محمد‌رضا اسکندری: آزادی با مافیای پورنوگرافی فرق دارد

لیدا حسینی‌نژاد
مریم اقدمی

فیلترینگ و مسدود کردن سایت‏ها و وبلاگ‏ها همیشه یکی از مهم‏ترین مسایل مرتبط با اینترنت در ایران بوده است. اخیراً هم دادستانی تهران از برخورد با سایت‏های پورنو خبر داده است.

این مطلب با عنوان «این‌بار من با مرتضوی موافق هستم»، واکنش‏های زیادی از سوی مخاطبان به همراه داشت. به همین بهانه، به سراغ محمد‌رضا اسکندری رفتیم تا به کامنت‏های خوانندگان جواب بدهد.

یکی از کامنت‏گذارها به اسم پویا گفته: «شما را نمی‏شناسم، تنها از روی نوشته دانستم که ایران نیستید» و چند نکته به نظرش رسیده که برای شما یاد‏آوری کند. او پرسیده به نظر شما «چرا آقای مرتضوی سایت‏های پورنوگرافی را در کنار سایت‏های الحادی نام می‏برد؟ آیا به نظر شما این دو از یک جنس هستند؟ چه ذهنیتی پشت این قضیه بوده که باید این‏ها را کنار هم‏دیگر نام ببرد؟ می‏دانیم که در کشورهای دیگر هم سایت‏های پورنو محدودیت دارند، ولی سایت‏های الحادی هم همان محدودیت مشابه را دارند؟»

اولاً، من خواسته‏ام در این مطلب مسأله‏ای را داخل ایران روشن کنم و اولین جرقه را در رسانه‏های ایران بزنم. واقعیت این است که آقای مرتضوی را همه می‏شناسند و می‏‏دانند نقش او در جریان قتل خانم زهرا کاظمی و دیگران، بستن روزنامه‏هایی مثل نشاط، جامعه، توس و… چه بوده است.

ولی هدف اول‏ من در این مطلب این بوده که حالا که آقای مرتضوی، دادستان تهران، مسأله‏ای به اسم پورنوگرافی را مطرح می‏کند ـ مسأله‏ای که وقتی سایت‏های داخل ایران و روزنامه‏نگاران به آن نزدیک می‏شدند، به عنوان یک حرکت ضد نظام با آن برخورد می‏شد ـ ما هم این مسأله را روشن‏تر کنیم.

در چند هفته‏ گذشته در هلند دومین حرکت «انقلاب سکس» شروع شده و بحث‏هایی روی آن صورت گرفت. در این بحث‏ها عده‏ای معتقدند باید در جامعه‏ هلند هم تحولی در جهان پورنوگرافی به‏وجود بیاید و پورنوگرافی‏های لطیف که مشکلی برای جوانان به‏وجود نمی‏آورد، بیشتر شناخته شوند.

بحث ما مشخص است. بحث ما این است که به جوانان، به خانواده‏ها، به مددکاران اجتماعی (‌چون خود من هم مددکار اجتماعی هستم) این را گوشزد کنیم که مسأله‏ ‏آزادی با مافیای پورنوگرافی فرق دارد و وظیفه‏ تک تک ماست که اگر می‏بینیم سایت یا وبلاگی از زبان فارسی استفاده‌های پورنوگرافی می‏کند، آن را گزارش دهیم.

چون خیلی از شرکت‏هایی که فضایی مجانی در اختیار این وبلاگ‏ها می‏گذارند، نمی‏دانند در این وبلاگ‏ها چه چیزی نوشته شده است.

ولی پویا می‏گوید: «آیا فکر می‏کنید منظور آقای مرتضوی همین پورنوگرافی زیر سن قانونی یا تجاوزگونه است؟ یا این‏که مثلاً، حتی اگر فردا کسی در وبلاگش یک تجربه‏ی شخصی‏اش را بنویسد یا یک شوخی کرده باشد که یک‌سری مسایل جنسی در آن مطرح شود، این‏ها هم هدف مبارزه با وبلاگ‏های پورنو قرار می‏گیرند؟» پویا گفته: «آیا می‏دانید جناب مرتضوی به لایحه‏ای اشاره می‏کند که در آن مجازات تا اعدام برای متخلفین در نظر گرفته شده. این قسمت قضیه را هم باید توجه کرد که این مسأله تا کجا می‏تواند پیش برود و از قانون چه سوء استفاده‏هایی می‏تواند صورت بگیرد.»

