رژه‌ی نوروزی ایرانیان در نیویورک

پژمان اکبرزاده

چند سالی است که به کوشش شماری از ایرانیـان مقیم آمریکا، به‌ویژه ایرانیان مقیم شرق ایالات متحـده، یک رژه‌ي نـوروزی در نیویـورک برپا می‌شـود به نام «Persian Parade». البته این رژه، رژه‌ی نظامی نیست بلکه در حقیقت گروه بزرگی است برای اجرای رقص، موسیقی و نشان دادن جنبه‌های گوناگونی از تاریخ و فرهنگ ایران.

درباره‌ي برنامه‌ي امسال رژه‌ي نوروزی ایرانیان، با شاهرخ احکامی، سردبیر «فصلنامه میراث ایران» در نیوجرسی و از پایه‌گذاران این جشن سالانه گفتگویی کردم:

یکی از رژه‌های نوروزی ایرانیان در نیویورک در سال‌های گذشته (عکس‌ها از "پیوند نیوز")

شاهرخ احکامی: امسال، روز سی‌ مارس، چهارمین سال برپایی رژه‌ي نوروزی ایرانیان است. در این رژه معمولا سعی می‌شود همه‌ي سنت‌های خوب ایرانی، چه از زمان هخامنشیان و چه از زمان حال، عرضه شود و تمام جهانیان ببینند که ما ایرانیان، صاحب تمدن هستیم، آدم‌های خوب و هنردوستی هستیم؛ طرز لباس پوشیدنمان را می‌بینند، چه در گذشته و چه در حال و با این چهره‌ي منفی که از ما در دنیا، بدبختانه رنگ‌آمیزی شده، صورت دیگری از ایرانیان را نشان می‌دهیم.
ایرانیان در آن روز، هر مرام و مذهبی که دارند؛ دست به دست هم راه می‌روند و سرود ملی «ای ایران» را می‌خوانند و در ضمن، رقص‌های محلی هم هست.

می‌توانید کمی دقیق‌تر با جزییات بیشتر برای ما بگویید که در این رژه‌ي نوروزی چه مراسمی نشان داده می‌شود؟

ابتدا درفش کاویانی در جلو قرار می‌گیرد. بعد پرچم ایران، یک طرف و پرچم آمریکا در طرف دیگر است. چون به هرحال آمریکایی‌ها صاحبخانه‌ي ما هستند و ما باید به آنها احترام بگذاریم. بعد شش تا هشت اسب‌سوار مانند دوران هخامنشی با لباس‌های آن دوره جلودار هستند. پس از آن، یک‌سری از ایرانی‌ها با علامت پرچم و دست بر روی سینه‌های‌شان به جلو می‌روند. گروه‌های مختلفی هستند. گروه زرتشتی داریم که با لوگوی خود می‌آیند و در ضمن پخش سرود «ای ایران»، پرچم بزرگ ایران را که تمام عرض خیابان را می‌گیرد؛ 8 تا 10 نفر حمل می‌کنند. در این مسیری که می‌آیند، حدود 150 تا 200 مرد و زن، با لباس‌های محلی ایرانی در حرکت هستند. گروه رقصنده روی ارابه‌ها درحال رقص هستند. گروهی هم داریم که رقص سماع می‌کنند و یکی نقش مولانا را دارد و راه می‌رود که عجیب مورد توجه خبرنگاران خارجی قرار می‌گیرد.
یک ارابه داریم که عمو نوروز برای تماشاچی‌های دو طرف خیابان، هدیه می‌ریزد، گل می‌ریزد، همراه با موسیقی. ارابه‌ي دیگری داریم که لباس‌های هخامنشی و تخت‌جمشید را نشان می‌دهد. پس از ارابه‌ها گروه‌های رقص‌های محلی داریم. یکی از رقص‌ها، پارسال از گروه تاجیک‌ها بود. امسال هم رقص تاجیکی، قشقایی و گیلکی با لباس‌های محلی داریم که خیلی مورد توجه قرار می‌گیرد. به‌ویژه رقص تاجیکی که پارسال همه‌ي تلویزیون‌های آمریکایی، آن را پخش کردند. این باز نشان می‌دهد که فرهنگ ما مرزی ندارد که بگوییم محدود به آن مرز و سرحد است. هر ملتی که نوروز را جشن می‌گیرد، به زبان فارسی صحبت می‌کند و علاقه دارد؛ به این رژه خوش آمده است. ما از گروه افغانی‌ها دعوت کرده‌ایم، از گروه تاجیک‌ها دعوت کرده‌ایم. البته قومیت‌ها و بومی‌های خودمان، آذری، بلوچ، کرد و گیلکی... همه آنجا هستند با لباس‌های محلی خودشان.

