اولین برنامه انتخاباتی کروبی و فیلتر شدن فیس‌بوک

لیدا حسینی‌نژاد

کمتر از بیست روز به انتخابات ریاست جمهوری آینده ایران باقی مانده است. پس از سخنرانی تلویزیونی میر‌حسین موسوی و محسن رضایی، دو نامزد انتخابات ریاست جمهوری، یک‌شنبه شب، مهدی کروبی در تلویزیون سخنرانی داشت که باعث به وجود آمدن بحث‌های زیادی در رسانه‌ها و وبلاگ‌های فارسی شده است.

حمید بزم شاهی در وبلاگش «بزمانه» درباره این سخنرانی تلویزیونی می‌نویسد:

«سخنرانی تلویزیونی کروبی یکی از برجسته‌ترین و پرمطلب‌ترین صحبت‌های وی بود. تقریباً در این نیم ساعت همه‌ی آن چیزی که شیخ اصلاحات در چنته داشت بیرون ریخت و حرف نگفته‌ای باقی نگذاشت. البته مشخص بود که به او گفته بودند آرام سخن بگوید زیرا تجربه موسوی برای این کار کافی بود.»

او ادامه می دهد: «کروبی از همان ابتدا با "نکته" آغاز کرد و در حدود ۱۵ دقیقه مقدمه و سوابق خود را تبلیغ کرد و پنج دقیقه هم درباره برنامه‌هایش گفت. در مقدمه وی تلاش وافری کرد که پیوند خود با امام را به گونه‌ای ذکر کند که بتواند از امام در این راه مایه بگذارد. او خود را پیرو امام دانست و سخنان و جهت گیری‌‌های خود را نیز دقیقاً منطبق با امام معرفی کرد و مخالفان مخصوصاً دولت فعلی را بر خلاف راه و جهت‌گیری امام معرفی کرد. او سه اصل "جمهوریت"، "اسلامیت" و "ایرانیت" را جزو مشخصه‌های اندیشه سیاسی امام برشمرد!»

حمید بزم شاهی می‌نویسد: «من هر چه در تاریخ و صحیفه‌ی نور گشتم و هر چه به سابقه ذهنی خود مراجعه کردم نتوانستم عنصر آخر را در دیدگاه‌های امام پیدا کنم. اتفاقاً بر عکس امام فقط بر جمهوریت و اسلامیت و نه یک کلمه کم و نه یک کلمه زیاد تکیه می‌کردند و آن هم جمهوریت را در راه اسلام می‌شناختند و نه به خودی خود یک ارزش.»

او می‌نویسد:‌ «به هر حال کروبی روی مسایل و مطالبات سیاسی و اجتماعی خیلی مانور داد و به اقتصاد که رسید گفت این هم که خودش ملموس و معلوم است! او درباره طرح اقتصادی یعنی سهام نفت هیچ نگفت و این بزرگ‌ترین اشتباهش بود. زیرا نماینده مطالبات سیاسی اصلاح‌طلبان خاتمی بود که آن هم اقبال وسیعی از طرف قشر فرودست جامعه نداشت و الا در دوره قبل مردم به او گوش می‌کردند و به معین رأی می‌دادند.»

حمید بزم شاهی ادامه می‌دهد: «به هر حال کروبی نتوانست وجهه‌ی موفق دوره قبل خود را در این سخنان معرفی کند. او به سهام نفت که رسید به سرعت از آن عبور کرد و حتی موضوع پرداخت سرانه به ایرانیان را مطرح هم نکرد در حالی که این سلاح اصلی کروبی در دوره قبلی بود. گویا کروبی فراموش کرده که دوره قبل مردم نه به خاطر شعارهای سیاسی و آزادی و مخالفت با نظارت استصوابی بلکه به خاطر پرداخته ماهیانه پنجاه هزار تومان به هر ایرانی بود که به وی رأی دادند...»

نویسنده وبلاگ بزمانه در پایان می‌گوید: «به هر حال کروبی کل صحبت‌هایش را در ۲۰ دقیقه اول تمام کرد و ۱۰ دقیقه دیگر هم آب را به سخنان خود بست و آن ‌قدر "نکته" گفت تا وقتش را کامل استفاده کند.»

