«سالومه» دیوارنگار و خواننده‌ی رپ فارسی

شهره جندقیان

سالومه خواننده‌ی رپ، شاعر و هنرمند گرافیتی (دیوارنگاری) ساکن تهران است که بیشتر به خاطر شعرها و آهنگ‌های رپ فارسی‌اش در بین جوانان ایرانی شناخته شده است. اگر چه در جنبش هنر دیوارنگاری در ایران نیز سالومه در رده‌ی هنرمندان پیشتاز این عرصه، جای خاص خودش را دارد.

برای آشنایی بیشتر با این هنرمند جوان یک گفتگوی اینترنتی ترتیب داده شد که شما را دعوت به خواندن آن می‌کنم:

پیش از هر چیز، می‌شه بگی چرا گفتگوی اینترنتی را به گفتگوی صدایی یا تصویری ترجیح می‌دی؟


دلیل اصلی‌اش این هست که من کلاً با نوشتن راحتم. رپ رو هم به خاطر جنبه‌ی سنگین نوشتاریش به خودم نزدیک دونستم. من خودم رو موزیسین نمی‌دونم. فقط یه نوچه نویسنده شاید باشم. از نظر راحت نبودن با دوربین و کلاً شهرت هم بیشتر به نویسنده‌ها شبیه هستم تا به موزیسین‌ها. در حفظ عقاید و راهی که دارم می‌رم هم، مصاحبه‌ی نوشتاری، بهترینه.

چند سالته و از چه زمانی به موزیک رپ یا هیپ‌هاپ علاقه‌مند شدی؟

بیست سالگی رو چند ساله رد کرده‌ام. هیپ‌هاپ خیلی وقته که تو زندگی‌ام بوده؛ ولی هیچ وقت فکر نکرده بودم که خودم بخوام روزی بخونم. یه سری اتفاقات من رو به این راه کشوند و دیدم که دارم می‌نویسم و می‌گم و چه راه خوبیه برای زدن حرف دل!

اسم واقعی یا غیر هنری‌ات مریمه. چرا اسم «سالومه» رو برای امضای هنری‌ات استفاده می‌کنی و تفاوت بین «مریم» و «سالومه» چیه؟

از بچگی که کارهای مثلاً هنری انجام می‌دادم، تخلصم رو گذاشته بودم سالومه. هم به خاطر این که سالومه‌ی اسکار وایلد رو خونده بودم و تضاد اخلاقی «مریم» و «سالومه» برام جذاب بود.

فکر می‌کردم بخش خجالتی و تو لک خودی که دارم مریمه و بخش معترض و کله‌خَرم سالومه است. یه همچین تعبیرهایی پیدا کرده بودم. و هم این که نویسنده‌ی آلمانی لو سالومه رو خونده بودم تازه و تحت تأثیر افکار اون بودم. در کل این مجموعه‌ها باعث شد اسم سالومه در همه‌ی کارهام باشه و وقتی رپ رو هم شروع کردم، خود به خود سالومه شد اسمم.

خودت رو بیشتر خواننده‌ی رپ می‌دونی یا دیوارنگار؟

من خودم رو اصلاً ديوارنگار نمی‌دونم. الان هم خیلی وقته اسپری به دست در خیابونا راه نیفتاده‌ام. آخرین ديوارنگاره‌ام رو یک سال پیش کشیدم. اسکچ زیاد دارم و هنوز هم کار می‌کنم روی کاغذ. شاید هم دوره‌ی گذراییه و دوباره بیفتم تو خیابونا.

ولی در کل روی گرافیتی اون قدر وقت نگذاشتم که خودم رو گرافیتی‌کار بدونم. فقط تأکید دارم که با حروف فارسی نوشته بشه و سبک‌های فوق‌العاده ای هم می‌شه در آورد با الفبای فارسی. مخصوصاً که هنر خطاطی با این حروف در دنیا جاش رو داره.

