| رادیو زمانه > خارج از سیاست > در وب چه خبر > وبلاگهای ترکمن | ||
وبلاگهای ترکمن
لیدا حسینی‌نژاد
تُرکَمَن‌ها یکی از اقوام آسیای میانه هستند که عمدتاً در کشور ترکمنستان ساکن‌اند. جمعیت ترکمن‌های جهان بالغ بر ده میلیون نفر است. زبان آنها ترکمنی است. اسب ترکمن از اسب‌های اصیل جهان است و دو‌تار ساز مشهور این قوم است. فرش ترکمن نیز شهرت جهانی دارد. منطقه زیستی ترکمنها شامل کشورهای ترکمنستان، ایران، افغانستان، عراق، ترکیه، ازبکستان، قزاقستان، چین و سوریه است. ولی در این برنامه ما سراغ ترکمن‌های ایران می‌رویم که بیشتر در جنوب شرقی دریای خزر و در ترکمن‌صحرا سکونت دارند. جمعیت ترکمن‌های ایران به دو میلیون نفر می‌رسد. این‌بار وبلاگنویسان ترکمن میزبان ما هستند. آنچه جالب است این است که وبلاگهای ترکمن معمولاً یا نام ترکمنی دارند و یا به نحوی در نام‌شان کلمه ترکمن حضور دارد. مثل وبلاگ فریدون قارئی، کارشناس فناوری اطلاعات و قدیمی‌ترین وبلاگ‌نویس ترکمن‌صحرا به نام ترکمن صحرا. فریدون قارئی در وبلاگش از مسایل اجتماعی فرهنگی ترکمنها تا اخبار ترکمنها و دیگر مسایل می‌گوید.
اما برای او سرزمین ترکمن‌صحرا و نام این سرزمین اهمیت خاصی دارد. در یکی از پست‌های او به نام «یا خلیج عربی یا ترکمن صحرا» می‌خوانیم: «تا سالیان نه چندان دور، نام ترکمن صحرا در تمامی نقشه‌ها و تقسیمات سیاسی، فرهنگی ایران برای خطه‌ای که هم‌اکنون ساکن اینجا هستیم، یعنی استان گلستان و گنبد کاووس درج و چاپ می‌شد، همه مردم ایران نام این خطه را با ترکمن‌صحرا می‌شناختند... ولی امروزه....!!؟» او ادامه می‌دهد: «از نسل جدید مردم ایران بپرسید این ترکمن صحرا که می گویند کجاست؟ جز قدیمی‌ترها شاید معدود افراد نسل جدید باشند که بدانند ترکمن صحرا کجاست... به هنگام مستقل شدن استان گلستان خیلی دوست داشتیم این خطه و استان را ترکمن‌صحرا نام نهند... ولی این‌گونه نشد... مردم ما خیلی طماع نیستند... مردم ما خیلی خودخواه نیستند... به هر سوی ایران که روید و بپرسید آیا ترکمنها را می‌شناسید، آنها را به نیکی، مهربانی، سادگی و تلاش‌گر در کارها و بی‌ریا بودن می‌شناسند... اما این مردم بر‌خلاف خیلی دیگر از اقوام ایرانی ابا و ترسی از بیان شدن نام ترکمن خود ندارند... آنها بر ترکمن بودن و از یک‌سو ایرانی بودن و پاسدار مرزهای شمالی و شمال شرقی ایران بودن افتخار خود می‌کنند.» او سپس می‌نویسد: «همان‌گونه که غرور همه ایرانیان، بر زیر پا گذاشتن واقعیت و حقانیت خلیج فارس خدشه‌دار می‌شود و فریاد اعتراض بر جهانیان اعلام می‌دارند، ما مردم ترکمن نیز به همانند همه هم‌میهنان خود در این جهت تلاش می‌کنیم، آیا به من جوان ترکمن و دیگر مردمم حق داده می‌شود که بپرسم برای چه نام ترکمن‌صحرا که از قدیم‌الایام در نقشه‌های ایران وجود داشته برداشته شده است؟» او می‌گوید: «آیا به من ترکمن حق داده می‌شود تا همان‌گونه که بر تغییر نام خلیج فارس اعتراض می‌کنم به ترکمن‌صحرا نام داشتن و تلاش برای بازگرداندن این نام کهن برای منطقه‌ام اعتراض کنم؟ باور کنید انتظار دگرگونی اقتصاد در عرض یکسال و دوسال و ریشه‌کن شدن موانع بیکاری در عرض یکی دو سال نیستیم، ولی می‌توانید با برگرداندن نام با قدمت ترکمن‌صحرا به منطقه ما در نقشه‌های سیاسی و فرهنگی کشور، روحیه رنجور و پر از درد و خسته مردم ترکمن را با این کار زنده کنید و نشان دهید که برای خواسته‌های این مردم نیز احترام قائل هستید و کسانی که تلاش می‌کنند برای انجام این موارد هستند.»