و اما نویسنده وبلاگ «حرف‌های بعضی وقت‌ها جالب» سخنرانی کروبی را سخنرانی سازمان یافته‌ای می‌داند. او می‌نویسد:

«سخنرانی‌ امشب کروبی به نسبت دو سخنرانی‌ پیشین انجام شده از دو کاندیدای قبلی‌، بسیار سازمان یافته‌تر و تمرین شده‌تر بود و مانند بقیه بخش‌های فعالیت‌های تبلیغات او، نشان از یک حرکت گروهی و داشتن مشاوران هوشمند داشت. کروبی از فرصت کوتاه نیم ساعته بهره خوبی‌ برد و در آن تقریباً به نکات مهم برنامه‌های خود در زمینه سیاست، فرهنگ و اقتصاد اشاره کرد. او صحبت‌های خود را با تأکید بر نقش پر رنگ مردم در جمهوری اسلامی شروع کرد و از خرافه‌ای کردن فضای جامعه انتقاد کرد و گفت‌: "وقتی‌ مقامات کشور ما ادعای ارتباط با امام زمان می‌کنند، چرا باید زنی‌ را که در روستای کرمانشاه این ادعا را کرده، دستگیر کرد؟" بعد از این قسمت، کروبی به سراغ سیاست خارجی‌ رفت و گفت که در ذهن بسیاری از مسئولین‌، ما بین تسلیم و تقابل با دنیا یکی‌ را باید انتخاب کنیم که نتیجه این تفکر وضعیتی است که در آن به سر می‌بریم و چهار سال حرف بی‌‌خاصیتی که زدیم سودی برای کشور نداشته است.»

نویسنده وبلاگ ادامه ‌می‌دهد: «او برنامه دولت خود را در این زمینه تنش‌زدایی با دنیا و آغاز رابطه با آمریکا اعلام کرد. در زمینه اقتصادی، کروبی به کوچک کردن دولت و پرهیز از تصدی گری آن در مسایل اقتصادی تأکید کرد و از خصوصی‌سازی، جذب سرمایه‌گزاری خارجی‌ ، جذب ایرانی‌‌های خارج از کشور و تضمین سرمایه‌های داخلی و خارجی به عنوان بخش‌هایی از برنامه خود نام برد. کروبی همچنین بر توسعه صنعت گردشگری و انتقال تکنولوژی و مدیریت مدرن به کشور به عنوان بخش‌های دیگری از برنامه اقتصادی خود اشاره کرد. او در آخر تأکید کرد که در ابتدای دوران مسئولیتش، گزارشی از وضعیت موجود کشور را به مردم می‌دهد و پس از آن، تمام مسئولیت کاستی‌ها را به عهد می‌گیرد و سعی‌ در پیدا کردن مقصر نخواهد کرد...»

نویسنده وبلاگ «حرف‌های بعضی وقت‌ها جالب» در پایان مطلبش می‌نویسد: «مقایسه این سخنرانی با صحبت‌های دو کاندیدای قبلی، موسوی و رضایی، تفاوت‌های معنی‌‌داری در زمینه شیوه نگرش به سیاست، کار گروهی، جامع نگری و درک صحیح از مسایل جهانی را نشان می‌دهد.»

و اما سری می‌زنیم به وبلاگ «راز سر به مهر» که نویسنده‌اش سخنرانی شب گذشته مهدی کروبی را چندان موفق نمی‌داند. او می‌نویسد: «... در "فرم"؛ کروبی بیش از اندازه آرام بود و آن دستمال کاغذی همیشگی در دستانش نیز مانورهای خوبی نداشت مخصوصاً وقتی تصویر کلوزآپ بود. با این حال پوشیدن لباس روشن، بی‌تردید انتخاب درستی بود. در "محتوا" هم تأکید کروبی برای پاسداشت جمهوریت و اسلامیت و ایرانیت به عنوان دلایل کاندیداتوری، به زعم من بسیار کلی و حتی در حوزه "جمهوریت" سوال‌برانگیز هم بود.»

