جایزه گنکور ۲۰۱۰ برای میشل هولبک

جایزه گنکور که مهم‌ترین جایزه ادبی فرانسه است به‌خاطر رمان «نقشه و قلمرو» به میشل هولبک، نویسنده جنجالی تعلق گرفت.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، جایزه گنکور در سال ۲۰۱۰ با اکثریت آرا به رمان «نقشه و قلمرو» نوشته میشل هولبک، نویسنده جنجالی و تابوشکن فرانسوی تعلق گرفت.

میشل هولبک، نویسنده «نقشه و قلمرو» و برنده جایزه گنکور در سال ۲۰۱۰

از شهریورماه که فهرست کاندیداهای جایزه گنکور در سال ۲۰۱۰ اعلام شد، ناظران حدس می‌زدند که امسال مهم‌ترین جایزه ادبی فرانسه به میشل هولبک اهدا شود.

پیوو (Pivot) از سرشناس‌ترین منتقدان فرانسه که به او لقب «پادشاه مطالعه» (Roi lire) داده‌اند، از رمان نقشه و قلمرو نوشته میشل هولبک به‌عنوان یک شاهکار یاد کرده است.

پیر اسورین منتقد دیگری به کنایه گفته است: داوران جایزه‌ی ادبی گنکور چاره‌ای نداشتند جز آنکه جایزه‌ ادبی امسال را به میشل هولبک اعطاء کنند.

این نخستین بار است که در فرانسه همه یک‌صدا از اثری از هولبک دفاع می‌کنند. میشل هولبک که در واقع در رشته‌ کامپیوتر و مکانیک تحصیل کرده، یک نویسنده‌ جنجالی است. این نخستین بار است که کسی از اثر او ایراد نگرفته و ادعا نکرده که رمان هولبک، راسیستی یا ضداسلامی یا زن‌ستیز است.

رمان تازه‌ هولبک «نقشه و قلمرو» یک اثر انتقادی است، اما توهین‌آمیز نیست. شخصیت این رمان مارتان نام دارد. او هم مثل نویسنده‌اش خودرأی، بذله‌گو اما بدقلق و ناراحت است. او نقاش و عکاس است و در آثارش از جامعه‌ی امروز، از نیاز مردم به مصرف، قدرت پول و نابودی سنت‌ها انتقاد می‌کند. داستان با قتل هولبک – نویسنده پایان می‌پذیرد.

مجله‌ی آن‌لاین «Slate.fr» اعلام کرده بود که دست‌کم سه صحنه از نخستین رمان هولبک که در سال ۱۹۹۴ با نام «گسترش محدوده‌ نبرد» منتشر شده، از روی کتاب‌های دیگر کپی شده است. با این حال این موضوع فقط یک روز جنجال به‌وجود آورد و برای نویسنده و ناشرش که چشم امید به جایزه‌ ادبی گنکور دوخته‌ بودند، دردسری به‌وجود نیاورد.

عده‌ای هم ادعا کردند که نویسنده برخی صحنه‌های رمان «نقشه و قلمرو» را با استفاده از دانشنامه ویکی‌پدیا نوشته است، اما نتوانستند این موضوع را ثابت کنند. با این‌حال روزنامه فرانسوی‌زبان «لا پست» پس از اعلام نتیجه جایزه ادبی گنکور تیتر زد: «با عرض معذرت آقای هولبک: جایزه ادبی گنکور ۲۰۱۰ برای ویکی پدیا.»

تاکنون ۲۱۰ هزار نسخه از رمان «نقشه و قلمرو» نوشته میشل هولبک به فروش رسیده است.

جایزه‌ی ادبی گنکور در سال ۱۹۰۰ بنیان گذاشته شد و از سال ۱۹۰۳ به این سو، هر سال، در آخر پاییز از یک اثر روایی ادبی (رمان، داستان بلند یا داستان کوتاه) که در طی آن سال به زبان فرانسه منتشر شده است، تقدیر به عمل می‌آید.

ارزش مادی جایزه‌ی ادبی گنکور فقط ۱۰ یویروست و بیش از آن‌که ارزش مادی داشته باشد، دارای ارزش نمادین است. اما به دلیل اعتبار این جایزه، اعطای آن به یک نویسنده باعث افزایش شمارگان کتاب‌های او می‌شود و ممکن است که نویسنده یک شبه به یک نویسنده‌ی کاملاً معروف و پرخواننده تبدیل شود. برای همین هم جایزه‌ی ادبی گنکور در فرانسه جایزه‌ مهمی است و ناشران و نویسندگان از آن استقبال می‌کنند.

به دلیل اهمیت این جایزه، بحث‌ها و حاشیه‌هایش هم هر سال بسیار زیاد و فراگیر است.

اعضای هیأت داوران این جایزه را ده تن از نویسندگان و منتقدان و ادیبان فرانسوی تشکیل می‌دهند. معیارهای اعضای هیأت داوران در گزینش یک اثر ادبی هر سال به بحث‌هایی در مطبوعات فرانسه دامن می‌زند، و این خود، هم به ارتقاء فرهنگ و همگانی شدن ادبیات داستانی کمک می‌کند و هم‌ایکه آثار نویسندگان بیش از پیش شناخته می‌شود و نویسنده هم با قوت و ضعف‌های خود آشنا می‌گردد.

دو برادر به نام‌های ژول و ادموند دو گنکور این جایزه‌ی ادبی را تأسیس کردند. گزینش‌های جایزه‌ی ادبی گنکور مانند هر جایزه‌ ادبی دیگری محصول تصادف است.

در سال ۲۰۰۹ جایزه‌ی ادبی گنکور به مری اندیای Marie NDiaye که از رنگین‌پوستان فرانسوی‌زبان است تعلق گرفت و در سال ۲۰۰۸ نویسنده‌ی افغان، عتیق رحیمی مهم‌ترین جایزه‌ی ادبی فرانسه را از آن خود کرد.