تازه‌های نشر هفته

کتاب‌های چاپ شده در ایران

«جدال جدید و قدیم»

«جدال جدید و قدیم، از نوزایش تا انقلاب فرانسه» نوشته سیدجواد طباطبایی در ۲۲۰۰ نسخه از سوی نشر ثالث منتشر شده است.

این دفتر، نخستین بخش جلد نخست پژوهش‌های آقای طباطبایی درباره اندیشه سیاسی جدید در اروپاست.
قرار بود این کتاب به عنوان درآمدی بر کتاب معروف «دیباچه‌ای بر نظریه انحطاط ایران» آورده شود، اما به علت تفضیل پژوهش، به عنوان کتابی مستقل اما در پیوند با آن طرح آغازین، در اختیار خوانندگان قرار گرفته است.

نویسنده در درآمد کتاب می‌نویسد: «تا زمانی که مفاهیم عمده بحث‌های اندیشه جدید بر ما روشن نشده باشد، پیوسته، لغزشگاه‌ها در کمین خواهد بود. لغزش از مفهوم روشنی ماند «جامعه مدنی» به مدینة‌النبی و از اصلاح دینی لوتر به عرفان مولانا جز به بیراهه خلط مباحث منتهی نخواهد شد و همچنان که با «هگل شرق» خواندن مولوی و یکی انگاشتن ماکیاولی و خواجه نظام‌الملک، هم از فهم هگل و ماکیاولی عاجز مانده‌ایم وهم از درک سخن مولانا و خواجه راه به جایی نبرده‌ایم، خلط مباحث کنونی نیز جز برجهل مرکب نخواهد افزود.»

نویسنده در جای دیگری نیز آورده است: «تاریخ پایه‌ای ایران، نیازمند بحثی در مبانی است و بحث در مبانی بدون کوششی برای ایضاح منطق تهی شدن مضمون مفاهیم امکان‌پذیر نیست. از خلاف‌آمد عادات است که در وضع کنونی اندیشه در ایران، اندیشیدن جز با بر هم زدن آرایش سپاه ایدئولوژی‌ها و «مد»‌ها امکان‌پذیر نخواهد شد. تردید ندارم که خواننده‌ای که افقی جز ایدئولوژی‌ها و «مد»هایی که نویسندگان بازاری و روزنامه‌ها در برابر او گسترده‌اند، ندارد، بر این حرف، خرده‌ها خواهد گرفت، اما در وضع کنونی اندیشه در ایران، تنها افق ممکن، پشت کردن به افقی است که از سده‌ای پیش در برابر ما گسترده شده است.»

به باور طباطبایی «تهی شدن مفاهیم از مضمون آنها در تاریخ معاصر ایران، دوره‌هایی را از سر گذرانده است، اما وضعیتی که از پنج دهه پیش در قلمرو اندیشه ایران – با آل‌احمدها و شریعتی‌ها- ظاهر شد، از بسیاری جهات بی‌سابقه بود. روشنفکری دینی – که نه چنان که از اصطلاح فارسی بر می‌آید، فکر روشنی دارد و نه در برابر مدلول واژه اروپایی التفاتی به منطق عقل نشان می‌دهد- در توهم «آن‌چه خود داشت»، اما بیشتر از آن، به تبع دیانت خود که عین سیاست بود، یعنی دیانت قربانی شده در مسلخ پیکار سیاسی، در کوششی اساسی برای اعراض از منطق اندیشه جدید و در خلط مباحثی بی‌سابقه، نوآیین بودن آن را نفی می‌کرد.»

وی افزوده است که «روشنفکری دینی با لغزش از منطقی به منطق متفاوت و مغایر با دیگری، در ظاهر نظام اندیشه جدید را به قدیم فرومی‌کاست ولی از آن‌جا که پیکار با منطق اندیشه جدید با شمشیر چوبین سنت سیاست‌زده امکان‌پذیر نبود، در جهل مضاعف به منطق بی‌امان اندیشه جدید و ماهیت سنت، التقاطی ایجاد شد که ناچار سنت را با ایدئولوژی‌های سیاسی تفسیر می‌کرد.»

قیمت این کتاب، ۱۲۰۰۰ تومان است.