او می‌نویسد: «انتقاد از شورای نگهبان بدون نام بردن از آن در بحث نظارت استصوابی هر چند به جا بود ولی همه می‌دانیم اصلاح رویه حاکم بر این شورا مطلقاً در اختیار قوه مجریه نیست و تأکید بر این که "اگر قولی دادم و نتوانستم به آن عمل کنم، دلایلش را می‌گویم"‌ از بزرگی این سنگ برداشته شده، کم نمی‌کند. اشاره به راه حل سوم در روابط دیپلماتیک، یعنی "تعامل"، در برابر دو راه "تسلیم" و "تقابل" هم به نظر خیلی معمولی و کلی بود. این ایده وقتی جذاب‌تر می‌شد که مثلاً آقای کروبی به طور مشخص درباره دولت‌ها و نظام‌های سیاسی معین ابراز نظر کند آن چنان که موسوی به صراحت در اظهارات خود روابط گسترده با همسایگان را بر روابط سیاسی با دول آمریکای لاتین ترجیح داد. با این حال انتقاد آشکار از ماجراجویی‌های دولت نهم در سیاست خارجی ستاره درخشان صحبت‌های دیشب کروبی بود.»

در پایان نویسنده وبلاگ «راز سر به مهر» معتقد است: «هر چند هم موسوی و هم کروبی بدون نگاه کردن به کاغذ سخن گفتند، و این می‌تواند امتیازی مثبت و نشانه‌ای از تسلط برای هر دو باشد، ولی مقایسه دو سخنرانی موسوی و کروبی در شبکه اول نشان می‌دهد که موسوی به دلیل سرعت بالا در صحبت کردن و تُن بالای صدا، که معمولاً برای مخاطب عام در مبارزات انتخاباتی جذاب است، یک سر و گردن از کروبی بالاتر بود.»

در پایان سری می‌زنیم به وبلاگ «جهان ایران» که در خصوص سخنرانی دیشب مهدی کروبی در تلویزیون مطلبی دارد با عنوان «کروبی حتی اگر شب شمارش آراء نخوابد قطعاً نخواهد توانست آراء دور قبل خود را تکرار کند». او دلیل این نظر را این‌طور توضیح می‌دهد:

«یکی از ویژگی های یک کاندیدای موفق این است که بتواند تصویری منسجم (integrated) و فاقد تزلزل از خود نمایش دهد. کاندیدایی که ظرف چهار سال مانیفست سیاسی‌اش را چرخش ۱۸۰ درجه‌ای دهد جذابیت نخواهد داشت. بیانیه‌های اخیر کروبی نشان می‌دهد که ورژن ۸۸ کروبی با ورژن ۸۴ آن تفاوت‌های زیادی دارد. بر اساس اصول تبلیغات یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها در تعیین ثبات قدم‌، ثابت بودن بخشی (segment) از رأی دهندگان است که یک کاندیدا هدف (Target) قرار می‌دهد.»

او می‌نویسد: «کروبی بخشی از جامعه را که هدف قرار داده است نسبت به چهار سال پیش خیلی تغییر داده است. چهار سال پیش هدف کروبی جلب رأی فرودست‌ترین لایه‌های جامعه و طبقه محروم بود اما این بار طبقه روشنفکر و اکثریت خاموش را هدف قرار داده است. این باعث شده است کروبی نزد مردم شخصیتی پاردوکسیکال و فاقد ثبات شخصیت انتخاباتی جلوه کند. اگر با جامعه در ارتباط باشید می‌بینید که اکثریت جامعه او را جدی نمی‌گیرد. اگر به حافظه تاریخی خود رجوع کنیم، در سال ۸۴ کسانی دور کروبی بودند که منتقد افراط در برنامه‌های اصلاح‌طلبان بودند و از این رو در مقابل معین، کروبی معتقد بود که برنامه‌های اصلاح‌طلبان باید به آرمان‌های انقلاب و ارزش‌های دینی نزدیک باشد. اما این بار استراتژیست‌های کروبی، عبدی و کرباسچی هستند که به نوعی معتقد به عبور از خاتمی و خروج از حاکمیت بودند. طنز ماجرا در آن است که گروه‌هایی از قبیل دفتر تحکیم وحدت و ملی مذهبی‌ها که چهار سال قبل از سوی تیم کروبی متهم به تندروی می‌شدند این بار طرفداران پر و پا قرص وی شده‌اند...»