جالب توجه است که دانشجویان ترکمن در دانشگاه‌های مختلف شهرهای دیگر وبلاگهای گروهی دارند مثل دانشجویان ترکمن دانشگاه اردبیل یا دانشجویان ترکمن دانشگاه زابل. وبلاگ دانشجویان ترکمن دانشگاه زابل، عمدتاً به مسایل ترکمنها می‌پردازند، از جمله تاریخ ترکمن، مشاهیر و نویسندگان ترکمن و فرهنگ و صنایع‌دستی ترکمن. شما می‌دانستید که قوچوق چه هست؟ قوچوق یاقوچک به معنی شاخ قوچ است. اگر می‌خواهید بیشتر در مورد نقش قوچوق در میان ترکمنها بدانید به این مطلب از وبلاگ دانشجویان ترکمن دانشگاه زابل نگاهی بیندازید: «در میان ترکمنها نقش‌های بسیار زیبا و فراوانی وجود دارد. این نقش‌ها نسل به نسل به ما به ارث رسیده است. نقش‌هایی که پس از گذشت قرن‌ها ذهن هر بیننده را به تحسین وامی‌دارد. می‌توان با نگاه به این نقوش بسیار زیبا، به اوج هنر، سلیقه، دقت و حوصله زنان و دختران ترکمن در به تصویر کشیدن و ایجاد چنین نقش‌های زیبا با استفاده از حد‌اقل ترکیب رنگی پی برد.» ادامه می‌دهد: «در لباس مردان و زنان ترکمن همچون (چاک‌من، دون، بگ‌رس، چاوت، کورته، چیرپی) در زمانی که حاشیه این لباس‌ها سوزن‌دوزی می‌شود نقطه اتصال قسمت لبه‌های عمودی و افقی لباس در گوشه با نقش قوچ‌کله تزیین می‌شود... زنان هنرمند و تیز‌هوش ترکمن از کلمه قوچوق همانند لباس‌های‌شان در میان سخنان‌شان و نغمه و لالایی‌های‌شان نیز به شکل زیبا و با معنایی استفاده می‌کردند (مثلا آرزو می‌کنند پسرانی مثل قوچ، قوی داشته باشند.) در گذشته زنان ترکمن اطراف تنور پخت نان خود را با نقش قوچوق نقاشی می‌کردند.»
از این دست وبلاگها کم نیستند. این ویژگی وبلاگهای ترکمن است که در هر کجا باشند به مسایل سرزمین خود می‌پردازند و از معرفی فرهنگ خود دریغ نمی‌کنند. نمونه دیگر آن وبلاگ بایراق است. در یکی از پست‌ها این وبلاگ به معرفی وسایل زینتی ترکمنها می‌پردازد: در این پست می‌خوانیم: «قنجیق که از این وسیله‌ی تزیینی به‌عنوان گل یقه استفاده می‌شد (قرن ۲۰) و مرکب از سه بخش اصلی است:
اما در میان وبلاگهای زیاد ترکمنها وبلاگ‌هایی هم پیدا می‌شوند که موضوع‌شان مسایل روزمره یا طنز یا شعر باشد. وبلاگ تایاق وبلاگی است که با شخصیت «ماتقلیج دده» مطالب طنز و داستان‌های جالبی دارد. به طنز «دفاع عین حمله!» این وبلاگ نگاهی بیندازید: «بارها به ماتقلیچ دده گفتم ، هنگام رختخواب رفتن به نوه‌هایت داستان‌های آنچنانی نگو. این بچه شبانه روز دارد فیلم‌های هیجان‌انگیز هالیوود، پلی‌استیشن و هزاران زهر‌مار کامپیوتری را بازی میکند. از شما چه پنهان دیرور نامه‌ای از مدرسه دریافت کردم، نوه ماتقلیچ دده دسته‌گلی به آب داده بود!! با مشت محکم کوبیده بود به صورت همکلاسیش! خانم معلم و مدیر مدرسه همه با قانون در مقابل ما ایستاده بودند، مگر ولکن بودند، کسی بیاید در آلمان قانون‌شکنی کند ، نقض قانون، پارگراف... آیین‌نامه مدرسه... خلاصه ماتقلیچ دده را با خود بردم مدرسه تا از نزدیک شاهد قضیه باشد. مشاور مدرسه از نوه ماتقلیچ دده پرسید: پسرم بگو بیبینم، به چه علت به دوستت حمله کردی؟ نوه ماتقلیچ دده گفت: من حمله نکردم، از خودم دفاع کردم. ماتقلیچ دده که وضع طرف را از نزدیک می‌دید، گفت: آی بی‌پیاز ، اگر دفاعت چنین باشه، قبل از حمله خبر بده تا آژیر ماژیری بکشند...»
