فیلم بیضایی بهترین فیلم تماشاگران

سیمرغ بلورین بهترین فیلم تماشاگران بخش بین‌الملل جشنواره فیلم فجر، به فیلم سینمایی «وقتی همه خوابیم» آخرین ساخته بهرام بیضایی، تعلق گرفت.

به گزارش روابط عمومی جشنواره فیلم فجر، این فیلم از میان ۱۰ نامزد این بخش، انتخاب شد.

بهرام بیضایی هنگام دریافت این جایزه گفت: «از کسانی که این جایزه را به من دادند، تشکر می‌کنم. این جایزه مرا به کار خود امیدوار کرد و با توجه به این مسئله، سعی می‌کنم در آینده فیلم‌های بهتری بسازم.»

«وقتی همه خوابیم» که روایت انتقادی بیضایی از مسائل پشت صحنه سینمای ایران است، در بخش بین‌الملل بیست و هفتمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر به روی پرده رفت.

بهرام بیضایی، بعد از ۱۰ سال (از زمان ساختن سگ کشی) و چند پروژه ناتمام و نیمه کاره رها شده (مثل لبه پرتگاه)، سرانجام توانست فیلم «وقتی همه خوابیم» را بسازد.

در این فیلم، بیضایی به مسائل پشت صحنه سینمای ایران و مناسبات کاسبکارانه جاری در آن می‌پردازد.
این فیلم در واقع واکنش بیضایی به ماجراهایی است که هنگام ساختن فیلم نیمه تمام « لبه پرتگاه» برای او پیش آمد.

مژده شمسایی، علیرضا جلالی‌تبار، حسام نواب‌صفوی، شقایق فراهانی، هدایت هاشمی، سحر دولتشاهی، رضا مختاری، افشین خورشیدباختری و مهرداد ضیایی در فیلم وقتی همه خوابیم بازی کرده‌اند.

فیلم بیضایی بعد از نمایش در سینمای مطبوعات و رسانه‌های گروهی، با واکنش های متفاوت منتقدان مواجه شد.

امیر پوریا از منتقدان سینمای ایران از بیضایی پرسید که چرا در این فیلم دیدگاه دمده و دشمن پنداری دارد و چگونه فیلمسازی که فیلم‌های قبلی‌اش درباره مفاهیم عمیق و اسطوره‌ها بودند، در فیلم آخرش به چنین سوژه‌ای پرداخته است.

بیضایی در پاسخ گفت: «اول این که من فکر می‌کنم منتقدان هستند که تصمیم می‌گیرند چه مطلبی باارزش است و چه مطلبی سطحی. من شخصا فکر می‌کنم هیچ موضوعی در جهان وجود ندارد که نشود درباره آن صحبت کرد. وقتی فیلم‌هایی می ساختم که درباره مفاهیم اسطوره‌ای هم بودند باز هم منتقدان به من فحش می‌دادند. این که من چقدر از واقعیت دورهستم و دمده هستم و تقریبا همین کلماتی که شما می‌گویید را آن موقع هم گفتند. نکته دیگر این‌که آن فیلم‌ها از طرف سرمایه گذار و تهیه کننده هم تائید نمی‌شوند. سینما هم هنر گرانی است. شما سرمایه گذار پیدا کنید و اجازه‌اش را هم بگیرید تا من «طومار شیخ شرزین» را بسازم.»

بیضایی در حال کارگردانی مژده شمسایی در «وقتی همه خوابیم»

بیضایی در قسمت دیگری از حرف‌هایش گفت: «چرا فکر می‌کنید که فقط مسائل جهانی و اسطوره‌ای و از این قبیل چیزها مهم است. همین موضوع از نظر شما پیش پا افتاده را ممکن است یک کارگردانی آن‌قدر خوب بسازد که دیگر پیش پا افتاده به نظر نیاید. اگر من بد ساختم ببخشید. یا یک موضوع اسطوره‌ای را کسی آن‌قدر بد بسازد که تبدیل به موضوعی پیش پا افتاده بشود. پس از نظر من این خط کشی‌ها مخدوش است.»

بیضایی در توضیح اعتراض برخی بینندگان به سبک بازی و نحوه حرف زدن «تصنعی و غیر واقعی» بازیگران فیلم گفت: «آیا هر چه کسی بیشتر لاتی حرف بزند به واقعیت نزدیک‌تر است؟ این طور نیست. من لاتی حرف نمی‌زنم. شما هم آقای جعفری‌نژاد (مجری جلسه نقدو بررسی) لاتی صحبت نمی‌کنید. بنابراین، این که ما شل و ول و الکی حرف بزنیم ما را به واقعیت نزدیک نمی‌کند.»

از سوی دیگر جهانبخش نورایی از منتقدان باسابقه سینمای ایران در یادداشتی در روزنامه اعتماد به ستایش از فیلم بیضایی پرداخت و نوشت: «تازه ترین فیلم بیضایی با همان حساسیت، قدرت و اندوهی سخن می‌گوید که در «سگ کشی» مایه جذابیت شده بود. در اعوجاج تصویری و موسیقی شلوغ و کوبنده نخستین صحنه فیلم، دنیای به هم ریخته و از شکل افتاده‌ای را می‌بینیم که مدخل مناسبی می‌شود برای ورود به روزگار واژگونه‌ای که ذوق و خلاقیت، زیر امر و نهی پول از رمق می‌افتد و سوداگری نوکیسه با نقاب مصلحت و دوز و کلک زیر پای هنرمند و فرهنگ را رفته رفته خالی می‌کند....»

آقای نورایی در ادامه آورده است:«در نهایت، «وقتی همه خوابیم» از همه رویدادها و اشاره‌های آشنا فراتر می‌رود و به این مطلب کلیدی می‌رسد که در یک جامعه آغشته به دسیسه و سودپرستی و وارونه کردن حقیقت، آدم‌هایی که سعی می‌کنند هنوز به آنچه هستند وفادار بمانند و نمی‌خواهند بدل را جایگزین اصل کنند و در دست بچه‌هایشان هنوز شاهنامه‌ای حداقل برای تماشا کردن نقاشی‌هایش هست، چه قدر و سهمی دارند و در این وانفسا قیمت فرهنگ اصولاً چند است؟ جواب به نحوی غم‌انگیز رضایتبخش نیست. با این همه، باقی ماندن بیضایی در صحنه طی این همه سال و ادامه خلاقیت به هر شکل و شیوه، و همین فیلم قرص و محکمی که با آدم‌های کارآمد ساخته، نشان می‌دهد، کشمکش لعل با خزف در بازار فرهنگ به این زودی‌ها تمام شدنی نیست. حتی اگر همه ما در خواب باشیم و فکر کنیم ان شاءالله گربه است.»