این رژه نوروزی امسال تفاوتی هم دارد با سال‌های گذشته یا همان برنامه‌ها اجرا می‌شود؟

چقدر قشنگ سوال کردید. مثلا سفره هفت‌سین ما، هر سال روی یک ارابه‌ای بود که بصورت زیگزاک در خیابان راه می‌رفت که به تماشاچی‌های کنار خیابان نشان داده شود. دور تا دور آن، پسر و دختر جوان با لباس‌های محلی، این را می‌برند. حدود 8 تا 10 نفر این ارابه هفت سین را حمل می‌کردند؛ امسال آمدند به اصطلاح این هفت سین را دست افراد گذاشتند. یعنی هر کس یکی از آن هفت تا سین است. درحقیقت فرمت عوض شده است. رقص‌های بیشتری گذاشته‌ایم. ارامنه، آذری‌ها رقص‌های بسیار زیبایی خواهند داشت. آشوری‌ها دارند می‌آیند و به این شکل گروه‌ها بیشتر شده‌اند. حدود 33 نفر رقصنده از سانفرانسیسکو و یک عده‌ای از جوان‌ها هم از سن‌دیگو می‌آیند که رقص‌های خودشان را دارند.

آن‌طور که در ویدئوی برنامه‌های سال‌های گذشته دیده می‌شد، این مراسم بسیار پر خرج است. آیا هزینه‌های این مراسم را صرفا ایرانی‌هایی که در آمریکا زندگی می‌کنند، تامین می‌کنند و یا نهادهای فرهنگی آمریکایی هم از شما پشتیبانی می‌کنند؟

متاسفانه پولدارهای خیلی بزرگ ایرانی از ما فرار می‌کنند. اینکه به خاطر معاملاتی است که با ایران دارند یا ندارند، وارد جریان نمی‌شوند. یکی از مسائلی که اینها بهانه گرفتند، پرچم ما است. ما پرچمی که داریم، پرچم شیر و خورشید است و یک عده از آن فرار می‌کنند و پولدارهای بزرگ ما که باید این هزینه بسیار سنگین را بدهند، در می‌روند از این قضیه.

خب دلیل پافشاری شما چیست که حتما باید از پرچم شیر و خورشید استفاده شود؟

ادعایی که ما داریم، درست یا غلط، این است که شیر و خورشید متعلق به هیچ دورانی نبوده است. اگر در تاریخ، پرچم‌ها را نگاه کنید از دوره‌ي کاوه آهنگر یا هخامنشیان یا جلوتر از آن، به تدریج این شیر و خورشید، فرم گرفته و آخرین بار شاید دوره‌ي آقا محمدخان بود که شمشیری به عنوان شمشیر ذوالفقار حضرت علی به آن اضافه کردند که آقا محمدخان، شیر و خورشید را از وسط پرچم برندارد. ما مدعی هستیم که این یک پرچم همیشه ماندنی است. از دوران باستان فرم گرفته و به این شکل درآمده است. بنابراین اگر ما می‌خواهیم سنت‌های رسمی ایران را بزرگ بکنیم، جنبه سیاسی آن را کنار بگذاریم و به این شکل به جلو برویم.

خب، به این قضیه توجه ندارید که احتمال دارد شیر و خورشید تداعی کننده‌ی این باشد که شما از سیستم پادشاهی گذشته هواداری می‌کنید؟

نه، این را ما بارها به آنها ثابت کردیم و نوشتیم که در دوران پهلوی، آن پرچمی که دربار داشت با این شیر و خورشید متفاوت بود. نوشته‌های متعددی هم در مجله «میراث ایران» چاپ شده است. تاریخچه‌ي پرچم را اگر شما نگاه کنید، کتابی است که آقای دکتر انقطاع نوشته، به هیچوجه ربطی به دوران سلطنت پهلوی یا دوران دیگر ندارد. هر دورانی که آمده، اتفاقا آن را تکمیل‌تر کرده و در نهایت به شکل کنونی درآمده است.

دلیل اینکه ثروتمندان ایرانی در آمریکا زیاد علاقه نشان نداده‌اند، صرفا پرچم بوده است؟

یک عده از آنها به بهانه تجارت و اینکه با جمهوری اسلامی معاملاتی دارند، فرار می‌کنند. اصولا تمام کارهای فرهنگی و اجتماعی که در آمریکا اقلا می‌شود، خوشبختانه شاید دست مردم واقعی باشد. هزینه‌ي این رژه‌ي نوروزی هم از 5 دلار و 10 دلار کمک‌های مردمی به ما می‌رسد و پول‌هایی که بعضی از همکاران ما حاضر هستند با جان و دل و با اینکه زیر قرض می‌روند، بدهند. چون هزینه‌ي بسیار سنگینی دارد.

فکر می‌کنید برای سال‌های آینده هم بتوانید ادامه بدهید این برنامه را؟

تا جایی که زورمان برسد، یعنی از نظر مالی بتوانیم کار بکنیم؛ با هزار جور سنگ انداختن به ما، آن را انجام می‌دهیم. امیدوارم جوان‌های ما و نسل‌های دیگر بتوانند یک کار بهتر و زیباتر از حتی کار ما بکنند. یکی از نکات مهم کار ما این است که از این پروژه، هیچ بهره گیری مالی نداریم. خیلی از جمعیت‌های زیادی که ایرانی‌ها جمع می‌کنند در کالیفرنیا، برای سیزده‌بدر، نوروز و مهرگان، جنبه‌ی مادی هم برای برگزارکنندگان دارد. اما اینجا ما هیچ چیز غیر از ضرر مالی نداریم، منتها کسب افتخار و سربلندی داریم. یک کار سنتی برای نشان دادن واقعی ایرانی‌ها به جهانیان.

پیوند مرتبط

تارنمای بنیاد برگزار کنندگان رِژه‌ي نوروزی ایرانیان