دو فعال ایرانی در نشست عالی حقوق بشر

پژمان اکبرزاده

در ژنو، نشست عالی حقوق بشر سازمان ملل برپاست. تعداد زیادی از پژوهشگران و فعالان حقوق بشر از کشورهای گوناگون در این نشست حضور دارند و از وضعیت حقوق بشر در کشورهای خود سخن می‌گویند.

در این نشست به موضوع‌هایی مانند جهانی بودن حقوق بشر، نژاد پرستی، کشتارهای دسته‌جمعی، جنایت علیه بشریت، شکنجه و آزادی بیان توجه شده و از فعالان ایرانی هم دو نفر حضور دارند: نازنین افشین‌جم و احمد باطبی. سخنرانی‌ها به‌طور زنده از راه اینترنت قابل تماشاست.

در جریان نشست با احمد باطبی، سخنران، و سخنگوی مجموعه فعالان حقوق بشر ایران تماسی داشتم و از آنچه در ژنو می‌گذرد پرسیدم:

احمد باطبی (وسط) و نازنین افشین جم (راست) در نشست ژنو

احمد باطبی: در حاشیه‌ي نشست سازمان ملل متحد، تعدادی ان.جی.او که بخشی از کارهای سازمان های ملل را در ارتباطات‌اش بر عهده دارند نشستی برگزار کرده‌اند. از تعدادی از فعالان حقوق بشر و کسانی که به نوعی قربانی نقض حقوق بشر بوده‌اند دعوت کرده‌اند که در این نشست شرکت کنند و درباره‌ي وضعیت حقوق بشر در کشور خودشان یا حوزه فعالیت‌هایشان صحبت کنند. امروز نشست در چهار بخش برگزار شد و حدود هفت نفر در هر بخش شرکت کردند. نمونه‌هایی که می توانم نام ببرم، نازنین افشین‌جم از ایران که ریاست جلسه‌ي خودش را نیز بر عهده داشت و از وضعیت حقوق بشر، زنان و به‌ویژه اعدام کودکان صحبت کرد.
فعالان حقوق بشر برمه و آسیای شرقی هم آمده‌اند. برخی گروگان‌هایی که در لیبی بودند و پرستارها و دکترهایی که در لیبی فعالیت داشته‌اند هم از وضعیت حقوق بشر در آن کشور صحبت کردند. در مجموع یک چشم انداز کلی از وضعیت حقوق بشر جهان در این جلسه به‌دست آمد.

بخشی از این نشست مربوط به مسایل شکنجه بود که شما و نازنین افشین جم در آن شرکت داشتید و در رابطه با مسایل ایران صحبت کردید. از آنچه در این جلسه مطرح شد فشرده‌ای برایمان بگویید.

در این نشست، صحبت‌ها بین من و خانم نازنین افشین‌جم تقسیم شد. ایشان درباره‌ي حقوق زنان، کودکان و برخی زندانیان سیاسی که به نوعی فعال این دو حوزه محسوب می‌شوند مانند پزشکان زندانی، برادران علایی و وضعیت کنونی‌شان صحبت کردند؛ اینکه چه راهکارهایی برای بهتر شدن وضعیت به نظر می‌رسد. همچنین من، چشم اندازی کلی ارائه کردم از چگونگی صدور قوانین قضایی در ایران و روابط بین دولت – مردم، مردم - دولت و تفاوت آن با الگوهای مرسوم در کشورهای دیگر.
تجربیات خود از زندان را گفتم و اینکه کسانی که در زندان‌های جمهوری اسلامی زندانی می‌شوند چه روندی را می‌گذرانند؛ اگر به آنها فشاری به صورت شکنجه اعمال می‌شود به چه شکل است. همچنین راهکاری که مجموعه‌ي فعالان حقوق بشر ایران به عنوان نهادی که دارد در حوزه‌ي حقوق بشر فعالیت می‌کند برای بهتر شدن شرایط کنونی در ایران ارائه دادیم.

ایران در یکی-دو سال گذشته، کشور خبرسازی در زمینه‌ي حقوق بشر و حقوق زنان بوده، شما حس می کنید این موضوع‌ها تا چد حد در نشست ژنو جای دارند؟

جالب اینجاست که موضوع ایران در این نشست، چه در جلسه و چه در خارج از جلسه خیلی مورد توجه است. من شاهد بودم فعالان حوزه‌های گوناگون حقوق بشر مانند فعالان حقوق همجنس‌گرایان یا اعدام کودکان از کشورها و نهادهای حقوق بشری به طور رسمی و مفصل، اطلاعاتی درباره‌ي وضعیت ایران ارائه دادند. این نشان می‌دهد که کشورهای دیگر و سازمان‌های حقوق بشری روی مسایل ایران تمرکز دارند.
همچنین به دلیل حضور آقای احمدی نژاد به عنوان رییس جمهور ایران در سازمان ملل متحد، بسیاری دوست داشتند بدانند چطور آقای احمدی‌نژاد حاضر شده در این نشست شرکت کند. لذا این توجه از ناحیه رسانه‌ها و فعالان حقوق بشری بود که حضور آقای احمدی نژاد چه تاثیری می‌تواند در فرایند حقوق بشر در ایران داشته باشد. البته بیشتر نگاه‌ها به قضیه، نگاهی سیاسی است؛ اینکه حضور آقای احمدی نژاد چه تاثیری در مناسبات سیاسی کشورها می‌گذارد. همچنین موضع‌گیری کشورهای دیگر در برابر نشست. ولی در کنار این موضوع، مسئله حقوق بشر یکی از اولویت‌هاست که مد نظر فعالان، رسانه‌ها و گردانندگان کنفرانس است.

شما فکر می‌کنید اطلاعاتی که درباره‌ي وضعیت حقوق بشر در ایران در این نشست ارائه شده چه تاثیری خواهد داشت؟

اطلاعاتی که در این نشست مطرح شد اطلاعات آماری یا جزییات نبود. یک شکل کلی داشت که به نوعی چشم انداز کلی وضعیت حقوق بشر در حوزه‌های مختلف را می‌داد. اما به هر حال خیلی از سازمان‌های حقوق بشری بزرگ هستند که ملاک و معیار عملکردشان حتا سرمایه گذاری و تمرکزشان در آینده نسبت به مسایل حقوق بشر در کشورهای گوناگون، از همین جلساتی که به طور رسمی در نهادهای بزرگ مانند سازمان ملل متحد برگزار می‌شود است و آنها را به عنوان استاندارد عملکردشان قرار می‌دهند. لذا هر حرفی که اینجا زده می‌شود به نوعی سند این داستان است. من فکر می‌کنم مطرح شدن وضعیت حقوق بشر در ایران و حضور دو ایرانی، مثبت و مهم خواهد بود.