انجمن جهانی پژوهش‌های ایرانی چهل ساله شد

پژمان اکبرزاده

سال ۲۰۰۷ چهلمین سال پایه‌گذاری انجمن جهانی پژوهش‌های ایرانی یا International Society for Iranian Studies در آمریکاست.

در چهلمین سالگرد تشکیل این انجمن، دانشگاه کالیفرنیا در ارواین پذیرفته است که مرکز این انجمن شود. دانشگاه کالیفرنیا، بودجه سالانه، بخش اداری و دفتر کار را در اختیار انجمن قرار خواهد داد. دانشگاه همچنین تعهد کرده که یک تارنما برای این انجمن روی سرور خود ایجاد کند. البته متاسفانه پیش از اینکه تارنمای تازه به روی شبکه اینترنت قرار بگیرد، تارنمای پیشین ناپدید شده است! پایگاه داده‌های انجمن جهانی پژوهش‌های ایرانی هم به مرکز ساموئل جوردن (مرکز فرهنگ و پژوهش‌های ایرانی دانشگاه کالیفرنیا یا Samuel Jordan Center for Persian Studies and Culture) منتقل شده است.

در سال ۲۰۰۷ تیم اداری انجمن هم عوض شده است. مدیر تازه، نسرین رحیمیه ا‌ست و مدیر اجرایی تازه، منصور بنکداریان. تورج دریایی هم صندوق‌دار تازه انجمن است. گروهی که در دو سال گذشته گرداننده انجمن بودند، Janet Afary (مدیر)، حمید اکبری (مدیر اجرایی) و فریبا زرینه‌باف (خرانه‌دار) بودند.

انجمن جهانی پژوهش‌های ایرانی در پروژه‌های پژوهشی درباره تاریح، فرهنگ و جامعه ایران فعالیت‌های زیادی داشته است. انجمن از راه ایمیل، خبرنامه‌هایی را درباره فعالیت‌های ایران‌پژوهی برای چهره‌های دانشگاهی، دانشجویان و عموم افراد علاقه‌مند به پژوهش‌های ایرانی ارسال می‌کند. خبرنامه‌ها درباره همایش‌ها، بورس‌ها، انتشارات و دیگر اخبار مربوط به پژوهش‌های ایرانی در سطح جهان است.

به بهانه‌ی چهل‌ ساله ‌شدن انجمن جهانی پژوهشهای ایرانی، با مدیر تازه‌ی انجمن، دکتر نسرین رحیمیه گفت‌وگویی کردم و در ابتدا از جشن چهل‌ ساله ‌شدن این انجمن پرسیدم:

«مراسم خداحافظی‌مان طبق برنامه‌های معمولی‌مان برگزار شد که در هر سال ما همراه با کنفرانسی در یکی از دانشگاه‌ها برگزار می‌شود و جلسه‌ی سالانه‌ی خود‌مان را در آنجا داریم. ولی جشن بزرگی که برای چهلمین سال این انجمن قرار است بگیریم، همراه با کنفرانسی در سال آینده در دانشگاه تورنتو خواهد بود. ما هر دو سال در میان، یک کنفرانس بین‌المللی تشکیل می‌دهیم. از تمام دنیا پژوهشگرانی که در این زمینه کار می‌کنند در آن دور هم جمع می‌شوند. ما خواستیم که از این فرصت استفاده کنیم و بتوانیم باهمکارانی که از سراسر دنیا به آنجا می‌آیند این جشن را بگیریم. »

نسرین رحیمیه (عکس از تارنمای دانشگاه کالیفرنیا)

گردانندگان انجمن هر دوسال یکبار تغییر می‌کنند؟

بله. چون تیم اجرایی ما هردوسال یکبار عوض می‌شود. ما دقیقاً از دسامبر پارسال، یعنی دسامبر ۲۰۰۷ این کار را بعهده گرفتیم و تا دسامبر ۲۰۰۹ انجمن را می‌چرخانیم.

به مناسبت چهل‌ساله‌شدن انجمن جهانی پژوهش‌های ایرانی تغییراتی هم در این انجمن به‌وجود خواهد آمد؟

بله. یک تغییر مهمی که پیش آمده این است که مجله‌ای که ما چاپ می‌کنیم به نام Iranian Studies معمولاً چهار بار در سال چاپ می‌شد. حالا به علت موفقیت بزرگی که داشته و به مناسبت جشن چهلمین سال‌مان پنج‌بار در سال چاپ خواهد شد. در ضمن انجمن ما هیچگاه پایگاه خاصی در یک دانشگاه ویژه نداشته است. من از دانشگاه کالیفرنیا در ارواین خواستم که قبول کند که پایگاه دانشگاهی انجمن شود. حالا ما قرار است که دفاترمان را هماهنگ کنیم، پرونده‌ها را بیاوریم به اینجا، در مرکز مطالعات ساموئل جردن.


