تبریک کرزای به احمدی‌نژاد برای جلب همکاری بود

پژمان اکبرزاده

در ارتباط با انتخابات جنجال برانگیز در افغانستان، مقامات ایرانی واکنش‏های ضد و نقیضی نشان دادند. در شرایطی که چندی پیش سفیر ایران در کابل، از تخلف در انتخابات این کشور صحبت کرده بود، امروز حسن قشقاوی، سخن‏گوی وزارت امور خارجه‏ی ایران، گفت که ایران نتایج انتخابات افغانستان را می‏پذیرد.

در گفت‏گویی با آقای مصطفی دانش، کارشناس مسایل ایران، پاکستان و افغانستان، از دلایل این چرخش موضع پرسیدم:

جمهوری اسلامی، به خصوص دولت آقای احمدی‏نژاد، به سه دلیل می‏خواهد نتایج انتخابات افغانستان را به رسمیت بشناسد:

دلیل اول این که رژیم ایران می‏خواهد این‏گونه مطرح کند که اپوزیسیون در هر جای دنیا، نتایج انتخابات را نمی‏پذیرد و می‏خواهد به جنبش‏های عظیمی دست بزند. وگرنه آن‏چه در ایران اتفاق افتاده است، تقلب نبوده و اپوزیسیون در هر کشوری چنین کاری را خواهد کرد.

دلیل دوم که به نظر من، خیلی مهم است و باید به آن اشاره کرد، این است که رژیم آقای احمدی‏نژاد می‏خواهد آوانس‏های زیادی به کشورهای امریکا و اروپا که در آن‏جا ارتش دارند، بدهد و این گونه مطرح کند که ایران به عنوان کشوری بانفوذ در منطقه، نتایج انتخابات افغانستان را به رسمیت می‏پذیرد و از جنبشی که می‏تواند بحران به وجود بیاورد و ارتش‏های کشورهای بزرگ را به خطر بیاندازد، جلوگیری می‏کند.

علت سوم این است که جمهوری اسلامی با این کار، می‏خواهد جلوی جنبش عظیمی را در افغانستان بگیرد. جنبشی که می‏تواند در ایران نفوذ کند، منبع الهام جنبش ایران بشود و تحرک تازه‏ای در این جنبش بر علیه جمهوری اسلامی و به خصوص بر علیه آقای احمدی‏نژاد به وجود بیاورد.

آیا این موضوع می‏تواند با تبریک حامد کرزای به آقای احمدی‏نژاد، بابت رسیدن به ریاست جمهوری دوباره‏ی ایشان، مرتبط باشد؟

آقای کرزای معتقد بود باید انتخاب شود و تمام کوشش و ترفندهای سیاسی‏اش به این خاطر بود که بتواند در انتخابات پیروز شود. او قبل از انتخابات، رهبران ملیت‏های دیگر را به خود جلب کرد و از جمله ژنرال دوستم را می‏خواهد به عنوان رییس ستاد برگزیند و از طریق او تمام قبایل ترکمن و ازبک را به سمت خود کشاند.

او هم‏چنین توانست با طرف‏داری از آقای فهیم که وزیر سابق دفاع خود او بود، بخش زیادی از ملت تاجیک را به نفع خود، به انتخابات بکشاند. توسط کریم خلیلی نیز که معاون او و از هزاره‏ها است، بخش زیادی از هزاره‏ها را به طرف خود جلب کرد.

آقای کرزای توانست با این‏گونه کلک‏های سیاسی، افرادی مانند سید منصور نادری که رییس فرقه‏ی اسماعیلیه در شمال افغانستان است و ازطریق او تعداد زیادی از اسماعلیه‏ها را به انتخابات بکشاند و از آرای آن‏ها به نفع خود استفاده کند.

کرزای با تبریک گفتن به احمدی‏نژاد، خواهان این بود که رژیم ایران با رژیم افغانستان همکاری کند و تلاش کند که جنبش عظیمی در این کشور به وجود نیاید.

آقای عبدالله عبدالله پیش از این نیز اعلام کرده بود که جنبشی که در افغانستان به وجود خواهد آمد، جنبش آبی خواهد بود. طبیعتا کوشش آقای کرزای این بود که کشور بزرگی مثل ایران، جلوی چنین جنبشی در افغانستان را بتواند بگیرد.