در وب‌نوشته‌های اغلن هم که در ترکمنی «پسر‌بچه» معنی می‌دهد شعر‌ها و داستان‌های زیادی می‌توانیم پیدا کنیم. اغلن از نظرات شخصی خودش هم می‌گوید. مثلاً او درباره جهل مرکب می‌نویسد: «در پاره‌ای از ادوار تاریخ، مردم می‌پندارند تحولی که ایجاد کرده‌اند پیروزی بزرگی بوده و گمان‌شان بر این استوار می‌شود که در حال دویدن به جلو هستند غافل از اینکه هر بار که پاهای‌شان را بلند می‌کنند تا گامی به جلو بردارند، زمین زیر پای‌شان سریعتر می‌چرخد که اگر به عقب نرفته باشند، در‌جا زده‌اند.» راستش من که از گشتن میان وبلاگهای ترکمنی خسته نمی‌شوم. اینکه این دوستان این‌قدر به فرهنگ خود اهمیت می‌دهند قابل تقدیر است. البته باید بگویم آنچه برای‌تان انتخاب کرده بودم از وبلاگ‌هایی بودند که بیشتر به زبان فارسی می‌نویسند. طبیعتاً وبلاگ‌هایی هم هستند که فقط به زبان ترکمنی می‌نویسند.
در هر صورت به همه این عزیزان خسته نباشید می‌گویم. در آخر هم طبق معمول سفرمان را با یک شعر به پایان می‌بریم. شعر «غم نان می‌گذرد» از وبلاگ کم‌کم درخت می‌شوم: «پدری دارم پیر  |
||
نظرهای خوانندگان
بله همه اینها از وبلاگهای خوب ترکمن صحراست که جوانان ترکمن آنها را میخوانند و حرفشان را از آنها می شنوند. از شما که به ترکمنان توجه داشته اید متشکرم.
-- مارال ، Aug 23, 2008 در ساعت 12:10 PMوبلاگها و وبسایتهای زیادی هستند که به مسائل ترکمنی می پردازند، علاوه بر مسائل فرهنگی و قومی ، مطالب سیاسی اجتماعی وبلاگنویسان ترکمن جالب است که شما هم به تایاق و اغلن که از بهترینهای ترکمنی هستند اشاره کردید. ای کاش از دیگر فعالان هم نامی می بردید
-- ارسلان ، Aug 23, 2008 در ساعت 12:10 PMممنون.مطلب خوبی بود فقط در مطلب آقای فریدون قارئی در مورد اسم ترکمن صحرا باید این حقیقت رو در نظر بگیریم که بیشتر مردم استان گلستان فارس هستند.اگه اسم منطقه ترکمن صحرا بشه آیا حق اونا ضایع نمیشه؟
-- اشکان ، Aug 24, 2008 در ساعت 12:10 PMبیشتر جمعیت استان گلستان ترکمن هست که بالغ بر 700 هزار نفر میشه اما دولت آمار دقیق رو بخاطر مسائل قومی و مذهبی برای ترکمن ها کم و کوچک اعلام میکند.
-- محمد ، Aug 27, 2008 در ساعت 12:10 PMضمن اینکه جمعیت ترکمن های جهان طبق اعلام کارشناسان بالغ بر 24میلیون نفر هست که بیشتر ساکنان آن در چین و حدود 17 میلیون نفر هست
اشکان جان، می شه بگید شما از کدام آمار صحبت می کنید؟
-- ترکمن ، Oct 10, 2008 در ساعت 12:10 PMفعلا که حق ترکمنها هم به لحاظ مذهبی و هم به لحاظ زبانی پایمال می شود توسط حکومت مورد دلخواهتان
نمی دانم شاید ترکمنها هم بمانند کردها و بلوچها باید اسلحه می گرفتند تا حقشان داده شود! در حالی که خودتان هم می دانید ترکمنها آرامترین مردم ایران هستند.
اول انقلاب و جنگ گنبد را هم که احتیاجی به گفتنش نیست
دو تکه کردن ترکمن صحرا و ایجاد استانهای گلستان و خراسان شمالی را هم اضافه کنید که هرکدام از شهرهای ترکمن نشین را با یک شهر فارس نشین یکی کرده و دو استان تشکیل داده اند.
مهاجرت از جنوب شرق کشور برای برهم زدن توازن جمعیتی ترکمنها و ورود گسترده مواد مخدر با آگاهی حکومت هم که هست.
جدیدا هم که قرار است حوزه های علمیه ترکمنها که همه شان سنی حنفی هستند توسط شیعه ها اداره شود!!
در حالی که رأی مردم مرکز استان گلستان به یک نماینده ترکمن داده می شود و ایشان پیروز انتخابات می شود یک مهاجرز شیعه از سوی آقای جنتی پیروز اعلام می شود و به اصطلاح منتصب مجلس می شود. چرا که ترکمنها سنی اند!
ببخشید می شود برای ما مفهوم حق را باز کنید؟
بله... الان سایتی هم به نام بارش نیوز افتتاح شده که بخوبی مطالبات قوم ترکمن رو انعکاس میده
-- yaser ، Nov 3, 2008 در ساعت 12:10 PMhttp://bareshnews.com