در حال حاضر انجمن در چه نهادی مستقر شده است؟ در دانشگاه کالیفرنیا؟

بله.

بودجه‌ی انجمن از کجا تامین می‌شود؟

بودجه‌ی انجمن از عضویت است و اکنون از آنجا که دانشگاه کالیفرنیا پذیرفته این انجمن را به این دانشگاه بیاوریم بودجه‌ای را هم آنها در اختیارمان گذاشته‌اند. جدا از عضویت و کمک دانشگاه‌ها، بودجه‌ی خاص دیگری نداریم. البته ما همیشه از دوستان کمک می‌خواهیم. بوده و هستند افرادی که به ما هدایایی بدهند و کمک‌مان کنند در برگزاری کنفرانس‌ها. عده‌ زیادی هم داوطلبانه برایمان کار می‌کنند که البته ما این افراد را جزو سرمایه‌ی خودمان بشمارمی‌آوریم.

چهل سال پیش که این انجمن تشکیل شد چطور؟ آنزمان هم دقیقاً به همین شکل بود؟ یعنی با همکاری دانشگاه‌ها و کمک افراد علاقمند این انجمن تاسیس شد؟

بله. دقیقاً عده‌ای بسیار کم. فکر می‌کنم حدودا ۶ـ۵ نفر پژوهشگر بودند که در زمینه‌ی ایران کار می‌کردند که دور هم جمع شدند و گفتند چطور است که بتوانیم انجمنی تشکیل بدهیم که با هم در آن همکاری داشته باشیم. از همان پایه کوچک شروع کردند و از دانشگاه‌ها کمک خواستند. با پژوهشگران دیگر همکاری کردند و از راه عضویت و چاپ مجله، این انجمن راه افتاد.

برای پشتیبانی مالی از فعالیتهای انجمن، دولت ایران هیچگاه ابراز علاقه کرده‌ است؟

نه، ولی ما هم هیچوقت از دولتی کمک نخواستیم. چون انجمن‌های پژوهشی که معمولاً کارهای آکادمیک انجام می‌دهند از راه عضویت - که معمولاً برای همه آزاد است - استقلال خودشان را حفظ می‌کنند. از هر کشوری ما می‌توانیم عضو داشته باشیم. از آن راه سعی می‌کنیم که برنامه‌های خودمان را بچرخانیم.

شاید بشود گفت که کمتر زمانی مانند اکنون روابط بین ایران و آمریکا تا این حد پرتنش‌ شده باشد. آیا فکر می‌کنید مسایلی که بین دولت دو کشور بوجود آمده، هیچوقت در فعالیت‌های فرهنگی شما در انجمن تاثیری گذاشته یا شما همیشه جدا از این مسایل به کار خودتان ادامه داده‌اید؟ روابطی که بین دو کشور وجود داشته هیچگاه سایه‌ای نیانداخته بر فعالیت‌های شما یا محدودیتی برایتان بوجود نیاورده برای ادامه‌ی فعالیت؟

ما همیشه سعی کرده‌ایم کارهای فرهنگی و پژوهشی‌مان را از کارهای سیاسی جدا کنیم. گاهی البته به‌خاطر مشکلاتی که در سفرها بوده مانند مسایل مربوط به ویزا مشکل داشته‌ایم. با این قبیل مشکلات، انجمن ما و همچنین انجمن‌های پژوهشی دیگر هم برخورد داشته‌اند. ولی ما مستقیماً هیچگاه احساس نکردیم که این روابط بین دو دولت در کارهای پژوهشی ما اثری گذاشته است. البته وقتی کنفرانس برگزار می‌کنیم، گاهی با این مسایل برخورد می‌کنیم، مخصوصاً اگر همکارانی از ایران بیایند. گاهی هم مشکلاتی برای همکاران آمریکایی‌مان پیش می‌آید که می‌خواهند برای کارهای تحقیقاتی‌شان به ایران بروند. آنها هم در ویزا گرفتن متقابلاً مشکلاتی خواهند داشت. ولی کارهای ما چون در زمینه پژوهشی است برکنار از این جریان‌های سیاسی بوده است.

شما به تازگی مدیریت انجمن را به‌عهده گرفته‌اید. آیا برای آینده نزدیک، برنامه‌های تازه‌ای در دستور کار شما و انجمن قرار گرفته؟

راستش برای آینده نزدیک، من برنامه‌ی خاصی ندارم، جز اینکه برای آوردن این انجمن به دانشگاه کالیفرنیا در ارواین یک وب‌سایت تازه درست کنیم و بتوانیم یک‌مقدار برنامه‌ها را سنگین‌تر کنیم. ما هنوز در ابتدای این کار هستیم و من امیدوارم با همکاری دوستان بتوانیم برنامه‌ریزی مفصل‌تری داشته باشیم. ولی هنوز فکر می‌کنم اگر بتوانیم پروژه‌های قبلی را به ثمر برسانیم، خیلی خوب خواهد بود.