آقای دانش، مدتی پیش سفیر ایران در کابل، موضع کاملا متفاوتی را اتخاذ کرده و از تخلفات انتخاباتی در افغانستان گفته بود. چنین چرخشی در موضع ایران را چگونه می‏بینید؟

باید این را در نظر بگیریم که در افغانستان نمی‏توانیم از انتخاباتی به شیوه‏ی غرب صحبت کنیم. طبیعتا تقلب‏ها و اعمال نفوذهای زیادی در انتخابات این کشور رخ می‏دهد که به نظام قبیله‏ای حاکم بر آن‏جا برمی‏گردد.

باید به این مطلب توجه کرد که در مناطق جنوب و شرق افغانستان که بیش از چهل درصد مردم پشتون زندگی می‏کنند، این رؤسای قبایل، خان‏ها و جنگ‏سالاران هستند که در انتخابات نفوذ می‏کنند و نقش مهمی در سرنوشت آن بازی می‏کنند.

مثالی می‏زنم؛ رییس یک خانواده‏ی بزرگ به حوزه‏ی انتخاباتی می‏رود، لیست کاندیداها را می‏گیرد و به خانه می‏برد و افراد خانواده که بیش از صد نفرند، این لیست را در خانه امضا می‏کنند. خود این نشان دهنده‏ی نفوذی عظیم و تقلب در انتخابات است.

حامد کرزای

بنابراین، انتخابات به شیوه‏ی غرب در این کشور وجود ندارد و اگر سفیر ایران چنین مطالبی را مطرح کرده است، بعدها متوجه شده‏اند که این شیوه را نه تنها کشورهای اروپایی و امریکا پذیرفته‏اند، بلکه در افغانستان راه دیگری نیز وجود ندارد.

چرا که نظام، نطامی قبیله‏‏ای است، از صد‏ها سال به این سو، همیشه همین‏طور بوده است و کشورهای اروپایی و امریکا نیز نمی‏توانند جلوی این شیوه را بگیرند.

در دو کشور همسایه‏ی ایران و افغانستان، انتخابات ریاست جمهوری و رییس جمهور شدن آقای کرزای و آقای احمدی‏نژاد، با جنجال بسیاری همراه بوده است. فکر می‏کنید این شرایط چقدر در مسایل فردای خاورمیانه تاثیر خواهد گذاشت؟

آن‏چه که در ایران و افغانستان گذشته است و به خصوص جنبش عظیمی که در ایران به وجود آمده است، جنبشی که دولت احمدی‏نژاد و رژیم جمهوری اسلامی جلوی آن را نمی‏تواند بگیرد، نفوذ عظیمی در منطقه خواهد داشت و حتا می‏تواند در انتخابات افغانستان و سرنوشت مردم این کشور نفوذ داشته باشد.

اگر جنبشی مانند جنبش ایران، در افغانستان به وجود بیاید و عبدالله عبدالله که اعلام کرده است، در انتخابات تقلب شده، او نتایج انتخابات را نخواهد پذیرفت و صحبت از جنبش آبی می‏کند، بتواند جنبش عظیمی را به وجود بیاورد، طبیعی است که دو جنبش عظیم در این دو کشور، در سرنوشت کشورهای دیگر و سیاست داخلی دیگر کشور‏های منطقه، به خصوص پاکستان و مناطق خلیج فارس، تاثیر عظیمی خواهد داشت.

تاثیری که از آن صحبت می‏کنید، به چه شکل عمل می‏کند؟

آن چه که مهم است، تفکر آزادی‏خواهی و دمکراسی طلبی است که در این دو کشور دارد رشد پیدا می‏کند. در ایران با آمدن سه میلیون مردم آگاه و جوانان آگاه به خیابان‏ها که به تقلب در انتخابات معترض بودند و خواهان آن هستند که آقای احمدی‏نژاد عقب‏نشینی کند یا استعفا کند و انتخابات دوباره برگزار شود، طرز فکر عظیمی است که می‏تواند در سراسر منطقه نفوذ کند و اثر خود را بگذارد.

اگر چنین جنبشی در افغانستان نیز به وجود بیاید و تفکر دمکراسی و آزادی‏خواهی در این کشور پیشرفت کند، دو جنبش عظیم دمکراسی طلبی و آزادی خواهی در منطقه می‏توانند در کشورهای دیگر نقش مهمی را بازی کنند.