اندر احوالات دانشجویان شب امتحانی

هادی ناصری

ساعت 10:00 شب: کلید به تندی در قفل می‌چرخد و در باز می‌شود، کیف مملو از جزوه‌ی کپی شده را به طرفی پرت می‌کند و وارد آشپزخانه می‌شود، کتری را روی گاز می‌گذارد، به طرف اتاق می‌رود و لباسش را عوض می‌کند، صدای قل قل آب کتری بلند می‌شود، لحظاتی بعد عطر چای فضا را پر می‌کند، با عجله سیگاری را روشن کرده و شروع می‌کند: اصول اساسی در موج سوم اِلوین تافلر... .

عکس از flickr-mesvak

یک ساعت بعد: آب کتری تمام می‌شود، کتری را آب می‌کند، دوباره صدای قل قل آب بلند می‌شود، عطر چای دم کشیده در دود سیگار گم می‌شود، زیر سیگاری نیمه پر، چشمان قرمز پف کرده و غرق در خواب، ذهن بلوک شده و جزوه‌ای که به نصف نرسیده است.

ساعت 3:00 بامداد: هنوز 50 صفحه از جزوه باقی مانده است، زیر سیگاری پر و پاکت سیگار خالیست، لیوان چای که شمارش از دستش در رفته است را سر می‌کشد، ناگهان صدای اذان او را به خود می‌آورد، جزوه را می‌بندد و سر بر بالش می‌گذارد.

ساعت 6:00 صبح: با صدای گوشخراش ساعت قدیمی دوران مدرسه‌اش از خواب می‌پرد، مشت فرود آمده بر ساعت همانا و چرت دوباره همان.

ساعت 7:00 صبح: با عجله از زیر لحاف بیرون می‌آید، به سرعت لباسهایش را می‌پوشد و بیرون می‌زند، استرس نرسیدن بر استرس وحشتناک امتحان افزوده می‌شود، به سرویس نمی‌رسد، استرس بالا می‌گیرد و دست آخر با 1500 تومان تا دانشکده دربست می‌رود، دوتا یکی پله‌ها را بالا می‌رود، 10 دقیقه از شروع امتحان گذشته است، سرانجام با کلی التماس در صندلی خود قرار می‌گیرد... .

چای + قهوه + سیگار + میوه(در صورت داشتن وضع اقتصادی مناسب) + جزواتی که روز قبل از امتحان از همکلاسان کپی شده است + استرس، از اقلام مورد نیاز برای یک شب امتحان معمولیست که در این بین چای و قهوه از محبوبیت بیشتری برخوردارند. مشروبات الکلی و مواد توهم‌زا و مخدر از دیگر اقلامی هستند که مصرف آن در دانشجویان افزایش یافته است. در این میان درجه‌ی استرس در شب امتحان برای دانشجویانی که در طول ترم سر کلاس‌ها حاضر نمی‌شوند، کمی بالاتر است. دانشجویانی هم که مطالب درسی را مطالعه نکرده‌اند دارای بالاترین حد استرس هستند. اکثر قریب به اتفاق دانشجویان شب امتحانی هستند یعنی با وجود توصیه‌ی اساتید به مطالعه در طول ترم درس را شب پیش از امتحان مطالعه می‌کنند. ولی آیا به راستی طول 4 ماهه‌ی یک ترم برای مطالعه کافی نیست؟ برای یافتن پاسخ به سراغ چند تن از دانشجویان رفتم.

فرزاد دانشجوی سال سوم فلسفه در پاسخ به سوالم می‌گوید: «چرا کافی است ولی ما عادت کرده‌ایم شب امتحان درس بخوانیم، عادت نامناسبی است ولی به آن مبتلا هستیم». وقتی از او دلیل این امر را می‌پرسم اضافه می‌کند: «دلیل خاصی ندارد، شاید برای این است که از اول تنبل بار آمده‌ایم و حوصله‌ی درس خواندن در طول ترم را نداریم که البته می‌توان نوشتن جزوه سر کلاس را نوعی مطالعه به حساب آورد».

