای زن را خالی نکنیم.»

او می‌نویسد: «می‌دانم که دست کم یکی از این سه زن (آجرلو) تفکر ضد زن دارد؛ می‌دانم دو تای دیگر هم اگرچه مذهبی تندرو نیستند، اما نوگرا هم نیستند؛ اما نفس انتخاب وزیر زن در تضعیف کلیشه‌های جنسیتی مؤثر است. اینکه مردم به دیدن وزیر زن عادت کنند، کارکنان و مدیران میانی دولت به داشتن بالادست زن عادت کنند، مردان به وجود زنان مدیر عالی عادت کنند، برای ترک برداشتن سقف شیشه‌ای جامعه که مانع ارتقای زنان در موقعیت‌های اجتماعی می‌شود، مهم است.»

نیما نامداری معتقد است که: «اتفاقاً چون این کار را احمدی‌نژاد می‌کند، با مقاومت کمتری از سوی حوزه و نیروهای سنتی مواجه می‌شود. به همیت دلیل راه را برای دولت‌های بعدی‌ هموار می‌کند. ضمن این‌که آلترناتیو این تصمیم که انتخاب وزرای مرد کارآمد نبوده؛ بلکه امثال کردان و مشایی قرار بوده وزیر شوند.»