وظیفه‏ ما این است که مسایلی را که بر خلاف معاهده‌های بین‏المللی و در رابطه با خانواده و کودکان است، مطرح کنیم. معتقد هستم، در رابطه با مسأله‏ی سکس، جوان‏ها باید بیشتر از این بدانند.

وظیفه‏ ما این است که در مقابل حرکت‏های خشنی که در جمهوری اسلامی در رابطه با مسایل آگاهی در رابطه با سکس است، به مردم آگاهی بدهیم.

من و خیلی از دوستان دیگر که در اینترنت در این رابطه نوشته‏ایم، به هیچ عنوان خواستار اعدام و برخوردهای آن‏چنانی که در جمهوری اسلامی در رابطه با این‏گونه سایت‏ها مطرح می‏شود، نیستیم.

بلکه این سایت‏ها باید به مراجع حقوقی مراجعه داده شوند. ولی در رابطه با قوه‏ قضاییه جمهوری اسلامی این خوش‌بینی را نداشته و ندارم که بخواهند در رابطه با این حرکتی که شروع کرده‏اند، عادلانه و انسانی برخورد کنند.

ولی متنی که نوشته‏اید، این را نمی‏رساند. چون خیلی روشن گفته‏اید این‌بار با مرتضوی موافق هستید. چگونه می‏‏توانید حکمی را که قرار است در رابطه با کسانی که از نظر آن‏ها به مسایل غیراخلاقی می‏پردازند، کنترل کنید که چه مجازاتی در نظر گرفته بشود و یا تا چه حد با این قضیه عادلانه برخورد شود؟

دو پاسخ وجود دارد؛ پاسخ اول این‌که از نظر روزنامه‏نگاری، برخی اوقات روزنامه‏نگار، تیتری را انتخاب می‏کند که این تیتر بتواند خیلی سریع لُب مطلب را بیان کند و کسانی که آن اسم را می‏شناسند، کنجکاو شوند و مطلب را بخوانند.

در واقع تیتر را به گونه‏ای انتخاب کردم که چه مخالفین، چه موافقین مطلب را بخوانند. پاسخ دوم این‌که، گفته‏ام با این حرکت آقای مرتضوی این‏بار موافق هستم. بله، موافق هستم. به خاطر این‌که اولین بار است که در جمهوری اسلامی ایران یک مقام قضایی در رابطه با این معضل اجتماعی حرف می‏زند.

اما فیلترینگ سایت‏های ایرانی، به قول یکی از کامنت‏گذارها، بیشتر از این‌که سایت‏های غیراخلاقی را هدف قرار بدهد، می‌خواهد سایت‏ها و وبلاگ‏های سیاسی و آزادی‏خواه را مسدود کند.

بستن وبلاگ‏ها و سایت‏های آزادی‏خواه، واقعیتی است که در سیستم جمهوری اسلامی وجود داشته و هم‏چنان هم وجود خواهد داشت.

سیستم جمهوری اسلامی، سیستم آزاد، باز و دموکراتی نیست که انتظار داشته باشیم وبلاگ‏ها و سایت‏های آزادی‏خواه را باز بگذارد. این یک واقعیت تلخ است.

ولی بحث بر سر این است، چون جمهوری اسلامی سایت‏های آزادی‏خواه را می‏بندد، پس ما در این رابطه هم صحبت نکنیم؟ خیلی از دوستان می‏گویند، اگر در این رابطه صحبتی بکنیم، احتمال دارد آن‏ها سایت‏های دیگر را هم ببندند.

یکی از کامنت‏گذارها به نام بختیاری می‏گوید: «اگر روزی شنیدید خود نظام از سایت‏های غیراخلاقی حمایت می‏کند، زیاد تعجب نکنید. به خاطر این‌که هرچه سر جوان‏ها به سکس و اعتیاد و این‏جور چیزها مشغول باشد، از سیاست دور می‏شوند و به آزادی‏خواهی یا اصلاح فکر نمی‏کنند. اگر آمار سایت‏های بسته شده را نگاه کنیم و این‌که چه سایت‏هایی را می‏خواهند مجازات کنند، می‏بینیم آمار فیلترینگ سایت‏های آزادی‌خواه و سایت‏های ضد دین خیلی بیشتر از آمار سایت‏های پورنو بوده است.»

