«ما یه پارازیتی بیشتر نیستیم!»

مصطفی قوانلوقاجار

مساله‌ اعتیاد در ایران و معضل گرایش جوانان به مواد مخدر، در چند سال اخیر بیشتر مورد توجه واقع شده است. از تشکل‌های مستقل و مردمی در شهرهای مختلف ایران، تا تشویق و ترغیب برای ترک اعتیاد از سوی هنرمندانی که در خارج از کشور زندگی می‌کنند، نشان‌دهنده اهمیت این موضوع است.

رادیو جوان، مدتی‌ست که در یکی از پرشنونده‌ترین ساعات روز، برنامه‌ای با عنوان «پارازیت» را تهیه و پخش می‌کند که مخاطب آن بیشتر کسانی‌ هستند که مشکل اعتیاد یا سابقه آن را دارند.
گزارشی از مصطفی قوانلوقاجار را در بررسی شکل و محتوای این برنامه بخوانید!

جشن برنامه پارازیت

«خداحافظ گرس، خداحافط اعتیاد، خداحافظ مواد مخدر!»

شروع برنامه رادیویی «پارازایت» با خداحافظی آغاز می‌شود. موضوع برنامه پارازیت از این خداحافظ گفتن‌ها مشخص است. آن‌ها می‌خواهند درباره مواد و قرص‌هایی صحبت کنند که چند سالی است جوانان ایرانی از آن استفاده می‌کنند. برنامه پارازیت هر روز صبح، شنبه تا پنج‌شنبه، از ساعت ۱۰تا ۱۱:۳۰، از رادیو جوان پخش می‌شود. بنابراین یک هفته برای پرداختن به سوژه اول هفته فرصت هست

استفاده از اینترنت برای برنامه سازی

رادیو جوان، سایت [+] مستقلی از سایت‌های صدا و سیما دارد که در آن می‌توان با برنامه‌ها و افرادی که در این رادیو کار می‌کنند آشنا شد. در این سایت برنامه‌سازان پارازیت این‌طور معرفی شده‌اند:

«بابا ما کم الکی نیستیم ها! نگاه نکنید که همین‌جوری هی راه به راه شوخی می‌کنیم. به‌هر حال دلیل نمی‌شه واسه حرفهامون سند و مدرک و منبع نداشته باشیم. ما، هم مستندیم. هم جوونیم. هم مهربونیم. هم با نمک.

اصلا یه چی می‌گم، یه چی می‌شنوید. ۱۰ساله‌هاش بیا جلو! تا ۳۰ ساله‌ام جا داریم. هول ندید، جا واسه همتون هست. ما خودمون که فقط حرف نمی‌زنیم. کلی کارشناس داریم. می‌خواین رو کنیم ؟! اینقدر نگید ما رو نمی‌بینید. تا حالا با یه علامت سئوال تو ذهنتون روبرو شدید؟ خب اون ما هستیم دیگه! درست اومدین. دیدین ترس نداشت!

راستی ما فقط تهرونیا که حرف نمی‌زنیم. هر کی گفته دروغ گفته از شهرستانیا بپرسید که چقدر دوستشون داریم. می‌گی نه، گزارشامونو گوش کنید.
همیشه همین حوالی می‌چرخیم. اَ. . . فکر کن هر هفته یه موضوع. آخه نیست کارمون درسته، واسه همینه.

تازه بعضی وقتام واسه اینکه لوس نشید بهتون ضدحال می زنیم. دلتون خواست می‌تونید ایمیل بزنید. اصلا می‌خواین شماره پیام کوتاه بدیم. نه؟ با پیک می‌فرستیم. دوست نداشتید با یه چاپار. بازم نه؟ کبوترنامه‌بر چی؟ ای بابا! معلوم بود دروغ گفتیم. بی‌خیال! خلاصه کلوم این‌که زیادبهمون اعتماد نکنید. چون ما یه پارازیتی بیشتر نیستیم.»

برنامه پارازیت برای خود یک وبلاگ [+] دارد که در آن به زبانی غیررسمی آنچه را که قرار است در باره‌اش صحبت کنند را به شنونده‌هایش اطلاع می‌دهد:

«از قدیم گفتن علف باید به دهن بزی شیرین بیاد. ما رو سننه؟ یعنی به ما چه ربطی داره؟ فردا دیگه نوبتی هم باشه نوبت علفه. به همین سادگی. اگه گفتی علف یعنی چی؟ تا یادم نرفته بگم منظورمون همون گرسه‌ها. یهو فکر نکنین زدیم تو کار طبیعت‌گردی ودشت و دمن!»

آن‌ها به‌خوبی از امکان اینترنت برای برنامه‌سازی استفاده می‌کنند. این وبلاگ علاوه بر آن‌که می‌تواند ضمن این‌که مواد اولیه تولید برنامه باشد، ضمنا موقعیتی را ایجاد کرده تا بین برنامه‌سازان پارازیت و شنوندگان، ارتباطی دوطرفه فراهم آید.

