کمپینی برای پیگیری حقوق بشر در ایران

پژمان اکبرزاده

حدود یک ماه است که یک کمپین بین‌المللی برای پیگیری مسایل حقوق بشر در ایران به وجود آمده است. هادی قائمی، مقیم نیویورک و گزارشگر پیشین ایران در دیده‌بان حقوق بشر، سخنگوی این کمپین است که امروز در آمستردام بود. با او در استودیوی زمانه گفت‌وگو کردم:

این کمپین از بطن گفت‌وگوهایی به وجود آمد که در بین فعالان حقوق بشر و کارشناسانی که در سطح کشورهای خلیج فارس با همدیگر همکاری داشتند در این چند سال اخیر، به این نتیجه رسیدند که در زمینه‌ی ایران، یک کمپین متمرکز لازم است. چرا که امروز ایران مرکز مبادلات بین‌المللی زیادی است در سطح سیاسی و اتفاقاتی که در منطقه می‌افتد.

برای گارانتی کردن امنیت منطقه خیلی مهم است که مساله‌ی حقوق بشر در ایران جزیی باشد از این اتفاقاتی که در سطح بین‌المللی می‌افتد و برای اینکه مساله حقوق بشر در این سطح مطرح بشود، این کمپین به وجود آمد.

انجمن‌های دیگر ایرانی هم با شما همکاری دارند؟

کلا این کمپین از طریق کارشناسان حقوق بشری به وجود آمده، ولی همکاری ما فوق‌العاده وسیع است، چه با ایرانیان و چه با کسانی که در اقصا نقاط جهان هستند. برای مثال ما با گروه‌های بسیاری از زنان از فیلیپین گرفته تا شمال اروپا و جنوب آمریکا در تماس هستیم و مسایل زنان ایران را برای آنها مطرح می‌کنیم.

هادی قائمی، سخنگوی کمپین بین‌المللی مسایل حقوق بشر در ایران

این کمپین چه فعالیت‌های عمده‌ای تا کنون داشته؟

کمپین بسیار نوپاست. بیش از یک ماه از شروع و فعالیت‌های عمده آن می‌گذرد. در هشتم مارس برای توجه به وضعیت زنان ایران، بیانیه‌ای بود که از بیش از 380 سازمان و افرادی که در زمینه‌ی حقوق زنان فعالیت می‌کنند از اقصا نقاط دنیا، آن را امضا و از آن حمایت کردند.

مساله‌ی دیگری که ما مطرح کردیم، مساله‌ی اعدام نوجوانان است که بر این باور هستیم که درون خود ایران تعداد بسیار زیادی از افراد هستند که سال‌هاست در این زمینه تلاش می‌کنند و خواهان این هستند که این مساله در ایران نباشد.

ما داریم در سطح بین‌المللی آن را دنبال می‌کنیم و برای مثال در این هفته از یک شرکت اتریشی که مشغول مذاکره با ایران در قراردادی است، خواستیم که این مساله را با دولت ایران مطرح کند.

در زمینه‌ی سازمان ملل ما بسیار فعال هستیم، چرا که مدیر کل سازمان ملل، مسئولیت دارد تا آخر سال میلادی اخیر، گزارشی درمورد حقوق بشر در ایران آماده کند و می‌خواهیم که مطمئن شویم که این گزارش مستند خواهد بود و با دقت انجام خواهد شد. در حقیقت این گزارش محورهای اجرایی خواهد داشت که به بهبودی اوضاع در ایران بیانجامد.

کمپین بین‌المللی برای حقوق بشر در ایران، برنامه‌ریزی خاصی برای فعالیت‌های خود کرده یا بیشتر تابع مسایلی است که به‌طور روزانه در ایران پیش می‌آید؟

هر دو. یکی این است که برای اتفاقاتی که می‌افتد باید آمادگی داشت، برای حمایت از فعالانی که در ایران کار می‌کنند و آن بستگی به اخبار و اطلاعاتی دارد که می‌رسد. این را باید حتما در سطح بین‌المللی مطرح کرد که چه رابطه‌ای با اتفاقات دیگری که در ایران می‌افتد، دارد و در سطح بین‌المللی مطرح می‌شود.

کمپین برنامه‌ریزی‌هایی هم برای مثلا همین اعدام کودکان در ایران، دارد که ما می‌خواهیم از طریق مجراهای مشخص، این مساله را دنبال کنیم. می‌خواهیم تمام کسانی چه دولت‌ها، چه شرکت‌ها و چه سازمان‌های غیردولتی و اشخاصی که با ایران توانایی گفت‌وگو دارند و ایران آنها را برای صحبت قبول دارد، حالا به هر دلیلی، این مساله اعدام کودکان را با ایران مطرح کنند.

در حقیقت ایران تنها کشوری است که این کار را انجام می‌دهد و امیدواریم که منتهی بشود به اینکه این حکم در ایران لغو شود. کلا از قوانین به‌طور ریشه‌ای این مساله حذف شود.

شما پیش‌تر با سازمان دیده‌بان حقوق بشر همکاری داشتید. هیچ ارتباطی بین فعالیت‌های کمپین فعلی با سازمان دیده‌بان حقوق بشر وجود دارد؟

نه به طور مستقیم. پیوند مستقیمی وجود ندارد. این کمپین مستقل است و جزیی است از یک سازمان غیردولتی هلندی. ریشه‌ی ساختاری آن از این طرف است. ولیکن ما با عفو بین‌الملل و سازمان‌های بزرگ و عمده‌ی دیگر مرتب و مداوم در تماس هستیم و با همدیگر برنامه‌ریزی‌هایی داریم که به طور متمرکز و با همدیگر قدم‌هایی را به پیش ببریم که در چند ماه آینده امیدواریم اجرایی بشود و خواهید شنید.

شما در طول این مدت کوتاهی که فعالیت را آغاز کردید، هیچ واکنشی هم از طرف مقام‌های دولتی ایران دیدید؟

تاکنون نه. تاکنون مقامات ایرانی هیچ‌گونه واکنشی در این زمینه به کمپین نشان ندادند.

خود شما چطور؟ در تلاش بودید که با آنها در تماس باشید؟

من در زمانی که در دیده‌بان حقوق بشر بودم تلاش‌های زیادی کردم و متاسفانه همیشه در بسته بود. هیچ‌گاه اجازه ندادند که به درون ایران سفر کنیم.

درحقیقت درخواست‌های متعددی دادیم. هر یک سال نامه نوشتیم، درخواست دادیم و دیدارهایی داشتیم که چرا ایران باید از جمله تنها کشورهایی باشد که سازمان‌های حقوق بشری حق اجازه‌ی سفر به آنجا را ندارند. برای نمونه تنها کشورهای دیگری که در این حد هستند، برمه، کره شمالی و ترکمنستان و ایران هستند که سازمان‌های عمده‌ی حقوق بشری را اجازه نمی‌دهند وارد بشوند.

امیدواریم که دقیقا با مطرح کردن این مسایل در سطح بین‌المللی، دولت ایران متوجه شود که گفت‌وگو و همکاری در این زمینه‌ها فقط می‌تواند به نفع منافع خودش هم باشد و لازم نیست از این موضوع کاملا پرهیز کند.