«بهزیستی، درباره آزار کودکان پاسخگو نیست»

پژمان اکبرزاده

چند روز پیش عکس‌هایی در سایت‌های اینترنتی منتشر شد از سه کودک که در محل نگهداری کودکان در زنجان بودند؛ عکس‌هایی که نشان‌دهنده‌ی داغ شدن بخش‌هایی از بدن این کودکان بود.

چند روز پیش، انجمن دفاع از حقوق کودکان در تهران جلسه‌ای را به خاطر این موضوع تشکیل داد. بعد از پایان جلسه، با فرشید یزدانی، سخنگوی این انجمن گفت و گو کردم و ابتدا از وضعیت کنونی پیگیری پرونده پرسیدم:

در خبری که خبرگزاری فارس مخابره کرده آمده که سرپرست اداره بهزیستی زنجان، داغ کردن بچه‌ها را تایید کرده ولی قائم مقام معاونت اجتماعی بهزیستی گفته که تنبیه و داغ کردن کودکان در مراکز بهزیستی غیر‌ممکن است. شما چه نظری دارید؟

این اتفاقی است که افتاده حالا این‌که غیر ممکن است، بیشتر به عنوان یک تعارف مطرح است. این یک اتفاقی واقعی است که افتاده، حالا نه فقط در این مورد؛ موارد دیگری هم حالا به شکل‌های دیگری بوده که ما مستقیم به خود مسوولان بهزیستی تهران گفتیم و بعضاً هم رسیدگی کردند.

به‌صورت جدی پیگیری کردند و خودشان رسیدگی کردند. مسایلی نیست که خیلی غریب باشد. حالا شاید شکل سوزاندنش غریب باشد ولی شکل برخورد با بچه‌ها، در این موضوعات زیاد غریب نیست. برای این‌که در این زمینه یک نهاد نظارتی جدی وجود ندارد.

در خبرگزاری‌ها از قول معاون اجتماعی سازمان بهزیستی آمده بود که یکی از این بچه‌ها پیش از این‌که به مرکز نگهداری کودکان برود، از طرف عمه‌اش آزار می‌دیده و ممکن است این داغ شدن مربوط به آن دوره باشد. شما چه نظری دارید؟

الان یک تیم وجود دارد که این قضیه را بررسی کند ببینند که چه اتفاقی افتاده. باید منتظر نتایج این بررسی‌ها شد که به چه صورت بوده است. ولی ادعا این هست که صورت گرفته. حالا این‌که چقدر، مهم نیست حالا یک نفر یا سه نفرشان؛ حتی برای یک نفر هم این اتفاق افتاده باشد به نظر من اتفاق بدی است. توجیه ندارد. باز همان‌قدر مساله عمیق بود که همین الان هست.

انجمن شما یک انجمن غیردولتی است؟

بله.

تا چه حد شما می‌توانید بر پی‌گیری نهادهای ذیربط نظارت کنید؟

ما روی این موضوع، یک بررسی فنی داریم که اعلام می‌کنیم ولی مهم این است که ما در این رابطه‌ی خاص، وکالت این کودکان را می خواهیم به عهده بگیریم. پیگیری حقوقی آن را ما انجام می‌دهیم از طریق وکلایی که در انجمن داریم. این کاری هست که ما می‌توانیم و در موارد مشابه هم حالا نه در رابطه با موارد بهزیستی برای پدیده کودک آزاری انجام دادیم.

آیا هیچ زمانی هم ‌برای اعلام نتایج پی‌گیری بهزیستی در مورد این موضوع مشخص کرده‌اند‌؟

در مورد پزشکی قانونی، زمانی را مشخص نکرده‌اند. یک تیم بازرسی‌ از خود بهزیستی تهران اعزام شدند و دارند بررسی می‌کنند. این‌که چه وقت اعلام کنند، روشن نیست. ولی طبیعتاً ما اقدامات‌ حقوقی‌مان را شروع می‌کنیم.

می‌شود یک مقدار دقیق‌تر برای ما بگویید که اقدامات حقوقی شما چه کارهایی خواهد بود؟

اقدامات ما، طرح دعوی ‌علیه بهزیستی زنجان، به طرفیت از کودکان است. درواقع آن کودکان، وکیل خاصی ندارند. کودک هستند و پشتیبان جدی ندارند و معمولاً هم در این موارد، انجمن به عنوان وکیل کودکان وارد دعوی شده و قصدش را پیش برده است.

تا حالا سابقه هم داشته انجمن شما در فعالیت‌هایش بخواهد با چنین مواردی برخورد بکند؟

در رابطه با بهزیستی نداشتیم. ولی به‌طور خاص موارد کودک‌آزاری متعدد داشتیم که انجمن به وکالت از بچه‌ها وارد شده است. مثل آن بحث بیجه در ‌پاکدشت که یکی از وکلای انجمن بود یا بحث آرین گلشنی که چند سال پیش متاسفانه فوت کرد، وکیل او از طرف انجمن، وکالت او را به عهده گرفت و یا موارد دیگری داشتیم که کودک‌آزاری صورت گرفته و انجمن وکالت کودک را به عهده گرفته. بعضی از آن‌ها را هم به ثمر رسانده است.

این‌که این موضوع در خبرگزاری‌های ایران بازتاب داشته، هیچ تاثیری داشته در این‌که جدی‌تر مساله دنبال بشود؟

باید منتظر ماند تا ببینیم به چه صورت است. ولی مهم این است که در این فرآیند باید یک نتیجه‌ای به‌دست بیاوریم. چون می‌دانید که نهاد نظارتی اعم انجمن های غیردولتی و مطبوعات؛ حق نظارت روی عملکرد این نهادها را ندارند.

ما معتقد هستیم و بارها هم قبلاً گفتیم که باید بتوانیم و اجازه داشته باشیم که بر این نهادها نظارت کنیم. افرادی با سابقه‌ی مناسب، نه این‌که هر کسی بتواند وارد آن حوزه‌ها بشود، ولی افراد کارکشته با ساز و کار و حرفه‌ای و مناسب باید بتوانند بر عملکرد این نهادها نظارت بکنند.

ما موارد دیگری داشتیم که مستقیماً اعلام کردیم به بهزیستی که به ما گزارش شده که در فلان جا بچه‌ها آزار می‌بینند و به آن‌ها اعلام کردیم که در این مرکز شما این اتفاق دارد می‌افتد و رسیدگی هم کردند. ولی این‌که نتیجه چه بوده، ما نمی‌دانیم. باور ما این است که باید این نظارت به‌صورت جدی و عمومی‌تری در بخش‌های تخصصی و مطبوعات وجود داشته باشد که این اتفاقات کمتر بیفتد.

در شکایت شما در نهایت چه خواسته‌ای مطرح می‌شود؟

ما در بحث کلی، حمایت از کودکان و محکوم کردن آن مجموعه را خواستاریم و دوم این‌که ما خواهان نظارت بر برخورد با بقیه‌ی کودکان هستیم. حالا این موردی است که اتفاق افتاده و طبیعتاً به حق این کودکان باید دست پیدا کنیم ولی بحث کلان‌تر ما این است که برای بقیه‌ی کودکان که در این حوزه‌ها هستند، از این اتفاقات نیفتد. ما بیشتر در بحث شکایت‌مان پیگیر این مطلب خواهیم بود.