«مقدمه بر هزار و یک شب»

«مقدمه بر هزار و یک شب» نوشته آندره میکل با ترجمه جلال ستاری بخش در ۲۲۰۰ نسخه از سوی نشر مرکز منتشر شده است.

این کتاب شامل دو بخش است؛ بخش نخست ترجمه مقدمه آندره میکل دانشمند اسلام شناس در باب هزار و یک شب است که با همکاری جمال‌الدین بن شیخ؛ هزار و یک شب شناس الجزایری نوشته است.
بخش دوم نیز به گفتگوی علی‌رضا حسن‌زاده با جلال ستاری درباره کتاب آندره میکل اختصاص دارد.

جلال ستاری در پیشگفتار کتاب آورده است: «فرانسویان، هزار و یک شب را که قرن‌های متمادی در مشرق زمین مستور مانده بود، به ما شناساندند و از همان هنگام که به راستی زمان بازیابی یا کشف کتاب است (قرن 18) تاکنون، مقالات و کتاب‌های پژوهشی زیادی به قلم دانشمندان آن سرزمین و نیز دانشمندان انگلیسی و آلمانی درباره هزار و یک شب نوشته شده و به چاپ رسیده است.»

وی افزوده است: «آگاهی از همه این منابع، تقریبا ناممکن است، اما شناخت برخی از این پژوهش‌های ماندگار، برای ما که در این زمینه، اگر حمل بر جسارت نشود، کاری نکرده‌ایم، بی‌گمان مفید خواهد بود.»

آقای ستاری، نوشته آندره میکل را نمونه‌ای از پژوهش ‌ای بدیع و عمیق می‌داند، چرا که به مسائلی که از دیرباز مطرح بوده‌اند و بارها نیز تکرار شده‌اند، نگاهی نو می‌افکند و می‌کوشد تا گرهی را بگشاید.

بخش دوم کتاب که به گفتگو با جلال ستاری اختصاص دارد نیز به نقش سحرانگیز کلام که شهرزاد تنها به یاری آن، نفرت و مرگ را پس می‌زند و عشق و زندگی را به جای آن می‌نشاند، پرداخته است.

قیمت این کتاب، ۱۹۰۰ تومان است.

«کسوف»

فیلمنامه «کسوف» نوشته مشترک میکل آنجلو آنتونیونی، تونینو گوئرا و دیگران است با ترجمه محمدرضا جولایی از سوی نشر نی در ۲۲۰۰ نسخه منتشر شد.

سینمای آنتونیونی، به ویژه در سه گانه معروف «ماجرا»، «شب» و «کسوف»، سینمای زندگی انسان معاصر است؛ انسانی که در دنیای مدرن دچار از خود بیگانگی است، انسانی که دلمرده است و زندگی‌اش، جدا از کسب ثروت و لذات مادی، خالی و بی‌هدف است.

«کسوف» آخرین اثر از این سه گانه، که در سال ۱۹۶۲ برنده جایزه ویژه هیئت داوران و نامزد دریافت نخل طلایی جشنواره کن شد، شاید رادیکال‌ترین فیلم این سه گانه باشد.

در عین حال، تمام عناصر شاخص آنتونیونی را می‌توان در اوج پختگی در این اثر مشاهده کرد. استفاده آنتونیونی از اشیاء و مکان‌ها نیز در «کسوف» چشمگیر است.

مترجم در مقدمه کتاب درباره این سینمای آنتونیونی می‌نویسد: «دیالوگ در فیلم‌های آنتونیونی حضوری چشمگیر ندارند و او بخش اعظم زمان فیلمش را به پرسه زدن در موقعیت‌های خاص صرف می‌کند. تصاویر او پیچیده‌اند و سرشار از اطلاعات.»

بی‌شمارند کارگردان‌هایی که به تاثیر گرفتن از آنتونیونی اذعان کرده‌اند، کسانی چون آندری تارکوفسکی، پدرو آلمادوار، میشاییل هانکه، لارس فون تریه، ویم وندرس، وون کاروای و میکلوش یانچو. فیلم‌های او در فهرست فیلم‌های مورد علاقه بزرگانی چون کوروساوا و کوبریک نیز جایگاهی خاص دارند.

