«صندلی خالی» در مراسم اهدای نوبل صلح

در غياب ليو شيائوبو، برنده جايزه صلح نوبل، روز جمعه در مراسم اهدای اين جايزه، يک صندلی خالی به شکل نمادين قرار خواهد گرفت؛ مراسمی که بر اثر فشارهای دولت چين جامعه جهانی را به دو بخش تقسيم کرده است.

چنين وضعيتی در تاريخ بيش از صد ساله جايزه صلح نوبل تقريبأ بی‌سابقه است. تنها مورد ديگر در طول تاريخ جايزه صلح نوبل، کارل فون اوسيتزکی، نويسنده و روزنامه‌نگار صلح‌طلب آلمانی بود که به دليل زندانی بودن در حکومت نازی آلمان نه خود و نه کس ديگری توانست در مراسم اهدای جايزه در سال ۱۹۳۶ به اسلو برود.

تظاهرات در لس آنجلس برای آزادی ليو شيائوبو ـ پنجم دسامبر

گير لوندستاد، مدير کميته نوبل به خبرگزاری فرانسه گفت: «يک صندلی خالی؛ تأثر برانگيز است. اين تصميم تأکيدی بر انتخاب مناسب کميته نوبل و روشنگر وضعيت حقوق بشر در چين است.»

ليو شيائوبو ۵۴ ساله، از فعالان جنبش دمکراسی‌خواهی چين در سال ۱۹۸۹ و استاد ادبيات، در روز آغاز سال ۲۰۰۹ به ۱۱ سال زندان به جرم «تلاش برای سرنگونی قدرت دولتی» محکوم شد.

دولت چين وی را به دليل تدوين و انتشار «منشور ۰۸»، بيانيه‌ای برای اصلاحات سياسی در چين، محکوم کرد؛ منشوری که از يک «چين دمکراتيک» سخن می‌گفت و هزاران نفر آن را امضا کرده‌اند، منشوری که الهام گرفته از «منشور ۷۷» دگرانديشان چکسلواکی در دوران کمونيسم است.

ليو شيائوبو کمی پس از محکوميتش گفت: «از مدت‌ها پيش به اين موضوع آگاهم که همين‌که يک روشنفکر مستقل عليه يک حکومت اقتدارگرا اعتراض کند اولين گامش به سوی آزادی اغلب پا گذاشتن به زندان است.»

انتخاب امسال کميته نوبل با واکنش شديدأ منفی پکن روبه‌رو شد. چرا که دولت چين شيائوبو را يک «جنايتکار» می‌داند و ليو شيا، همسر وی را نيز در خانه خود تحت نظر دارد.

خانم جيانگ يو، سخنگوی وزارت امور خارجه چين روز گذشته در اين زمينه گفت: «ما به‌خاطر دخالت برخی دلقک‌ها چيزی را تغيير نمی‌دهيم.»

اين قدرت برتر اقتصادی جهان به‌شکل محرمانه از سفرای کشورهای ديگر در اسلو خواسته است که در روز دهم دسامبر در مراسم اهدای جايزه صلح نوبل شرکت نکنند.

بر اساس خبری که کميته نوبل منتشر کرد، ۱۹ کشور، از جمله ايران، روسيه، کوبا، ونزوئلا، عراق و خود چين دعوت کميته را برای شرکت در اين مراسم رد کرده‌اند. برخی از اين کشورها، همچون روسيه، «مشکل زمانی» را نيز مطرح کرده‌اند.

با اين حال ۴۴ کشور ديگر اين دعوت را پذيرفته‌اند؛ از جمله کشورهای اتحاديه اروپا، ژاپن، هندوستان، کره جنوبی و برزيل. از سوی آمريکا، نانسی پلوسی، رئيس مجلس نمايندگان اين کشور در مراسم حضور خواهد داشت.

سام ظريفی، از مسئولان سازمان عفو بين‌الملل در اين‌باره می‌گويد: «چين پيشرفت‌های بزرگی در زمينه اقتصادی داشته است اما دولت‌ها نبايد مبهوت قدرت اقتصادی اين کشور شوند.»

رسانه‌های چين اهدای جايزه صلح نوبل در روز جمعه را با سکوت برگزار می‌کنند و دولت چين تمام تلاش‌های خود را به‌خرج داده تا مخالفان نتوانند به اسلو بروند. با اين حال گروه‌های چينی در تبعيد قصد دارند در روز مراسم به اسلو بروند.

همچنين افزون بر «صندلی خالی»، عکسی از ليو شيائوبو بر صحنه اين مراسم خواهد بود و ليو اولمن، بازيگر و فيلم‌ساز معروف نروژی، نوشته‌هايی را خواهد خواند که در يکی از آن‌ها چنين وانمود خواهد شد که ليو شيائوبو در هتل شهر اسلو ساکن است.

روز پنج‌شنبه سازمان عفو بين‌الملل تظاهراتی را در برابر سفارت چين در اسلو تدارک ديده است که در آن درخواست‌هايی که توسط ده‌ها هزار نفر برای آزادی ليو شيائوبو امضا شده‌اند به اين سفارت تحويل داده خواهد شد.

دولت نروژ، ميزبان اين مراسم، در مقابل خشم دولت چين می‌گويد کميته نوبل با وجود آن‌که پنج عضو آن از پارلمان اين کشور هستند، تصميمات خود را مستقل می‌گيرد.

در اقدامی تلافی‌جويانه، دولت چين بيشتر ديدارهای دوجانبه با نروژ را لغو و موافقت‌نامه پيش‌نويس يک قرارداد تجاری را معلق کرد.

پنج جايزه ديگر نوبل، شامل نوبل‌های پزشکی، فيزيک، شيمی، اقتصاد و همچنين نوبل ادبی ماريو وارگاس يوسا، نويسنده سرشناس پرويی، روز جمعه دهم دسامبر در استکهلم اهدا خواهند شد.