اولاً، من آمار دقیقی در دست ندارم و نمی‏دانم این کامنت‏گذار عزیز از کجا این آمار را آورده است. این را می‏دانم که در گذشته جمهوری اسلامی خیلی از سایت‏ها و وبلاگ‏های آزادی‏خواه را بسته و می‏بندد.

ولی بحث اصلی که در این‏جا می‏خواهم مطرح کنم، این نیست که در آینده این اتفاق نخواهد افتاد. آقای بختیاری در این‏جا حرف قشنگی زده، خیلی از آن خوشم آمد.

شکی در آن نیست، ولی متأسفانه در جامعه‏ ما با توجه به حجم گسترده‏ این وبلاگ‏ها، خیلی از چیزهایی که در آن نوشته می‏شود و خیلی از داستان‏ها، به خصوص داستان‏های سکس خانوادگی، حتی به اندازه‏ی سر سوزنی نُرم‏های جهان آزاد اروپایی در آن‏ها نیست. ‏طوری که در این چهار پنج ماهی که روی این مطلب و در این زمینه کار کردم، مغزم سوت می‏کشد.

مانی جاوید، در کامنتی که گذاشته، گفته است: «این اقدام علیه سایت‏های غیردینی، سکسی و سیاسی چیز جدیدی نیست و شما احتمالاً چون خارج از کشور هستید، خبر ندارید. در ایران همه‏ی این سایت‏ها بعد از مدتی که فعالیتشان را شروع می‏کنند، شناسایی می‏شوند و آدرسشان فیلتر می‏شود. این جدا از فیلترینگی که روی کلمات «مستهجن» در موتورهای جست‌وجو و خط آدرس سایت‏ها اعمال می‏شود. این گلی کنار زباله نیست. این جزیی از همان سیستم است.

از یک طرف تشنگی ایجاد می‏کند، از طرف دیگر آب سالم در اختیار قرار نمی‏دهد. من هنوز در سایت‏های ایرانی سوء استفاده از کودکان را ندیده‏ام. مواردی مثل پخش فیلم‏های خصوصی هست که این‏ها هم تنها به اینترنت مربوط نیست، شما می‏توانید در کنار خیابان به راحتی این فیلم‏ها را خریداری کنید.»

متأسفانه، باید بگویم فیلم‏های زیادی در این رابطه وجود دارد. در رابطه با مسأله‏ی سوء استفاده از کودکان و سکس‏های خانوادگی، چندی پیش مطلبی از نیما راشدان در گویا چاپ شده بود.

نباید از واقعیت فرار کنیم. در جامعه‏ بسته‏ ایران این مسایل است. حتی تعدادی برای به دست آوردن پول، فیلم‏های پورنویی در رابطه با کودکان ساخته‏اند و الان یکی از پرطرف‏دارترین کارهای پورنوگرافی در جهان است.

واقعیت این است که خیلی از سایت‏ها و وبلاگ‏های ایرانی، برخلاف قوانین بین‏المللی کار می‏کنند. آن‏جا که گفته‏ام این گلی است، نه این‌که آقای مرتضوی را به گل تشبیه کرده‏ام، بلکه منظورم این بوده، حال که این مسأله باز شد، ما باید آن را ادامه بدهیم. سایت‏ها در ایران ممکن است فیلتر باشند، ولی با فیلترشکن‏های مختلفی، همه‏ این سایت‏ها باز می‏شوند.

یکی از کامنت‏گذارها، به نام آرش در جواب این حرفی که گفته‏اید با آقای مرتضوی موافق هستید، گفته: «اگر شما و همکارانتان در ایران بودید، در بین اولین نفراتی می‏بودید که بر اساس همین قانون دستگیر و به عنوان مفسد فی‏العرض معرفی می‏شدید. حالا نمی‏دانم چی شده که با نظرات ایشان موافق هستید.»

اتفاقاً این حرف آرش را قبول دارم. اگر در ایران بودم، همین کار را انجام می‏دادم و حاضر بودم با توجه به این کارم در جهت انحرافی که در جامعه‏ ایران به ‏وجود آمده، هر بهایی را بپردازم.