این فیلمنامه جزو مجموعه «۱۰۰ سال، ۱۰۰ فیلمنامه» نشر نی است که در هر مجلد، همراه با فیلمنامه، زندگی نامه نویسندگان و کارگردان فیلم و چند نقد نیز قرار دارد.

قیمت این کتاب، ۲۴۰۰ تومان است.

تازه‌های نشر در غرب

مذهب و فيلم
(سينما و خلق دوباره جهان)

نظريه فيلم اغلب به مسائل مذهبی و معنوی بی‌اعتنا بوده و انديشمندان مذهبی نيز توجه چندانی به سينما، فرم فيلم و مفاهيم سينمايی نداشته‌اند.

کتاب مذهب و فيلم (Religion and Film) نوشته اس برنت پليت می‌خواهد پلی باشد بين اين دو دسته از متفکران که نسبت به هم بيگانه‌اند.

هدف پروفسور پليت اين است که بين مطالعات مذهبی و مطالعات سينمايی پيوند ايجاد کند.‌

پروفسور اس برنت پليت، استاد مطالعات مذهبی در کالج هميلتون در نيويورک است. وی نويسنده کتاب هايی چون «کفر: هنر موهن» و «‌مذهب و خواننده فيلم» و هم‌چنين اديتور مجله مذهب مادی: مجله اشيا، هنر و ايمان است.

تحليل هوشمندانه و نگاه فلسفی پروفسور پليت به کشف اسطوره‌سازی بصری در کارهای سينمايی از فيلم‌سازان سرگرمی‌سازی چون جرج لوکاس گرفته تا سينماگران تجربی و آوانگارد مثل ژيگاورتوف و استن برکيج می‌انجامد.

نويسنده در عين حال با اشراف عميق نسبت به سياست و ايدئولوژی، تلاش می‌کند تعريفی کلی و غير دگماتيک از مذهب ارائه کند.‌

مذهب و فيلم، يک مطالعه جذاب تطبيقی در زمينه سينما و مذهب است، مقايسه بين سينما و مذهب به عنوان دو دستگاه‌ «سازنده جهان» که واقعاً روشنگرانه است و به خواننده بينش تازه‌ای در باره ساختار و ديناميسم هر دو دستگاه می‌دهد.

نويسنده در مقدمه کتاب می نويسد:

«به نظر من مذهب و سينما درست عين هم عمل می کنند و شباهت هايشان بيشتر در فرم نهفته است.» به اعتقاد نويسنده، نسل جديدی از متفکران و پژوهش‌گران مذهبی به وجود آمده‌اند که‌ با نقد و تئوری سينمايی ارتباط تنگاتنگی دارند. اما متاسفانه نظريه انتقادی فيلم هنوز در بحث‌های خود به مذهب و مفاهيم مذهبی توجه نکرده است.‌

کتاب در چهار فصل تنظيم شده:
اسطوره‌سازی بصری، آئينی کردن فيلم در زمان و مکان، روش‌های سينمايی مذهبی، جای پای فيلم: مابعد تصوير مذهب در زمان و مکان.

به علاوه نويسنده در مقدمه طولانی خود نيز به تشريح مفهوم «ساختن جهان» بر روی پرده و در محراب پرداخته است.

تفاوت کتاب مذهب و فيلم، با کتاب‌های مشابه در اين زمينه، در اين است که پروفسور پليت، به جای بررسی ساده ‌فيلم‌های مذهبی و فيلم‌هايی که به‌طور مشخص با مذهب سروکار دارند، در اين کتاب به مقايسه روش‌های آئينی و اسطوره‌ای در ساختن جهان با روش‌های سينمايی مثل حرکت زوم، قاب‌بندی، زاويه دوربين، کاربرد صدا و استفاده از مکان و زمان پرداخته است.

تمرکز اصلی پليت بر تحليل جنبه‌های مذهبی فرهنگ فيلم‌سازی و درک آن است. مطالعه‌ای عميق، منظم و ميان رشته‌ای که تا‌کنون کمتر از اين زاويه به آن پرداخته شده است.

مذهب و سينما نوشته اس برنت پليت را انتشارات وال فلاورز با قيمت 12.99 پوند منتشر کرده است.