شهمیرزا مرادی، استاد نفس!

محمود خوشنام

ایران ما سرشار از زلال موسیقی روستایی است؛ گنجینه‌ای که از نظر تنوع به رنگین‌کمان می‌ماند.

گونه‌گونی ویژگی‌های اقلیمی در ایران سبب شده که موسیقی جنوب از شمال و موسیقی شرق از غرب متمایز باشد. همین گونه‌گونی، زمینه‌ی گسترده‌ای از امکانات آهنگسازی را پیش روی موسیقیدانان ما می‌گذارد. به همین دلیل هم هست که از بیش از ۸۰ سال پیش تاکنون، گردآوری، آوانویسی و تجزیه و تحلیل موسیقی روستایی اهمیتی ویژه پیدا کرده است.

در سال‌های پس از انقلاب که زمینه‌های اجرایی محدود شد، پژوهش در این موسیقی که اینک آن را بیش‌تر «موسیقی نواحی» می‌نامند، رواج بسیار یافت و نوازندگان نواحی از گم‌نامی یا کم‌نامی به‌درآمدند. یکی از این کم‌نامان پیشین «شهمیرزا مرادی» است که پایش به چند جشنواره‌ی بین‌المللی نیز باز شد.

شهمیرزا مفسر برجسته‌ی موسیقی

شهمیرزا که مفسر برجسته‌ی موسیقی لرستان است، در سال ۱۳۰۳ در شهر درود زاده شد. او نواختن سرنا را، همان‌گونه که رسم نواحی است، از پدر آموخته است.
این هنرمند از سال‌های دهه‌ی پنجاه، جزو بهترین سرنانوازهای لرستان محسوب شده و در همان زمان نیز در برخی فعالیت‌های رادیو در زمینه‌ی موسیقی و نیز در جشن‌ هنر شیراز شرکت جسته است.

در سال ۱۳۶۰ نخستین ضبط کاست و دیسک او در ایران انتشار یافت و بر شهرت او افزود.
مرادی در سال ۱۳۷۰ در کنسرتی در پاریس و در جشنواره‌ی «آوینیون » به هنرنمایی پرداخت و از سوی ناقدان لقب «استاد نفس» گرفت.

به تکه‌ای از سُرنانوازی شهمیرزا مرادی گوش می‌کنیم با عنوان «عشایری»، که با دهل پسرش رضا مرادی همراه شده است:

[سُرنانوازی شهمیرزا مرادی، فایل صوتی]

آندره‌آ بوچلی، خواننده‌ نابینای ایتالیایی، به راستی صدایی رسا و تأثیرگذار دارد.
حسن کار بوچلی، که به‌‌ویژه جوانان را نیز به سوی او جلب کرده، آن است که خود را تنها در محدوده‌ی اپرای کلاسیک نگاه نداشته و ترانه‌هایی از موسیقی پاپ را نیز می‌خواند.



خود او می‌گوید: «درست است که زبان اپرا با زبان پاپ تفاوت بسیار دارد و هرکدام راه و رسم خود را دارند، ولی خب مگر این همه آدم که پنج یا شش زبان می‌دانند و هر وقت بخواهند به یکی از آنها حرف می‌زنند، مشکلی پیدا می‌کنند؟ من هم دارم همین کار را می‌کنم؛ هم اپرا می‌خوانم، هم پاپ و سعی می‌کنم هر دو را نیز خوب بخوانم.»



بوچلی هر دو را نیز خوب می‌خواند. حتی آن‌چه را در میانه‌ی پاپ و کلاسیک قرار می‌گیرد خوب می‌خواند.

گذشته از اینها بوچلی گاه متن ترانه‌هایی را که می‌خواند، خود می‌نویسد.
به ترانه‌ای با صدای او گوش می‌کنیم که عنوان آن «آخرین پادشاه» است.

[ترانه‌ای با صدای بوچلی، فایل صوتی]