نویسنده وبلاگ «جهان ایران» مطلبش را این‌گونه به پایان می‌برد: «به این ترتیب کروبی رأی‌های پنجاه هزار تومانی دور قبل را به موسوی و احمدی‌نژاد تقدیم خواهد کرد و با این سابقه توانایی جذب اکثریت خاموش را نخواهد داشت. کروبی حتی اگر شب شمارش آراء نخوابد قطعاً نخواهد توانست آراء دور قبل خود را تکرار کند.»

و اما از بحث انتخابان به سراغ وب‌سایت فیس‌بوک می‌رویم که از روز شنبه دوم خرداد به همراه سایت توییتر در ایران فیلتر شده است که البته بسیاری فیلتر شدن این سایت را بی‌ربط به انتخابات ریاست جمهوری نمی‌دانند. مثلاً در وبلاگ «قمار عاشقانه» در این خصوص می‌خوانیم:

«... این وعده از قبل از طرف دولت و وزارت ارشاد و فیلتر کنند‌گان داده شده بود که سایت‌ها و وبلاگ‌ها باید مراقب نوشته‌های خود در مورد انتخابات باشند .واقعیت این است که دولت نهم و احمدی‌نژاد احساس خطر می‌کنند. آن‌ها این روزها به شدت به دنبال رأی و شکستن آرای کاندیداهای رقیب هستند، در این پهنه‌ی اینترنت آنان کم‌ترین هوادار را دارند و هر روز عمل‌کرد سیاه چهار ساله‌شان به شدت از سوی همه دنبال می‌شود»

او می‌نویسد: «فیس‌بوک ظرفیت بسیار بالایی دارد، شبکه‌ی اجتماعی‌‌ای که به همه فرصت با هم بودن و تبادل اطلاعات و اخبار روز را می‌دهد و احمدی‌نژاد هیچ جایگاهی در این شبکه‌ی اجتماعی که ایرانیان در آن حضور داشتند، نداشت. تازه همین چند وقت پیش فیس‌بوک در ایران لغو فیلتر شد، بدون هیچ دلیلی روی همه‌ی ایرانیان باز شد و توانستیم بی‌هیچ فیلتری به یکی از بهترین سایت‌های شبکه‌ی جهانی بپیوندیم و با خیل عظیم کاربران آن در سراسر دنیا در ارتباط باشیم. اما وسوسه‌ی چهار سال دیگر رئیس ‌جمهوری بودن چیزی نیست که کمیته‌ی فیلترینگ و دولت نهم به ساد‌گی از آن عبور کنند و چیزی را قربانی این بازی‌های شوم نکنند...»

در وبلاگ «نسخه هفدهم» هم در مورد بازتاب فیلتر شدن فیس‌بوک در وبلاگ‌های آی‌تی خارجی می‌خوانیم. در این وبلاگ آمده است که:

«... وبلاگ‌های آی‌تی ِ انگلیسی‌زبان هم این خبر رو پوشش دادن. اولی، وبلاگ All Facebook، منبع غیر رسمی و البته معتبر انتشار اخبار پیرامون سایت فیس‌بوک بود، که در مطلبی، خبر مسدود شدن فیس‌بوک در ایران رو با عکسی از محمود احمدی‌نژاد منتشر کرد. نیک اونیل، نویسنده این وبلاگ می‌نویسه: امروز صبح، تعداد زیادی گزارش به دستم رسید که فیس‌بوک در ایران مسدود شده. بعد از چندتا سرچ کوچیک به این مطلب برخوردم که توش نوشته بود: فیس‌بوک برای جلوگیری از هوادارن کمپین حمایت از میرحسین موسوی فیلتر شده است. میرحسین موسوی تونسته حدود ۵۲۰۰ هوادار رو تو این سایت جذب کنه. این اولین‌باری نیست که فیس‌بوک در ایران فیلتر میشه، در سال ۲۰۰۶ هم یک‌بار دیگه همین اتفاق برای این سایت افتاده بود که بعد از مدتی از فیلتر دراومد...»

بنا به نقل نویسنده وبلاگ «نسخه هفدهم» نیک اونیل در پایان می‌نویسد: «‌متأسفانه ایرانی‌ها دارای حکومتی هستند که به‌هیچ‌وجه از آزادی بیان حمایت نمی‌کنه و ترجیح میده که یک حکومت دیکتاتوری رو تشکیل بده!»

