«رسوای زمانه»

محمود خوشنام

در سال‌هایی که زیر نگاه ماست، نخستین تحولات چشم‌گیر در کار ترانه‌سرایی پیش‌آمد؛ به موازات افزایش تعداد آهنگ‌سازان، بر شمار ترانه‌سرایان نیز افزوده شد. برخی هم هم‌چنان همان عاشقانه‌سازی‌های کلیشه‌ای را ادامه می‌دادند.

مانند «عبدالله الفت»، «نظام وفا»، «شهرآشوب» و «ایرج تیمورتاش». ولی شمار اندکی که کم‌تر می‌سرودند، به مصداق کم گوی و گزیده گوی در لابه‌لای ترانه‌هایشان گه‌گاه گزیده‌هایی به چشم می‌خورد. مثل «ناصر میرشریفی»، «بهادر یگانه»، «ناصر رستگارنژاد» و «پرویز وکیلی» که متأسفانه خیلی کم در باره‌ی آن‌ها صحبت شده است؛ با وجود این‌که بعضی از ترانه‌هایشان مهر ماندگاری خورده است.

نام «ناصر میر شریفی» را بر پیشانی بعضی از متن‌های ترانه‌ای دیده‌ایم ولی آگاهی بیشتری از او نداریم و سر در هر منبعی فرو بردیم چیزی درباره‌ی او نیافتیم، «رقص گیسو» نام متن نوآورانه‌ای از اوست که با والس اقتباسی «فریدون حافظی» پیوند خورده و نخستین بار با صدای رسای «دل‌کش» به اجرا درآمده‌است.

متن از زبان گیسوی یار سروده شده، که زیب و زیور دوش اوست و جان عاشق را به کمند تار خود گرفتار کرده است. «بهادر یگانه» هم از کم‌گوی و گزیده‌گویان به شمار می‌رفت؛ البته جرقه‌های نوآوری در شعر او کم‌تر به چشم می‌خورد ولی انسجام و استحکام کلامش نشان از ذهنیت تغزلی برجسته‌ای داشت.

«همایون خرم»، آهنگ‌ساز نام‌دار می‌گفت: زمانی که آهنگی را در سه‌گاه برای اجرا در برنامه گل‌ها تدارک می‌دیده از طریق «داوود پیرنیا»، سرپرست برنامه گل‌ها، با بهادر یگانه آشنا شده تا شعری بر آهنگ او بگذارد. حاصل این هم‌کاری، ترانه‌ای است به نام «رسوای زمانه» که با صدای «الهه» به اجرا درآمده است.

گمان می‌کنیم الهه با همین ترانه وارد برنامه گل‌ها شده باشد، باری، متن بهادر یگانه یک غزل پرشور است که به صورت ترانه درآمده است، اگرچه هم‌چنان از شمع و پروانه می‌گوید ولی روانی بیان و ردیف بی‌توقف قافیه‌ها آن را سخت تأثیرگذار ساخته است.

در جایی از این متن می‌خوانیم:

وای از این شیدا دل من
مست و بی‌پروا دل من
مجنون هر صحرا دل من
رسوا دل من
لاله تنها دل من
داغ حسرت‌ها دل من
سرمایه سودا دل من
رسوا دل من
خاکستر پروانه منم
خون دل پیمانه منم
چون شور ترانه تویی
چون آه شبانه منم
رسوای زمانه منم
رسوای زمانه منم