من خودم رو رَپر هم زیاد نمی‌دونم. هیپ‌هاپ سبک زندگیه. اگه بگم رپرم، زود در اون سبک زندگی خلاصه می‌شم و همه یه تصویری از من در ذهنشون میاد که درست نیست. من سبک زندگی‌ام گلچینی از جنبش‌ها و عقاید مختلفه که نتیجه‌ی بحران‌ها و جستجوهای سال‌هاست که اکثر آدم‌ها در سنین خاصی دارند.

رپ برای من یه وسیله برای بیان خودمه. اما همون قدر که از نوشتن لیریک رپ و خوندنش لذت می‌برم، از نوشتن ستون ماهیانه در مجله یا نوشتن داستان کوتاه هم لذت می‌برم. هیپ‌هاپ خیلی از چیزایی که برای زندگی می‌خوام، داره؛ ولی خیلی چیزا رو هم نداره. اگه بگم رپرم، بیان اشتباهیه. به نتیجه می‌رسیم که چیزی نیستم!

فکر کنم این شکسته نفسی بیشتر به «مریم» برمی‌گرده تا سالومه!

شاید هم جزو سیاست‌های عمیق سالومه باشه!

بر خلاف خیلی از خواننده‌های رپ که مسائل شخصی و خانوادگی‌شون رو دست‌مایه‌ی کارهاشون قرار می‌دن، تو بیشتر توی آهنگ‌هات، روی موضوعات اجتماعی و انسانی تمرکز می‌کنی. برای مثال آهنگ «مخلوق زیبا» که درباره‌ی زن و تن‌فروشیه و یا آهنگی که درباره‌ی جنگ خوندی. می‌شه درباره‌ی انتخاب موضوعاتت و سبک نوشتنت بیشتر توضیح بدی؟

کم‌تر دوست دارم شخصی بشم. دوست ندارم روی من تمرکز بشه و در مرکز کاری باشم. از اون آدم‌های پشت صحنه‌ای هستم. برای همین هم تا جایی که ممکنه شخصی نمی‌شم و نظرم رو کلی می‌گم. از گفتن کلمه‌ی «من» خوشم نمی‌آد در آهنگا. چیزهایی رو که به نحوی ذهنم رو مشغول می‌کنه، بهشون سر و سامان می‌دم و بر اساس یه سناریویی که ترجیح می‌دم ابتکاری باشه، جلو می‌رم.

مثلاً بعد از حمله آمریکا به عراق که خواستیم راجع به جنگ آهنگ بگیم. نخواستم مثل همه بگم وای بچه‌های کوچیک بی‌پدر موندند و وای که چه قدر جنگ بده و صلح چقدر خوبه. بلکه از این واقعیت که جنگ در هر صورت بخشی از وجود انسانیته، جلو رفتم.

در آهنگی که با غوغا خوندیم (مخلوق زیبا) باز دیدگاه من مثل همه نبود که می‌گن وای بیچاره زن‌های خیابونی که جبر زندگی اون‌ها رو به این روز انداخته. بلکه گفتم ظاهر رو نبینیم. زنی که به ظاهر بدکاره هست، ممکنه تأثیر اون کارها به اعماقش نفوذ نکرده باشه و شکل درونش پاک باشه. همین طور می‌تونه نباشه و واقعاً انتخاب‌هایی که خودش آگاهانه کرده، اون رو به این روز انداخته باشه.

از این ور کسانی که به ظاهر نجیب هستند ممکنه شکل درونشون زشت‌تر از هر فاحشه‌ای باشه. تا وقتی پرده بدن جلوی چشممون رو گرفته، حق نداریم راجع به درون انسان‌ها قضاوت کنیم. خلاصه این که راجع به موضوع‌هایی که می‌خواهیم بخوانیم فکر می‌کنم و اول زاویه دیدم رو تثبیت می‌کنم و بعد بر اساس اون می‌نویسم.

