«بررسی موانع تحقق حقوق بشر در ایران»

پژمان اکبرزاده

گروهی از ایرانیان مقیم کالیفرنیا چند سالی‌است که با نام «جمعیت ایرانی حقوق بشر» فعالیت دارند و همایش‌هایی سالانه برای بررسی مسایل حقوق بشر در ایران برگزار می‌کنند.

این جمعیت، از 20 تا 22 ژوئن نیز همایشی با عنوان «بررسی موانع تحقق حقوق بشر در ایران» در تالار شهرداری سن‌خوزه در شمال کالیفرنیا برگزار می‌کند. در همین رابطه با فریده پورعبدالله، از اعضای پایه‌گذار انجمن گفتگویی کردم و ابتدا از پیشینه‌ي کار «جمعیت ایرانی حقوق بشر» پرسیدم:

فریده پورعبدالله: در سال ۲۰۰۳ گروهی از ایرانیان متعهد به اصول مندرج در اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر در کالیفرنیا دور هم جمع شدیم و جمعیتی را به نام «جمعیت ایرانی حقوق بشر» به‌وجود آوردیم. این جمعیت، سازمانی‌ست غیرانتفاعی، فراجناحی و غیردولتی که به هیچ حزب و گروهی وابسته نیست و برای گسترش، آموزش و دفاع از حقوق شناخته‌شده در اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر فعالیت می‌کند.

آیا فراخوانی داده شد برای این که اعضا دور هم جمع بشوند، یا این که شما از پیش باهم آشنایی داشتید؟

خیر. فراخوانی داده شد و بر مبنای این فراخوان و کسانی که شرکت کردند، باهم جمع شدیم. طبق معمول تعدادی که کمتر علاقه‌مند بودند رفتند و یک جمعیتی در حدود ۱۴­۱۳ نفر باقی ماندند که گرایش‌های گوناگون سیاسی و نظری دارند. در این جمعیت ما اصولا با مسایل سیاسی و نظری کاری نداریم و بر مبنای آن فعالیت نمی‌کنیم، بلکه برمبنای تعهدمان به اصول مندرج در اعلامیه‌ جهانی حقوق بشر فعال هستیم.

فعالیت‌های انجمن‌تان در سال‌های گذشته بیشتر روی چه موضوع‌هایی متمرکز بوده؟

ما در زمینه‌ي حقوق زنان، کارگران، زندانیان دگراندیش و اقلیت‌های مذهبی و دیگر‌ زمینه‌هایی که حقوق بشر در ایران نقض می‌شود، که متاسفانه به صورت مستمر و به شدت هم در ایران نقض می‌شود، فعالیت کرده‌ایم. فعالیت‌مان عمدتا به شکل برگزاری تجمعات است و نوشتن نامه‌های اعتراضی. برخی مواقع جمع‌آوری امضا و یا برگزاری برنامه‌های یادبود هم بوده است؛ به طور مشخص، برنامه‌ی یادبود کشتار زندانیان سیاسی در سال ۶۷ را ما تقریباً در چهارسال گذشته هر ساله برگزار کرده‌ایم.

شما ارتباطی هم با دیگر نهادها و گروه‌های ایرانی دفاع از حقوق بشر دارید، یا این که فعالیت‌هایتان را کاملا مستقل دنبال می‌کنید؟

فعالیت‌هایمان کاملا مستقل است، ولی هر وقت که پیش ‌آمده با دیگر گروه‌های حقوق بشر همکاری کرده‌ایم. اگر گروه‌هایی فراخوانی داده‌اند برای تجمع‌های اعتراضی یا برای اعتصاب غذا، ما پیوسته‌ایم، ولی در عین حال به صورت مستقل عمل می‌کنیم.

در این چند سالی که از آغاز فعالیت‌های این جمعیت می‌گذرد، مهم‌ترین زمینه‌هایی که فکر می‌کنید توانسته‌اید تاثیرگذار باشید چه زمینه‌هایی است؟

فکر می‌کنیم مهم‌ترین زمینه‌، مسئله‌ی آموزش حقوق بشر است. با برنامه‌های سخنرانی‌ که داریم، قدری توانستیم به این مسئله در اینجا کمک کنیم. در تظاهرات یا در نامه‌های اعتراضی که درباره‌ی سنگسار یا اعدام نوجوانان بوده هم البته شرکت کرده‌ایم. ولی آنها چیزی نیست که به طور مشخص کسی بتواند اعتبارش را بگیرد و بگوید این کار ماست.

به موضوع «آموزش» اشاره کردید. مخاطبان شما در زمینه‌ی آموزش حقوق بشر چه گروهی از ایرانیان مهاجر در آمریکا هستند؟

همه‌ی ایرانیانی که دوست داشته باشند و فکر می‌کنند که رعایت قوانین حقوق بشر و احترام به شأن و منزلت انسانی واقعاً می‌تواند از خودکامگی، افراط، عدم مدارا و خشونت جلوگیری کند طرف خطاب ما هستند.

چه استقبالی دیده‌اید و چه واکنشی از سوی ایرانیان مقیم شمال کالیفرنیا؟

در هر حال ما راضی هستیم. استقبال می‌شود. البته بستگی دارد به برنامه‌هایی که گذاشته می‌شود. البته ما خیلی کارهای دیگری باید بکنیم و امیدواریم که در آتیه بتوانیم فعالیت‌های بیشتری داشته باشیم.