عکس: محمد هژبری

میترا دانشجوی نقاشی اینگونه پاسخ می‌دهد: «من شب امتحانی نیستم(با خنده)، ولی برایم پیش آمده که شب امتحان مجبور به درس خواندن شوم». سپس ادامه می‌دهد که: «این را همه می‌دانند که شب امتحان شب درس خواندن و یادگیری نیست، شب امتحان و فُرجه‌های میان امتحانی را برای مرور قرار داده‌اند».

امیر سپهر دانشجوی ادبیات، در وصف اینکه چگونه شب امتحان را سپری می‌کند می‌گوید: «با استرس و فشار زیاد، مخصوصآ اگر سر کلاس‌ها نروم».

از او می‌پرسم: «مگر حضور و غیابی صورت نمی‌گیرد که بتوان سر کلاس حاضر نشد؟» می‌گوید: «اساتید حضور و غیاب را هروقت که فرصت اضافی بیاورند یا حوصله شان سر برود انجام می‌دهند ولی خیلی از اساتید حضور و غیاب نمی‌کنند مثل اساتید دانشگاه آزاد».

به سراغ مارال که دانشجوی کارشناسی ارشد زبان انگلیسی است می‌روم و از او درباره‌ی معنی شب امتحان می‌پرسم: «شب امتحان یعنی اینکه آدم درسش را شب امتحان بخواند ولی رشته ما طوری است که شب امتحان و غیر امتحان ندارد و بر یادگیری سر کلاس استوار است». مارال فواید و مضرات شب امتحانی بودن را در مرور دوباره و فشار روحی یا استرس می‌داند: «استرس زیادی به فرد وارد می‌شود ولی در کل به جهت مرور اجزایی مثل لغات و نگارش‌ها در رشته‌ی ما مفید است».

علیرضا دانشجوی عمران با خاص توصیف کردن حال و هوای شب امتحان می‌گوید: «شب امتحان حال و هوای خاصی دارد اما کار هرکسی نیست که شب امتحان بخواند، بسیاری از دوستان من شب امتحان یا خوابند یا مشغول تفریح که کار درست هم به نظر من همین است».

از او می‌پرسم خودت هم شب امتحانی هستی؟ می‌گوید: «تا حدودی، در برخی امتحانات سنگین مجبور می‌شوی شب امتحان تا صبح بخوانی».

از مریم که دانشجوی پزشکی است می‌پرسم شب امتحان در رشته پزشکی چه معنایی می‌دهد؟ با خنده می‌گوید: «همان معنایی که برای بقیه دارد». سپس اینگونه جمله‌اش را ادامه می‌دهد: «ولی برای ما سخت‌تر است چون حجم درس‌های ما بسیار زیاد است و اگر برای شب امتحان بماند یعنی اینکه طرف آن درس را افتاده است، در ترم‌های اول چون بیشتر دروس نظری هستند کار راحت‌تر است ولی از ترم‌های بالاتر مخصوصا پس از امتحان علوم پایه دروس عملی زیادترند و نمی‌شود شب امتحان آنها را خواند مثل جراحی».

از محمد که دانشجوی روانشناسی است در ارتباط با مواد مصرفی شب امتحان می‌پرسم. محمد می‌گوید: «از انواع مواد مخدر و الکل بگیرید تا سیگار و پیپ و چای و قهوه».

محمد درارتباط با مصرف مواد مخدر جدید و الکل در شب‌های امتحان می‌گوید: «الکل که بیشتر مخلوط آب و الکل طبی است برای آرامش دادن به فرد مصرف می‌شود و مواد مخدری چون کراک و شیشه که گران قیمت هستند فقط در امتحانات سخت و سنگین و برای هوشیار ماندن استفاده می‌شوند».

این در حالیست که قیمت هر گرم شیشه و کراک بین 120 تا 130 هزار تومان می‌باشد. الکل مصرفی بین دانشجویان بیشتر از داروخانه‌ها تهیه شده و با رقیق کردن در آب مصرف می‌شود. مشروبات الکلی مانند ودکا، ویسکی، آبسولوت و... که از مرز آذربایجان و از کشورهای تازه استقلال یافته‌ی حوزه‌ی شوروی سابق قاچاق می‌شوند با قیمتی کمتر از 10 هزار تومان خرید و فروش می‌شوند.