آهنگ «مأیوس نشو» که با شیرعلی، خواننده‌ی رپ ساکن آلمان کار کردی، پارسال جایزه‌ی بهترین آهنگ رپ رو در مسابقه‌ی موسیقی زیرزمینی در ایران برد. ممکنه درباره‌ی همکاری‌ات یا هم‌خوانی‌ات با گروه‌ها یا خواننده‌های دیگه بیشتر توضیح بدی؟ آیا با خواننده‌های غیرایرانی هم کار مشترک انجام می‌دهی؟

تا حالا غیر از یکی از دوستان رپرم در ترکیه، فقط با ایرانی‌ها کار کردم. البته تعدادشون اندکه. دوست دارم با کسی بخونم که واقعاً بینشی داشته باشه. نه این که بینش‌های مشابه داشته باشیم؛ حتی ممکنه کاملاً مخالف باشیم؛ ولی باید یه نور آگاهی از کاری که داره انجام می‌ده در اون شخص ببینم. علاوه بر این که از نظر فنی هم خیلی مبتدی نباشه.

البته این جنبه اون قدر مهم نیست؛ چون مهارت با تکرار به دست می‌آد؛ اما بینش و آگاهی نه. متأسفانه این چیزی هست که در رپرهای نسل جدید ایران اصلاً مشاهده نمی‌کنم. هم‌سن و سال‌های ما هم انگار غیبشون زده. تا به حال غیر از شیرعلی که یک آلبوم با هم بیرون دادیم، با غوغا، هیچکس، تهم و یک رپر ایرانی در هلند به اسم محسن همکاری کردم.

در حال حاضر روی چه آهنگی کار می‌کنی؟

یه کاور از everlast.

مشکلات یک خواننده‌ی رپ در ایران چیه؟ از تجربه‌های شخصی خودت بگو.

یکی از مشکلات اینه که مجبورم دو چهره در جامعه داشته باشم. مخصوصاً این اواخر که رپ فراگیر شده و متأسفانه چیزهایی که شنیده می‌شه، خیلی سطح پایینه. مثلاً در محیط کار دوست ندارم راجع به این جنبه خودم چیزی بگم و کسی نمی‌دونه.

اگه بگی تو کار موسیقی هستی، اول می‌گن چه سازی می‌زنی و بعد که می‌فهمن می‌خونی، با تردید سر تکون می‌دن و خدای نکرده اگر بفهمند با رپ رابطه‌ای داری، می‌گن همینایی که تند تند حرف می‌زنن و حرف‌های زشت می‌گن؟

خودم گاهی خجالت می‌کشم از این که بگم رپ. وجهه خوبی نداره و الان به جایی رسیده که نمی‌شه با توضیح دادن و برهان آوردن، بگی آقا رپ که فقط اینا نیست. هیپ‌هاپ اینه. جوون‌تر که بودم چرا، خیلی وقت می‌گذاشتم پای توجیه انسان‌ها؛ ولی الان فقط ترجیح می‌دم برای انسان‌هایی که فهم و شعور دارن، این جنبه‌ام رو رو کنم. که تعدادشون کمه ...

غیر از این هم چون هیچ وقت علاقه نداشتم به این که مشهور بشم یا سی‌دی‌هام دست به دست بچرخه. از نظر مجوز و این چیزا که اکثر موزیسین‌ها در اینجا مشکل دارند، من شخصا به مشکلی بر نخوردم.

به غیر از اینترنت، چه راه دیگه‌ای برای ارتباط با مخاطبانت یا دوستدارانت داری؟

هیچ راهی ندارم! به زودی می‌خوام آلبوم اشتراکیمون با شیرعلی رو که در آلمان بیرون اومد، در ایران هم پخش کنم. البته هنوز نمی‌دونم چه طوری. احتمالاً دستی :)

به غیر از نوشتن آهنگ و خواندن چه مشغولیات دیگه‌ای داری؟

این جا ترجیح می‌دم فقط از همین مشغولیاتی که نام بردی، بگم.

نکته‌ی خاصی هست که مایل باشی به آن اشاره کنی؟

الان چیزی به ذهنم نمی‌آد... مریم فعال شد... ما بریم :)