در تارنمای «جمعیت ایرانی حقوق بشر» در شمال کالیفرنیا اشاره شده که شما از هیچ کمک دولتی استفاده نمی‌کنید، به دلیل استقلال‌تان، به این ترتیب، هزینه‌ها چگونه تامین می‌شود؟

در چهارسال گذشته هزینه‌هایمان به وسیله‌ی پولی که اعضا ماهانه می‌پردازند تامین می‌شود و هر وقت هم احتیاج داشتیم که کمک مالی جمع کنیم، با همین گروه خودمان کمک مالی را تهیه کرده‌ایم. بنابراین در این چهارسال گذشته واقعا نیازی هم نداشتیم که کمک مالی بگیریم. اما برای برگزاری این سمینار که مخارج خیلی زیادتری دارد، سعی کردیم که از افراد کمک مالی بگیریم. خوشبختانه خانم شیرین عبادی که تشریف آورند، برای جمع‌آوری کمک، سخنرانی برای ما گذاشتند و کمک خیلی بزرگی بود. یک مقدار آنجا توانستیم کمک مالی جمع کنیم و بقیه‌اش هم فکر می‌کنیم که از فروش بلیط‌های این سمینار بتوانیم مخارجش را دربیاوریم. اگر کمبودی داشت، دومرتبه طبق معمول خودمان سعی می‌کنیم آنها را جبران کنیم.

درباره‌ي همایشی که از ۲۰ تا ۲۲ ژوئن در تالار شهرداری سن خوزه برپا می‌شود برایمان توضیح دهید؛ مطالبی که مطرح می‌شود در آن و روند برگزاری‌‌اش؟

مدت همایش سه روز است. حدود ۲۵ نفر از پژوهشگران و فعالان ایرانی از اروپا، کانادا و آمریکا در این سمینار شرکت می‌کنند. ما ۹ میزگرد داریم که در هر یک از این میزگردها، یکی از این مواردی که کمیته‌ی برگزارکننده فکر می‌کند اولویت دارد رسیدگی بشود مطرح می‌شود. این برنامه‌ها عبارتند از: حقوق بشر و رفاه اقتصادی، گامی فراتر از آزادی‌های مدنی و اجتماعی، حقوق اقلیت‌های قومی و جنسی، برنامه‌ای به مناسبت بیستمین سالگرد کشتار زندانیان سیاسی در تابستان سال ۶۷، موانع فرهنگی و رفتاری تحقق حقوق بشر در ایران، آزادی مذهب، عرفی‌گرایی و منزلت شهروندی، جهانشمولی حقوق بشر، نسبیت‌گرایی فرهنگی در گفتمان پژوهشگران، گزینه‌ی فراجناحی برای ترویج و دفاع از حقوق بشر، نقش زنان در طرح و ترویج حقوق بشر در ایران، حقوق انسانی در گیرودار سنت و نوآوری، شواهدی از ادبیات فارسی، پیش‌شرطهای زیربنایی رعایت حقوق بشر در ایران و حقوق بشر در روابط بین‌الملل. آخرین میزگرد برنامه‌ی ما جنبش‌های نوین اجتماعی و کار در ساختارهای شبکه‌ای است.

درباره‌ی این همایش، من تارنمای جمعیت ایرانی حقوق بشر در شمال کالیفرنیا را می‌خواندم، تعدادی از صفحه‌های تارنمای شما مانند بخش گفت‌وگو، کمپین، هنر و ادبیات، کار نمی‌کند و همچنین بخش انگلیسی. با توجه به این که چند سال از آغاز فعالیت شما می‌گذرد، دلیل چه بوده که هنوز در این صفحه‌ها به‌هیچ‌وجه مطلبی گنجانده نشده؟

ببینید، ما واقعا اول فکر این را نکرده‌ بودیم یا ضرورتش را احساس نکرده بودیم که یک وب‌سایت داشته باشیم. این وب‌سایت اندیشه‌اش تقریبا همزمان با به‌وجودآمدن سمینار برای ما به‌وجود آمده است. یعنی کار کاملا جدیدی است. تقریبا سه چهارماه هم بیشتر نیست که ساخته شده است. با توجه به این که ما یک جمعیت کوچکی هستیم، هم از نظر زمان و هم از نظر مالی، واقعا نمی‌توانیم تقبل بکنیم که مخارج ساختن یک وب‌سایت خیلی حرفه‌ای را بدهیم. همه‌ي کارها به صورت داوطلبانه است و کارهای داوطلبانه هم کمی آهسته‌تر از کارهای دیگر پیش می‌رود. ولی در هرحال بسیار خوشحالیم که این وب‌سایت را داریم. در آنجا ما تقریبا طرح را داریم. به نظر من اگر به آن، این گونه نگاه کنیم، می‌تواند بگوید که ما چه خواسته‌هایی داریم.

عمدتاً مطالبی که ما در آتیه در وب‌سایت خواهیم گذاشت. «جمعیت ایرانی حقوق بشر»، در تجربه‌ی این پنج سال گذشته متوجه شده است که با کمبود مطالب درباره‌ی حقوق بشر در سایت‌های ایرانی باید به گونه‌ای برخورد بشود. از این جهت است که ما می‌خواهیم این وب سایت را درست کنیم. امیدواریم پس از سمینار که بسیار سخت و پرزحمت است، زمان کافی داشته باشیم که بتوانیم از راه آن به آموزش حقوق بشر در ایران کمک کنیم.