«پرسپولیس» به اسکار می‌رود

پژمان اکبرزاده

فایل شنیداری

در ماه‌های اخیر از موفقیت‌های پی‌درپی فیلم «پرسپولیس» در فرانسه شنیده‌ایم؛ فیلمی که بر پایه‌ی کتابی از مرجان ساتراپی و تجربیات او از زندگی در ایران پس از انقلاب و سپس مهاجرت‌اش به اروپا نوشته شده است. ولی خبر تازه، گزینش این فیلم در فرانسه برای ارسال آن به «اسکار» است. داریوش کدیور، منتقد سینما در پاریس، برایمان بیشتر می‌گوید:

کمیته‌ي ملی سینماتوگرافیک که یک انجمن ملی سینمایی در فرانسه است هر سال تصمیم می‌گیرد چه فیلم یا چه بازیگری می‌تواند به جشنواره‌ی اسکار ارائه شود. به تازگی تصمیم گرفته‌اند فیلم مرجان ساتراپی را انتخاب کنند برای بهترین فیلم خارجی در اسکار. باید گفت که فیلم مرجان ساتراپی یک فیلم فرانسوی است و همه‌ي هنرپیشه‌هایی که در این فیلم شرکت کرده‌اند برای صدابرداری، فرانسوی هستند. در ضمن این فیلم همانطور که می‌دانید امسال جایزه‌ی ژوری را در جشنواره‌ي کن به خودش اختصاص داد و حتی در سینماها هم بسیار موفق بوده است. اکنون تقریباً یک میلیون نفر این فیلم را در فرانسه دیده‌اند و چهل کشور دیگر قرار است این فیلم را در سینماهایشان پخش کنند.

ظاهراً بر سر این که چه فیلمی از طرف فرانسه به «اسکار» فرستاده شود رقابت شدیدی وجود داشته...
رقابت شدید بود چون یکی از فیلم‌های موفق فرانسوی درباره‌ی زندگی خواننده‌ی فرانسوی، ادی پیاف، بود. این فیلم در رسانه‌های آمریکایی بازتاب بسیار خوبی داشت. اشاره کرده بودند که شانس آن برای برنده شدن در «اسکار» بسیار زیاد است. البته تصمیم کمیته‌ی ملی این بود که «پرسپولیس» انتخاب شود.

واکنش رسانه‌های سینمایی در فرانسه در کل نسبت به این که این فیلم از سوی فرانسه برای شرکت در «اسکار» انتخاب شده چه بود؟
رسانه‌ها زمانی که خود فیلم روی پرده‌ی سینماها در فرانسه بود، چه رسانه‌های چپ مانند لیبراسیون و چه رسانه‌های دست‌راستی مانند فیگارو همه مثبت برخورد کردند و انتخاب «پرسپولیس» برای اسکار هم باعث تعجب نبود اما نکته‌ی جالب این است که این فیلم واقعاً درباره‌ی فرانسه نیست بلکه همان‌طور که می‌دانید درباره‌ی زندگی مرجان ساتراپی، دختری جوان پس از انقلاب اسلامی در ایران است؛ اینکه چطور این دختر به اروپا می‌آید و تقریباً یک تضاد فرهنگی بین فرهنگ خودش و فرهنگ آلمانی و فرانسوی برایش ایجاد می‌شود.

برای «پرسپولیس» چه‌قدر شانس موفقیت در اسکار دیده می‌شود؟
شانس فیلم واقعاً زیاد است اما همانطور که می‌دانید در «اسکار» تا لحظه‌ی آخر هیچ کس نمی‌تواند صددرصد بگوید چه فیلمی برنده می‌شود.

جنبه‌ی سیاسی این فیلم چقدر موثر دیده می‌شود در موفقیت‌اش در «اسکار» چون به هر حال تصویری که در آن ارائه می‌شود یک مقدار به آن چیزی که رسانه‌های غربی ارائه می‌کنند نزدیکتر است تا چهره‌ای که دولت ایران مایل است ارائه شود.
هیچ شکی نیست که «پرسپولیس» یک فیلم سیاسی است ولی این بدان معنا نیست که یک فیلم ضد ایرانی باشد. من کاملاً می‌توانم بگویم که این فیلم اتفاقاً خیلی جنبه‌ی انسانی دارد و باید از این دید، فیلم را نگاه کرد. به‌هر‌حال شنیده‌اید که وزیر امور خارجه‌ی فرانسه گفته بود ایران به‌خاطر برنامه‌های هسته‌ای باید مواظب خودش باشد چون حتی این امکان وجود دارد که به ایران حمله شود. انتقادات زیادی به او شد. از زمانی که انتخابات ریاست جمهوری در فرانسه انجام شده دولت این کشور خیلی طرفدار سیاست خارجی آمریکا است ولی این هیچ ربطی با فرهنگ فرانسه، آزادی فکری و آزادی بیان در فرانسه ندارد چون واقعاً هنر به سیاست خارجی یک کشور کاری ندارد. به‌هر حال باید گفت که تنها در ژانویه‌ی 2008 خواهد بود که روشن می‌شود آکادمی اسکار به طور رسمی «پرسپولیس» را در بخش فیلم‌های خارجی می‌پذیرد یا نه.