جای خالی مسؤولان رسمی در سنت‌های ملی

لیدا حسینی‌نژاد

در سایت مجله زیگ‌زاگ (که برنده جایزه نوآوری سال در سرویس جهانی بی‌بی‌سی هم شده است) می‌خوانیم:

به تناسخ عقیده داشته باشید یا نه، فرقی نمی‌کند: «سینما آزادی» تهران پس از گذشت ۱۰ سال از روزی که در آتش سوخت، با شکل و شمایلی متفاوت به میان سینمایی‌های ایران بازگشته است.

چهره تازه سینما آزادی، نمایان شده است. بلند بالاتر از گذشته‌اش. سازندگان آن تلاش کرده‌اند نمای آن، به دلیل داشتن بار عاطفی و نوستالژیک، بر خلاف طرح‌هایی که در ابتدا ارائه شد، به ساختمان پیشین سینما، شبیه باشد. از ساختن نما‌های فلزی و مدرن‌تر پرهیز کرده‌اند و به سیمان شسته روی آورده‌اند.

در‌های سینما آزادی تا چند روز دیگر باز خواهد شد. سالن‌های «شهرفرنگ» «شهرقصه» «شهر هنر» و «شهر هفتم» هر کدام با حدود ۲۰۰ نفر گنجایش و سالن اصلی «آزادی» با ظرفیت ۶۰۰ نفر، میزبان خاطرات سینمایی تازه‌ای برای نسل جوان‌تر خواهند بود. اکنون «ققنوس از آتش خویش باز برخاسته است.»

وبلاگ کاغذ پاره می‌نویسد:

یادمان باشد نفت ۱۰۰ دلاری را چه کسی ملی کرد

این روزها همه سرگرم تدارکات عید هستند.
سیاست‌بازان سرخوش یا ناخوش از نتیجه انتخابات
تلویزیون مشغول تبلیغات برنامه‌های تکراری نوروزی
مردم عادی هم دنبال پول نقد در بانک‌ها و صف عابربانک‌هایی که هیچ وقت پول ندارند
کارمندان دنبال پاداش عیدی و دریافت اضافه کاری و پرداخت قرض و اقساط عقب‌مانده

تعطیلات رسمی نوروز در ایران از ۲۹ اسفند شروع می‌شود. روزی که به خاطر آن، دکتر مصدق و همراهانش چه رنج‌هایی که نکشیدند و چه تهمت‌هایی که نشنیدند .این روز دارد کم کم از یادها می‌رود. اگر این روزها ازکسی درباره این روز سؤالی بپرسی، فکر نمی‌کنم آن قدر که درباره اتم واورانیوم غنی‌شده و آب سنگین می‌داند، از این روز چیزی بداند!

آن قدر به وقایع دیگر پرداختیم که یادمان رفته پولی که الان دارد خرج می‌شود و این مملکت را می‌چرخاند، از همین روز است. دیگر دارد یادمان می‌رود روزی روزگاری کسی بود که دلش به حال این مردم می‌سوخت و حاضر شد تبعبد و تحقیر را تحمل کند؛ ولی این ثروت به دست نااهل نیفتد. حالا عجب آن‌جاست عده‌ای برای به دست آوردن قدرت از همان ثروت خرج می‌کنند! بدون آن‌که کوچکترین یادی از مردی کنند که زندگی‌اش را برای ملی کردن این ثروت گذاشت.

متأسفانه آن قدر که این روزها درباره مسایل دیگر تبلیغ و بحث می‌شود، از چنین روزی در رسانه‌ها و سایت‌ها خبری نیست. نکند خدای ناکرده گذر روزگار او را از یاد ما ببرد و یا غم نان آن قدر ما را مشغول کند که دیگر یادی از او نکنیم.

و اما محمد علی ابطحی به مناسبت چهارشنبه سوری در وبلاگش از جای خالی مسؤولان رسمی در سنت‌های ملی می‌گوید:

فردا آخرین چهارشنبه سال و امشب چهارشنبه سوری است. چند سالی بود که از ۲۰ روز قبل همه ی شهر صدای انفجار بود و فشفشه و ترقه و دینامیت‌های دست‌ساز. امسال در تهران کمتر شده بود. نمی‌دانم چرا؟ خیلی‌ها می‌گویند به خاطر ممانعت شدیدتر نیروهای انتظامی بوده است.

اما واقعاً در طول این سال‌ها مراسم چهارشنبه‌سوری که جزئی از تاریخ ایران باستان است و محققان برای هر یک از برنامه‌های سنتی آن شب فلسفه‌هایی ذکر کرده‌اند، همه تحت‌الشعاع این ترقه بازی نسبتاً خطرناک قرار می‌گرفت. آن‌چه که بیشتر در شب چهارشنبه سوری تاریخ دارد، قاشق‌زنی و پریدن از روی آتش است که بنا به یک سنت ایرانی سرخی آتش را که نشانه‌ی قوت ونشاط است، برای خود طلب می‌کنیم و زردی خود را که نشانی از رخوت و سستی دارد، در مقابل به آتش می‌دهیم.

کار‌های قشنگی است که آن قدر در روح ایرانی ریشه‌دار است که هیچ کس نتوانسته آن را از قاموس ملی ایرانی حذف کند. کاش حداقل به عنوان یک کار سمبلیک وقتی سنت‌های ایرانی مورد باور اکثر مردم ایران است، مسؤولان عالی‌رتبه کشور هم به این خواست عمومی احترام بگذارند و رسماً آنان را همراهی کنند. مثلاً چه اشکال دارد یک جایی برای پریدن از روی آتش مسؤولان وجود داشته باشد و یا در «سیزده به در» یک منطقه را تلویزیون نشان دهد که مسؤولان جمهوری اسلامی به اتفاق خانواده به کوه و دشت رفته‌اند و مثل مردمی هستند که آنان را سر کار آورده‌اند؟

اگر به ایرانی بودن خود افتخار می‌کنیم، باید سنت‌های آن را هم باور داشته باشیم. این سنت‌های ملی هم هیچ منافاتی با اعتقادات دینی ندارد. ولی گویا بعضی‌ها به نوعی خجالت می‌کشند ایرانی بودن خود را با افتخار اعلام کنند؛ تا در نتیجه بعضی‌ها هم خجالت بکشند مسلمان بودن خود را اعلان نمایند و به آن افتخار کنند. جمع کردن بین روح مسلمانی و سنت‌های ایرانی ظرفیت بزرگی است که تنها ملت بزرگی مثل ایران می‌تواند آن را داشته باشد.