البته در سایت خبرگزاری دانشجویان ایران ـ ایسنا خبر اعتراض سایت شبکه اجتماعی فیس بوک را به مسدود شدن سایتش در ایران می‌خوانیم.

«این شرکت در بیانیه‌ای به خبرگزاری فرانس پرس اعلام کرد: ما از دریافت این خبر که کاربران در ایران ممکن است به فیس‌بوک دسترسی نداشته باشند، مأیوس شدیم... فیس‌بوک اعلام کرد این گزارش‌ها را مورد بررسی قرار خواهد داد و از این‌که این سایت در زمانی که رأی دهندگان ایرانی به اینترنت به عنوان منبعی اطلاعاتی در مورد نامزدهای انتخاباتی و مواضع آن‌ها روی می‌آورند متأسف است.»

همین‌طور علیرضا رضایی، در وبلاگش مطلب طنزی در خصوص فیلتر شدن سایت فیس‌بوک و همچنین راه‌های عبور از آن می‌نویسد. او می‌گوید:

«البته ناگفته پیداست که وظیفه‌ی جهانی ما همه چیز می‌باشد الا نشان دادن راه و چاه برای عبور از فیلترینگ‌!...»

علیرضا رضایی در بخشی از مطلبش می‌نویسد: «فرض کنید تمام ملت ایران نابغه باشند شما بگیرید بیشتر فرض کنید تمام ملت ایران بیکار باشند شما بگیرید بیشتر فرض کنید تمام ملت ایران مهندس کامپیوتر باشند شما بگیرید بیشتر فرض کنید تمام ملت ایران بجای مغز سی.پی.یو داشته باشند شما بگیرید بیشتر فرض کنید آی.کیو ی تمام ملت ایران بالای دو هزار باشد شما بگیرید بیشتر فرض کنید تمام ملت ایران برنامه‌نویس باشند شما بگیرید بیشتر فرض کنید مخابرات تمام سایت‌ها و وبلاگ‌ها را فیلتر کرده باشد شما بگیرید بیشتر فرض کنید دعای خیر ننه پشت تمام ملت ایران باشد شما بگیرید بیشتر فرض کنید تمام ملت ایران هیچ‌وقت چشم نخورده باشند شما بگیرید بیشتر فرض کنید‌... بیشتر‌... فرض کنید ... نه‌! فرض هم دیگر نکنید‌! باز یک سوال برایمان پیش آمد ایندفعه قبل از این‌که خودمان را طب سوزنی کنیم جوابش را زود گرفتیم‌.»

او ادامه می‌إهد: «خدا نصیب نکند که این ملت بیفتد به پوز زنی‌. قرار بود ناطق نوری دو میلیون رأی بیاورد یکی دیگر بیست میلیون آورد قرار است احمدی‌نژاد بیست میلیون رأی بیاورد یکی دیگر دویست میلیون می‌آورد قرار شد جوک بسازند ملت آپولو هوا کردند قرار شد آپولو هوا کنند ملت جوک ساختند قرار شد کسی سایت و وبلاگ نخواند این یکی را اتفاقاً اگر قرار نمی‌شد هم هیچکس نمی‌خواند ولی تا افتاد به پوز‌زنی بالاترین با http فیلتر شد ملت یک s اضافه کردند با https باز شد‌. یارو در مشهد ساندویچی داشت الآن به ماهی سه هزار تومان به خود من پروکسی ثابت می‌دهد از نوع مامان بالانس‌. اصلاً چرا راه دور‌؟ فیس بوک به آدرس http://www.facebook.com/ ساعت چهار عصر امروز فیلتر شد ساعت چهار و نیم عصر همین امروز همان فیس‌بوک به آدرس http://www.new.facebook.com/ باز شد‌!»

و در پایان می‌نویسد‌: «نتیجه‌: ملت ما در زمینه‌های خیلی جالبی نابغه هستند که هیچ‌کسی غیر از آن‌ها نمی‌تواند باشد مثلاً به عقل جن هم نمی‌رسد که اگر به اول یا وسط یا آخر آدرس یک سایت فیلتر شده یک اسی‌، پرانتزی‌، نقطه‌ای‌، شماره شناسنامه‌ای‌، نام پدری چیزی اضافه کنی (خیلی محترمانه چیزی از فیلترینگ باقی نمی‌ماند)!»