نظراتی که شنوندگان برنامه پای پست‌های وبلاگ می‌گذارند در برنامه نیز خوانده می‌شود. ضمن آنکه شنوندگان به راحتی می‌توانند نظرات خود را در تالارهای گفتگوی [+] سایت رادیو جوان به نمایش بگذارند؛ و در مورد مسائل مختلف با هم بحث کنند.


چالش یا چاپلوسی؟

بیشتر برنامه‌های رادیویی سعی در آن دارند که با مصاحبه‌های تلفنی و یا حضوری، سطح کیفی برنامه خود را بالا ببرند؛ اما در بسیاری از موارد، این گفتگوها تبدیل به یک گفتگوی چاپلوسانه همراه با یک نگاه از بالا به پایین می‌شود.

دربرنامه «پارازیت» سعی شده تا مصاحبه با کارشناسان همراه با چالش باشد. ضمن آن‌که کارشناس به نصحیت جوان‌ها نپردازد. البته در بسیاری از موارد این اتفاق می‌افتد. به‌طور مثال، یک خانم دکتر در تماس مستقیم تلفنی، از مضرات حشیش و قرص‌های روان‌گردان سخن گفت؛ و این‌که چه‌قدر بد هستند؛ و نصیحت کردن جوانان و توصیه به مصرف نکردن این مواد. پس از این گفت‌وگو، صحبت‌های تلفنی چند تن از شهروندان پخش شد که در یکی از آن‌ها، پسری که خود سابقه مصرف حشیش داشت نی‌گفت: «خانم دکتر در مضرات مصرف حشیش اغراق کرده، و صحبت‌های غلوآمیز کارشناس برنامه باعث می‌شود تا کسی که قبلا سابقه مصرف داشته به چنین حرف‌هایی اعتماد نکند.»

حرف‌هایی در قالب سرگرمی

بخش «آقای کارشناس»، ازجمله بخش‌های سرگرم‌کننده و خنده‌دار برنامه پارازیت است. یک مجری با لحنی کش‌دار، آقای کارشناس را صدا می‌کند و از او می‌خواهد تا مثلا در مورد آتش گرفتن باک اتوموبیل‌های پژو صحبت کند. آقای کارشناس در پایان نتیجه‌گیری می‌کند که: هیچ کسی مقصر نیست، جز پژو که خودسوزی می‌کند.

بخش جذاب دیگر برنامه پارازیت، گفتگوهای طنز در قالب حیوانات مختلف است. به‌طور مثال وقتی برنامه درباره گرس است با یک گاو در مورد علف گفتگو می‌شود (grass به زبان انگلیسی به معنای علف است.)

میزگردهای رادیویی

میزگرد برنامه پارازیت از چندین جوان دختر و پسر تشکیل شده است. آن‌ها در مورد موضوع برنامه به گفت‌وگو می‌نشینند؛ و با یکدیگر بحث‌های دوستانه می‌کنند و به سوالات گوناگون جواب می‌دهند.

نکته جالب، انتخاب مهمانان است. کسانی که به‌طور مثال خودشان تجربه‌ای از قرص‌های روان‌گردان داشته‌اند؛ و نظراتشان یک‌سو و هم‌جهت با یکدیگر نیست.

بی‌حاشیه

مهم‌ترین نقطه اتکای برنامه پارازیت، تماس‌های تلفنی شنوندگان و پیامک‌های آن‌هاست که در قالب بخش «بی‌حاشیه» به‌طور مرتب پخش می‌شود.

پارازیت به علت تعداد زیاد تماس‌ شنوندگان خود، این امکان را دارد که هر ده دقیقه یک‌بار چندین تماس تلفنی را پخش کند. همچنین اظهارنظرهای طنزآمیز مجریان برنامه درباره تماس تلفنی بر وجهه سرگرم‌کننده برنامه می‌افزاید.

چیزی همین حوالی

بخش «چیزی همین حوالی»، درباره رسم و رسوم یک روستا یا چند روستای دورافتاده ایران صحبت می کند. به‌طور مثال: در این بخش با یکی از دختران روستای «ورنام خواست» از توابع استان اصفهان صحبت شد؛ و از او ابتدا در مورد رسم و رسوم مردم روستا به خصوص مراسم عروسی و ازدواج، و سپس درباره مصرف گرس و مواد جدید اعتیادآور در بین جوانان روستا پرسیده شد.

پخش ترانه‌های شاد

پخش ترانه البته ابتکار جدیدی نیست و بیشتر برنامه‌های رادیویی از ترانه برای پر کردن وقت برنامه استفاده می‌کنند. اما پخش ترانه‌های متفاوت و کمتر شنیده شده، با توجه به مضمون مرتبط با عنوان برنامه از ویژگی‌های مثبت برنامه پارازیت باشد.

آخرین بخش برنامه پارازیت سلام به شنوندگان است. همان‌طور که برنامه به‌طرز غیرعادی با خداحافظ شروع می‌شود، با سلام نیز به پایان می‌رسد.